خبرگزاری مهر، گروه بین الملل مهدی پور حسنی: گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی و شکل گیری فضای مجازی باعث شده بسیاری از مفاهیم سیاسی و اجتماعی در این فضا بازتعریف شوند.
کارکرد مرز در واقع کنترل تعاملات، جریان‌ها و جلوگیری از آثار ناخواسته بر ساختارها و جمعیت مقیم در دولت‌های ملی است. در گذشته کنترل تعاملات تأثیرگذار بر اجزای دولت ملی مانند جمعیت، سرزمین، نهادهای حکومتی و مدنی به صورت فیزیکی انجام می‌شد ولی در فضای مجازی، ماهیت مرزها دچار تغییراتی شده به گونه‌ای که بجای خطوط فیزیکی شاخص‌هایی مانند دامنه، پورتال، سرورها و فیبرهای نوری به عنوان مرزهای مجازی کشورها شناخته شده است و هر کشوری که قدرت کنترل بیشتری براین ابزارها داشته باشد مرزهای فراخ‌تری برای خودش ترسیم کرده است.
دولت‌ها در کنار تلاش برای افزایش توان خویش در فناوری‌های اطلاعاتی با تنظیم مقرراتی سعی در کنترل، گسترش و دفاع از مرزهای خودشان کرده اند. این تلاش بوسیله برخی از نهادهای منطقه‌ای نیز صورت گرفته است.
در سال ۲۰۱۳ ادوارد اسنودن کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا از جاسوسی گسترده این آژانس از مقامات سراسر جهان از جمله سران اتحادیه اروپا پرده برداشت این افشاگری باعث واکنش‌های اعتراضی میان مقامات و شهروندان اتحادیه اروپایی گردید به گونه‌ای که پس از این رویداد اوباما با دستورالعمل اجرایی ۲۸ سعی نمود یک نوع محدودیتی را برای سازمان‌های اطلاعاتی برای حفظ حریم خصوصی و افزایش نظارت بر فعالیت‌های اطلاعاتی اعمال نموده و از کاهش مشروعیت اقدامات این کشور در فضای مجازی جلوگیری کند ولی ترس از به خطر افتادن حریم خصوصی شهروندان توسط سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا برطرف نشد و این نگرانی در میان شهروندان اروپایی وجود دارد.
در واقع آژانس امنیت ملی آمریکا به مرزهای اتحادیه اروپایی تجاوز مجازی کرده و بجای امنیت فیزیکی، حریم خصوصی شهروندان این اتحادیه را نقض کرده و غنیمت این جنگ، اطلاعات خصوصی سیاست مداران و شهروندان اروپایی بوده است. به دنبال این اقدام آمریکا، موافقت نامه سپر حریم خصوصی جهت کنترل فضای انتقال دیتا و در واقع جلوگیری از تجاوز مجازی آمریکا به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ تحت عنوان «سیف هاربر» امضا شد و درسال ۲۰۱۶ به شکل جدیدی تحت عنوان موافقت نامه سپر حریم خصوصی با اصلاحاتی به امضای مجدد در آمد.
این موافقت نامه به منظور عدم اعمال قانون نظارت آمریکا بر شهروندان اروپایی، شرکت‌ها دو سوی آتلانتیک را ملزم کرده بود تا استانداردهای اروپایی را برای انتقال دیتا بین دو طرف رعایت کنند. یکی از دلایل اهمیت این موافقت نامه تأثیر آن بر همکاری‌های تجاری دو طرف آتلانتیک است که در سال ۲۰۱۸ در حوزه‌ای که با خدمات فاوا در ارتباط است به ۳۴۵ میلیارد دلار رسیده بود.
همچنین اجرای این موافقت نامه در اتحادیه اروپایی پیامدهایی مانند تقویت منطقه گرایی دیجیتال، بهبود بخش‌های نو آوری دیجیتال مانند بانکداری باز و افزایش توان این اتحادیه در رقابت با آمریکا و چین شده است.
شرکت‌های آمریکایی نگرانی زیادی در خصوص پیاده سازی قوانین موافقت نامه حریم خصوصی دو سوی آتلانتیک ابراز داشته اند مقامات آمریکایی ادعا کرده اند که این موافقت نامه باعث کاهش امنیت شهروندان می‌شود زیرا با محدودیت در انتقال دیتا مانع مهمی برای تحقیقات جرایم و مسائل تروریستی ایجاد کرده است.
همچنین اتاق بازرگانی آمریکا نگرانی خویش را برای محدودیت‌های تجاری دیجیتال اعلام کرده بود. در دو سال اول اجرایی شدن این موافقت نامه ۳۰۰ هزار شکایت برای نقض این موافقت نامه ثبت شد. در این خصوص فیس بوک ۱۵۰ میلیون یورو و گوگل نیز ششصد هزار یورو برای عدم رعایت حق فراموشی شهروندان بلژیکی جریمه شد. یکی از دلایل مشکلات ناشی از اجرایی شدن این موافقت نامه تفاوت در استانداردهای اروپا و آمریکا در موضوع حریم خصوصی است در آمریکا قانون نظارت بر فضای مجازی نقش مهمی دارد ولی اروپا این قانون را ناقض حریم خصوصی شهروندان خودش می‌داند.
این کشاکش‌ها ادامه پیدا کرد تا در نهایت «مکس شرم» فعال اطریشی در زمینه حفظ حریم خصوصی و بنیان گذار مرکز اروپایی حقوق دیجیتال علیه فیس بوک برای انتقال دیتا اروپا به آژانس امنیت ملی آمریکا به دادگاه اروپایی شکایت کرد و دیوان دادگستری اروپا این قانون را لغو کرد. در حال حاضر هنوز مشخص نیست که آیا اروپا و آمریکا در نظر دارند توافق جدیدی را امضا کنند. رأس وزیر بازرگانی آمریکا گفت که از این تصمیم اروپا ناامید شده است ولی سعی می‌کنند تا پیامدهای منفی آن را برای تجارت فراآتلانتیک کنترل کند.
لغو مجدد موافقت نامه حریم خصوصی بین دوسوی آتلانتیک علی رغم ارقام درشت تجارت دیجیتال بین دو طرف نشان دهنده اهمیت ماهیت و کارکردهای مرزهای دیجیتالی در جامعه اطلاعاتی جهانی و تلاش آمریکا و دیگر قدرت‌ها برای تثبیت قدرت در این فضای ژئوپلیتیکی شده است.
منابع:
جغرافیای سیاسی فضای مجازی، دکتر محمد رضا حافظ نیا، انتشارات سمت.
cfr.org/blog/cyber-week-review-july-16-2020
https://www.worldfinance.com/banking/top-5-ways-gdpr-has-impacted-digital-banking
نظر شما