اعتراف به گناه و استغفار زمینه‌ساز آرامش و امید

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - سید احمد میرعمادی*: قطعاً بسیاری از گرفتاری‌ها و بلاها به‌خاطر نافرمانی از خدا و معصیت است، هر گناهی که از انسان سر می‌زند علاوه بر اثر تکلیفی، اثر وضعی هم دارد که در همین جهان انسان مکافاتش را می‌بیند.

در احادیث اسلامی بالصراحه از کم شدن روزی، کوتاهی عمر، نزول بلاهای ناگهانی، اندوه و ناامنی بر اثر حوادث طبیعی و… از آثار بعضی از گناهان یاد شده است، در حدیثی پیامبر اکرم (ص) فرمود: موت الانسان بالذنوب اکثر من موته بالاجل، مرگ انسان در نتیجه گناهان، بیشتر از فرا رسیدن اجل آنان است. (مکارم الاخلاق صفحه ۳۶۲)

امیر المؤمنین علی (ع) در دعای کمیل از گناهانی که نقمت زا، تغییر دهنده نعمت‌ها، نازل کننده بلاها، حبس کننده دعا و… هستند به خدا پناه می‌برد.

گناه علاوه بر اینکه بر جسم انسان ضرر می‌رساند (مثل تأثیر شراب در اختلال اعصاب، ناراحتی‌های کبدی و …) بر روح و روان انسان تأثیر فراوان دارد که مهم‌ترین آن ایجاد اضطراب درونی، تلاطم روحی و یأس و ناامیدی است.

خداوند متعال برای درمان روح و روان آسیب دیده از گناه دستور به استغفار و آمرزش خواهی داده است، استغفار کمبودها، خلأها، نارسایی‌ها و اشکالات را جبران می‌کند و به روح و روان انسان آرامش و امید می بخشد.

خداوند متعال در سوره انفال آیه ۳۳ می‌فرماید: «وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ ۚ وَمَا کَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ یَسْتَغْفِرُونَ» ای پیامبر تا زمانی که تو در میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد، همچنین تا زمانی که آنها استغفار می‌کنند خداوند عذابشان نمی‌کند.

همچنین در سوره نساء آیه ۶۴ می‌فرماید: وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِیمًا، اگر آنان که به خود ستم کردند (گناه کردند) به نزد تو می‌آمدند و از خدا طلب آمرزش می‌کردند، پیامبر (ص) هم برای آنان استغفار می‌کرد، خدا را توبه پذیر و مهربان می‌یافتند.

در این دو آیه خداوند از دو چیز به عنوان آمرزش گناهان ذکر کرده، یکی استغفار خود گناه کار، دیگری استغفار رسول خدا بدیهی است، وساطت پیامبر (ص) به عنوان فرستاده خدا و رهبر جامعه اسلامی برای آسایش و آرامش مردم جامعه نبوی در نزد خدای متعال مورد اجابت است، در کنار این عامل اصلی، استغفار گناه کار نیز زمینه ساز آرامش و امید، عفو و بخشش الهی است.

استغفار برای جلب رحمت و رضایت الهی همانند عذرخواهی بچه خطاکار از پدر مهربان و دلسوز است که علاوه بر جبران گذشته سیاه، آینده روشنی برای انسان ترسیم می‌کند و باعث سبکی، آرامش دل و راحتی درونی می‌گردد، برای اینکه گناه کار با معصیت کردن، در درجه اول گرفتار عذاب وجدان و بحران روحی می‌شود و باید درمان گردد، از این رو استغفار عامل اصلی بازسازی روح، پاکی روان، آرامش دل، وسیله تقرب به خدا و مایه امید ناامیدان است.

* استاد حوزه علمیه قم