خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - عبدالحمید بیاتی: شاید به جرأت بتوان گفت اولین بار است که در سازمان ملل، آمریکا همه توان خود را برای انجام کاری آن‌هم در چند نوبت بکار می‌گیرد اما نمی‌تواند به هدف خود برسد.
ماجرا از جایی آغاز شد که بر اساس مندرجات برجام تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران در روز ۳۰ شهریور به پایان می‌رسید از همین رو آمریکا از چند ماه قبل تمام توان خود را به کار گرفت تا از هر طریق ممکن تحریم‌های تسلیحاتی ایران را تمدید کند.
۲ پیش‌نویس و دو شکست
آمریکا برای رسیدن به این هدف در مرداد ماه سال جاری دو پیش‌نویس به شورای امنیت ارائه کرد که هر دو مورد شکست خورد. این دو پیش‌نویس در حالی در شورای امنیت شکست خوردند که آمریکا تهدید کرده بود در صورت رأی نیاوردن پیش‌نویس‌های مورد نظرش به سراغ فعال کردن مکانیسم ماشه می‌رود.
تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به عبارتی آخرین ستون باقی مانده در برجام را نیز فرو می ریزاند از همین رو اروپایی‌ها که در مقام عمل برای زنده نگه داشتن برجام اقدامی نکرده بودند می‌بایست سخنان خود را در دفاع از برجام به مقام عمل نزدیک‌تر می‌کردند.
«دیمیتری پولیانسکی» معاون نماینده روسیه در سازمان ملل: اینکه می‌بینیم یک کشور بزرگ اینگونه خود را تحقیر می‌کند و با هذیان‌گویی لجوجانه با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مخالفت می‌کند، بسیار دردآور است. سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ماه گذشته به صراحت اعلام کردند که ادعای ایالات متحده درباره فعال شدن مکانیسم ماشه غیرقانونی است. آیا واشنگتن نمی‌شنود؟
این وضعیت در حالی بود که «برایان هوک» مسئول مستعفی امور ایران در وزارت خارجه آمریکا روز ۲۰ خرداد با اشاره به تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مدعی شده بود که ایران در خط مقدم تأمین مالی تروریسم در جهان است و لغو تحریم‌های تسلیحاتی فرصتی برای جمهوری اسلامی پدید خواهد آورد تا منطقه را بی‌ثبات کند.
با این حال، چین و روسیه با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران مخالف بودند و در این زمینه به سازمان ملل نامه نوشتند. این دو کشور عقیده داشتند که آمریکا از برجام خارج شده و نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.
در خصوص تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم‌های ایران، «ریچارد نفیو» عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا که در مذاکرات منجر به برجام نقش داشت، گفته بود: [این اقدام واشنگتن] برای مخالفان برجام و کسانی که سازمان ملل را دوست ندارند، فرصتی طلایی است که با یک سنگ دو نشان بزنند. در بدترین حالت، برجام از بین می‌رود و سازمان ملل مهجور و خنثی می‌شود. در صورت تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران یا فعال شدن مکانیسم ماشه، دیگر تا مدت‌ها هیچ قطعنامه تحریم در شورای امنیت سازمان ملل تصویب نخواهد شد، زیرا کشورهای دیگر مثل چین و روسیه همکاری نخواهند کرد.
آمریکا در حالی این برنامه را پیش می‌برد که مدعی بود ایران در حمله به تأسیسات نفتی آرامکو عربستان نقش داشته است. واشنگتن تلاش می‌کرد تا بزرگ نمایی در این رابطه اعضای شورای امنیت سازمان ملل را تحمیق و با خود همراه کند.
«ایلهان گلدنبرگ» از کارشناسان ارشد و مدیر برنامه امنیت خاورمیانه در مؤسسه «امنیت جدید آمریکایی» در این رابطه گفته بود: دولت ترامپ می‌داند که طرح تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران راه به جایی نمی‌برد، اما آنچه از همه مهم‌تر است این نکته است که این جریان (تلاش برای تمدید تحریم‌ها) روشی است که آنها از طریق آن سعی در فعال کردن مکانیسم ماشه و از بین بردن هر آنچه از برجام باقی مانده هستند. به گزارش مهر، مجموع این تحولات نشان می‌داد که دستان آمریکا در موقعیت فعلی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران خالی بود.
دست ردهای پی در پی بر سینه آمریکا
در آخرین روزهای مرداد ماه سه کشور اروپایی امضاکننده توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران (موسوم به برجام) در واکنش به تسلیم درخواست رسمی آمریکا به شورای امنیت برای بازگشت تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، با صدور یک بیانیه مشترک موضع مخالف خود را نسبت به این اقدام آمریکا آشکارا اعلام کردند.
چین نیز، بار دیگر ادعای واشنگتن را مبنی بر توسل به مکانیسم ماشه، زیر سوال برد و یادآوری کرد که این دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بود که از توافق جامع هسته‌ای با ایران خارج شد.
«ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت خارجه چین، یادآوری کرد که آمریکا از هیچ حقی مبنی بر درخواست برای احیای تحریم‌های ضد ایرانی برخوردار نیست.
«ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم روز پنجشنبه اعلام کرد که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند به بحران عمیقی در شورای امنیت منتهی شود.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه در این خصوص گفت: به صورت جدّی نگران اقدامات آمریکایی‌ها در این خصوص هستیم؛ زیرا این اقداماتِ بی‌محابا ممکن است به بحران عمیقی در شورای امنیت منجر شود؛ لذا از همه کشورها می‌خواهیم تا در برابر آن مقاومت کنند.
آخرین سنگر
فرصت باقی مانده از ابتدای شهریور تا پایان این ماه شاید آخرین سنگر برای آمریکا بود تا بتواند حرف غیرمنطقی و غیر قانونی خود را علیه ایران در شورای امنیت به کرسی بنشاند.
اما در تاریخ ۲۷ شهریور ماه آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد در واکنش به لفاظی‌های «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا علیه برجام و ادعای او مبنی بر احیا تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ظرف یک هفته آتی، یادآوری کرد که تفسیر قطعنامه ۲۲۳۱ برعهده شورای امنیت است.
در تاریخ ۲۹ شهریور سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه (تروئیکای اروپا) در نامه‌ای به شورای امنیت بر تداوم تعلیق تحریم‌های ایران پس از تاریخ ۲۰ سپتامبر تاکید کردند
پمپئو مدعی شده بود: این هفته به سازمان ملل می‌رویم تا با بازاعمال تحریم‌ها علیه ایران، محدودیت‌های تسلیحاتی این کشور دائمی شود.
در پاسخ به این ادعا بود که گوترش خطاب به پمپئو گفت: ما مطابق با آنچه که شورای امنیت انجام می‌دهد؛ عمل خواهیم کرد.
در تاریخ ۲۹ شهریور نیز سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه (تروئیکای اروپا) در نامه‌ای به شورای امنیت بر تداوم تعلیق تحریم‌های ایران پس از تاریخ ۲۰ سپتامبر تاکید کردند.
سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کردند که به توافق هسته‌ای با ایران موسوم به برجام پایبند هستند و تعلیق تحریم‌های ایران پس از ۲۰ سپتامبر هم همچنان ادامه خواهد داشت.
این سه کشور اروپایی در عین حال هرگونه تصمیم یا اقدام برای احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فاقد وجاهت قانونی دانستند.
«نیکلا دو ریویر» نماینده فرانسه در سازمان ملل، نیز با انتشار توئیتی به ادعای «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا مبنی بر فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران واکنش نشان داد.
وی در این توئیت که از سوی دفتر نمایندگی فرانسه در سازمان ملل بازنشر داده شد؛ نوشت: طرفین اروپایی برجام به اجرای کامل آن متعهد باقی می‌مانند. امروز، لغو تحریم‌های ایران همچنان ادامه دارد و ایران هم در باب اجرای الزاماتش، پاسخگو می‌ماند.
آب سرد گوترش بر پیکر ترامپ
اما آنچه بیش از همه در این میان اهمیت داشت صحبت‌هایی بود که «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در روز ۳۰ شهریور ایراد کرد و عنوان داشت که نمی‌تواند هیچ اقدامی در واکنش به ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران انجام دهد چرا که ظاهراً در باب این مسئله عدم قطعیت (بلاتکلیفی) وجود دارد.
وی خطاب به شورای امنیت و در تکمیل اظهارات خود افزود: درباره اینکه آیا روند (اسنپ بک) آغاز شده و به دنبال آن لغو تحریم‌ها ادامه می‌یابد یا خیر، عدم قطعیت وجود دارد.
گوترش ادامه داد: دبیرکل سازمان ملل نمی‌تواند طوری رفتار کند که انگار چنین عدم قطعیتی وجود ندارد.
به گزارش مهر، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا بامداد یکشنبه مدعی شد که تمام تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران از جمله تحریم‌های تسلیحاتی از سرگرفته شده است.
به ادعای وی، تحریم‌ها متعاقب فرایند اسنپ‌بک ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، بازگشته‌اند و آمریکا در تاریخ بیستم آگوست، به رئیس شورای امنیت درباره بی توجهی ایران به تعهدات برجامی خود اطلاع داده است.
در این میان نباید چشم را بر حقیقت بست و عدم همراهی شایسته کشورهای باقی مانده در برجام با ایران را نادیده گرفت. کشورهایی که به بهانه ترس از واکنش آمریکا مراودات اقتصادی خود با تهران را یا متوقف کرده و یا آن را به پائین‌ترین سطح رسانده‌اند
در واکنش به این ادعا، «دیمیتری پولیانسکی» معاون نماینده روسیه در سازمان ملل گفت: به نظر می‌آید ایالات متحده با تحمیل اراده خودخواهانه خود بر دیگران، بر تضعیف قوانین بین‌المللی اصرار دارد. آیا «نظم بین‌الملل قاعده‌محوری» که همکاران آمریکایی‌مان شدیداً از آن حمایت می‌کنند این است و در آن جمعی محدود از کشورها قواعد را تعیین می‌کنند.
وی افزود: اینکه می‌بینیم یک کشور بزرگ اینگونه خود را تحقیر می‌کند و با هذیان‌گویی لجوجانه با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مخالفت می‌کند، بسیار دردآور است. سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ماه گذشته به صراحت اعلام کردند که ادعای ایالات متحده درباره فعال شدن مکانیسم ماشه غیرقانونی است. آیا واشنگتن نمی‌شنود؟
بُرد دیپلماتیک
شاید بدون اغراق بتوان گفت که آمریکا تاکنون چنین شکستی را در سازمان ملل تجربه نکرده بود. برجام هر چند تاکنون نتوانسته از لحاظ اقتصادی منافعی را برای ایران به بار بیاورد اما از لحاظ سیاسی و دیپلماتیک موجب انزوای آمریکا شده است. البته در این میان نباید چشم را بر حقیقت بست و عدم همراهی شایسته کشورهای باقی مانده در برجام با ایران را نادیده گرفت. کشورهایی که به بهانه ترس از واکنش آمریکا مراودات اقتصادی خود با تهران را یا متوقف کرده و یا آن را به پائین‌ترین سطح رسانده‌اند.
در چنین وضعیتی لازم است سیاستگذاران در داخل ایران فرصت به وجود آمده از لغو تحریم‌های تسلیحاتی را به گونه‌ای مدیریت کنند که امکان سو استفاده از آن برای کشورهای باقی مانده در برجام میسر نباشد تا شاید از این طریق اندکی از بدعهدی‌های طرف‌های برجام پاسخ داده شود.
۲۲:۵۸ - ۱۳۹۹/۰۶/۳۰
نظر شما