به گزارش خبرنگار مهر، دکتر غلامرضا اعوانی رئیس مؤسسه حکمت و فلسفه صبح امروز در دهمین همایش بزرگداشت حکیم صدرالمتألهین شیرازی با عنوان "معنا و حقیقت انسان نزد ملاصدرا با توجه به کتاب های تفسیری او" گفت: نزد ملاصدرا ما هر کاری که در جهان می کنیم استخلافی است و انسان خلیفه خدا در زمین است و صفات او هم استخلافی است.
دکتر اعوانی با اشاره به گستردگی بحث انسان در آثار مختلف ملاصدرا گفت: ملاصدرا در این زمینه مطالب فراوانی دارد و این در حالی است که در فلسفه های رایج با وجود اهمیت موضوع انسان به او بسیار کم توجه شده است. انسان شگفت انگیزترین موجود خلقت است و امر عجیبی که در زمین رخ داده خلقت انسان است.
وی سپس به تعریف هایی که از انسان ارائه شده اشاره کرد و گفت: در یونان انسان را حیوان ناطق معرفی می کنند، نزد افلاطون انسان حیوانی است که تشبه به خدا می کند و ملاصدرا با قبول این تعریف معتقد است که لوازم تحقیق این است که انسان می تواند از نظر فعل و صفت به حضرت حق متشبه شود. البته لازم به ذکر است که این یک بحث حکمی است، گرچه ملاصدرا در جای جای کتاب هایش از شواهد قرآنی و حدیث استفاده کرده است.
دکتر اعوانی با تأکید بر بار عظیم فلسفی، حکمی و الهی بحث انسان نزد ملاصدرا به نمونه هایی از این بحث اشاره کرد و گفت: اول آن که در فلسفه ملاصدرا گفته می شود که در انسان روح الهی دمیده شده و خدا روح خودش را به انسان نسبت می دهد و از این حیث دین امانتی است که به دست ما داده شده است. نکته دوم آن که از دید تفسیری ملاصدرا روح انسان در اعلی علیین سرشته شده است و به اسفل سافلین آمده است و دوباره به آن جا باز می گردد و غایت حکمت الهی این است که انسان را از خاک به افلاک برساند.
وی در ادامه گفت: انسان در قوس شعوری اول را به آخر می پیوندد و از دید ملاصدرا هر چیزی غیر از انسان ماهیتی دارد که نمی تواند از آن تخلف کند، اما انسان وجود بدون ماهیت است و ماهیتش را خودش می سازد. نکته سوم آن که انسان در نگاه صدرایی خلیفه الله است و ما هر کاری می کنیم استخلافی است و وجود ما بدون خدا اصالت ندارد. مسئله چهارم آن است که در حکمت متعالیه انسان مظهر تمام اسماء الهی است و جامعیت اسما را دارد. وجه دیگر نیز امانت است.
وی در پایان گفت: نزد ملاصدرا انسان دو حیات دارد و انسان باید تعالی کند تا از فطرت اولی به فطرت ثانی دست یابد.
نظر شما