آخرین جزئیات برگزاری آزمون پرلز ۲۰۲۱

به گزارش خبرنگار مهر، در آخرین دوره آزمون پرلز (سنجش سواد خواندن دانش آموزان پایه چهارم) در سال ۲۰۱۶ ایران رتبه ۴۵ را در بین ۵۰ کشور شرکت کننده کسب کرد و با افت حدود ۳۰ نمره نسبت به دوره قبل روبرو شد. عده‌ای از کارشناسان آموزش و پرورش معتقد هستند تغییر سیستم آموزشی در دوره ابتدایی و ارزشیابی کیفی – توصیفی یکی از علت‌های بروز این اتفاق است.

فرهاد کریمی رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آخرین وضعیت آزمون‌های تیمز و پرلزبه خبرنگار مهر گفت: جدیدترین آزمون تیمز در سال ۲۰۱۹ در اردیبهشت سال ۹۸ برگزار شد و نتایجش در پاییز امسال ارائه می‌شود و این زمان اجازه داریم آن را منتشر کنیم. دوره مقدماتی آزمون پرلز ۲۰۲۱ را انجام داده‌ایم که با کرونا مواجه شدیم و متوقف شده است.

وی افزود: سه شنبه و چهارشنبه گذشته جلسه مجازی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی برگزار شد و بحث‌های زیادی مطرح شد تا درباره نحوه اجرای مراحل دیگر آزمون پرلز نتیجه گیری شود. بین اغلب کشورها اختلاف نظرهایی وجود داشت. در نهایت قرار شد آذرماه جلسه مجازی دیگری برگزار شود تا درباره چگونگی اجرای پرلز ۲۰۲۱ با توجه به وضعیت خاصی که وجود دارد تصمیم‌گیری شود و کشورها تعهدات خود را اعلام کنند و بپذیرند.

وی در پاسخ به این پرسش که نظر ایران درباره برگزاری این آزمون در دوران کرونا چه بود، گفت: با توجه به ویژگی‌های خاصی که این آزمون دارد و حضور دانش آموزان را نیاز دارد و نمی‌شود به صورت مجازی برگزار شود، ما دیدگاه خودمان را ارائه کردیم. حالا باید تصمیم گرفته شود که اساساً این دوره برگزار شود یا نه. اما به هر حال برای برگزاری مجازی این آزمون مشکل این است و توجیه دانش آموزان برای چنین آزمونی دشوار است و موارد دیگری هم وجود دارد که مشکل ایجاد می کند.

ارزشیابی کیفی توصیفی نمی تواند تنها علت افت مهارت خواندن و نوشتن بچه ها باشد

وی درباره اینکه ما با افت نمره در این آزمون روبرو هستیم و آیا ارزشیابی کیفی – توصیفی علت آن است، یا نحوه گرفتن آزمون هم در آن دخیل است، گفت: قطعاً نمی تواند به خاطر نحوه گرفتن آزمون باشد اما بعید به نظر می‌رسد که تنها ارزشیابی کیفی – توصیفی در این امر دخیل باشد. در آزمون پرلز ۲۰۱۶ دانش آموزان دختر نسبت به پسرها ۴۵ نمره بهتر بودند. اگر قرار بود فقط یک عامل در افت کلی عملکرد خواندن و نوشتن دانش آموزان موثر باشد ما باید در هر دو گروه این افت را شاهد بودیم.

وی تصریح کرد: اینکه پسرها عملکردشان پائین تر است نمی‌تواند تنها به ارزشیابی باز گردد. یکی از بحث‌های مهم در این زمینه معلم و کتاب درسی است. عامل مهم دیگر تعامل دانش آموز با مدرسه است و ویژگی‌هایی که در مدرسه وجود دارد. دانش آموزان پسر ما به دلایل متعدد در زمینه خواندن و نوشتن رشد کافی پیدا نمی‌کنند و نباید برای آن به دنبال یک عامل باشیم. بجز مواردی که گفتم به نظر می‌رسد در مدارس پسرانه آنچنان که باید بچه‌ها حواسشان به درس نیست و معلم و مدیر باید در این زمینه تامل مجدد صورت بدهند.

کریمی اظهار کرد: البته نظریه‌های روانشناسی هم می‌گویند پردازش زبانی و مهارت‌های خواندن و در بحث گفتار دختران قوی‌تر از پسران است و خودِ این قوت در نتایج تاثیرگذار است. در تمام کشورها به جز دو کشور که یکی از آنها مراکش است شاهد هستیم که عملکرد دخترها در خواندن و نوشتن بهتر از پسرها است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در مهارت ریاضی و علوم نیز همین اتفاق می افتد، بیان کرد: در این بحث در ۳۰ تا ۴۰ درصد کشورها دخترها پیشتاز هستند اما در درک خواندن در همه کشورها دخترها قوی هستند. در کشور ما در سالهای اولیه یعنی ۱۹۹۵ میلادی پسرهایمان در ریاضی و علوم نمره بهتری می‌گرفتند. از سال ۲۰۰۱ آرام آرام فاصله بین دخترها و پسرها کم می‌شود تا امروز که دخترها قوی‌تر ظاهر می‌شوند و این مسئله هم در پایه چهارم و هم هشتم مشاهده می‌شود که نشان می‌دهد روند آموزش دختران ما شکل مناسبی پیدا کرده است.

رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: معمولاً به نظرمان می‌رسد که در ریاضی و علوم و مهندسی پسرها باید قوی‌تر باشند اما نتایج این آزمون‌ها نشان می‌دهد که پسرها عقب افتاده‌اند و اساس آموزش در کشور ما به سمت دخترانه شدن در حرکت است و پسرها کمتر به آموزش توجه دارند. این بحث مهمی است و یک هشدار مهم برای مسئولان است و باید به آن توجه کنند.

وی درباره اینکه آیا می‌خواهیم به سمت سنجش مهارت‌ها هم برویم یا نه گفت: البته ما به صورت داخلی آزمون مهارتی نداریم که دیگر مهارت‌های پسران و دختران را مورد سنجش قرار دهند و باید برای آن هم فکری بکنیم تا مهارت‌های فنی و حرفه‌ای نیز سنجیده شود. برخی آزمون‌های فنی و حرفه‌ای در حوزه‌هایی مانند مهارت‌های اجتماعی و شهروندی و حل مسئله اجتماعی مشابه تیمز و پرلز وجود دارد که بین‌المللی است اما ما در آن آزمون‌ها عضو نیستیم.

کریمی در پاسخ به این پرسش که با توجه به نتایج این آزمون‌ها چه راهکارهایی برای جبران ضعف‌ها اندیشیده شده است، گفت: در پزوهشگاه کارگروهی تشکیل شده تا جهت بهبود عملکرد دانش آموزان بر اساس این نتایج بحث و بررسی صورت بگیرد و اغلب معاونان نیز در آن عضویت دارند. دو جلسه نیز تا کنون برای آن تشکیل شده است. به دنبال این هستیم برای کاربست این نتایج بین‌المللی بدانیم که به کدام محورها باید توجه کنیم؛ مثلاً آیا نیاز است در سرفصل دانشگاه فرهنگیان، کارورزی معلم‌ها، بحث کتاب درسی، جو مدارس، فضای پرورشی و عاطفی مدارس و… تجدید نظری کنیم یا نه.