خبرگزاری مهر؛ گروه استانها- مالک پناهی سردی، نوشین سلامت: وجود کمبود و محرومیت در مناطق روستایی و عشایر نشین در استان اردبیل فراخور باورهای فرهنگی کشور، برای بیشتر مردم عادی انگاشته می‌شود، طوری که وقتی سخن از مردم روستانشین باشد، نبود برخی زیرساخت‌های خدماتی و حتی زیرساخت‌های مهم در محل زندگی آن‌ها طبیعی تلقی می‌شود.
روستای «اوزون تپه علیا» با جمعیت نزدیک به ۹۰ خانوار در حوالی شهر اسلام‌آباد از توابع پارس‌آباد مغان واقع‌شده است؛ روستایی که نه زیرساخت بهداشتی، درمانی، خدماتی، رفاهی و نه آموزشی دارد.
روستای «اوزون تپه علیا» به‌قدری از توجه مسئولان بی‌نصیب مانده که در تمام این سال‌ها فقط یک‌بار آن‌هم در ماجرای جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر مناقشه قره‌باغ و سقوط یک فروند پهپاد در اراضی این روستا، نامش برای اولین بار در تیتر رسانه‌های محلی و ملی قرار گرفت.
و اما روستای «اوزون تپه سفلی» با بیش از ۲۰۰ خانوار که تنها به فاصله یک کیلومتر و اندی از «اوزون تپه علیا» واقع‌شده، بیشتر خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی را دارد و اهالی روستای علیا به‌صورت مشترک با اهالی دیگر روستای همنام از این خدمات استفاده می‌کنند.
طبیعتاً در صورت نبود برخی زیرساخت‌های مهم و ضروری اولین چیزی که به مخاطره می‌افتد، جان مردم است، البته بماند که همان زیرساخت‌های کم در روستای سفلی که نیاز اهالی دو روستا که بالغ‌بر ۳۰۰ خانوار است، را پاسخ می‌دهد، وضعیت چندان مناسبی ندارد.
مرگ ۶ دانش‌آموز در مسیر مدرسه، از علیا تا سفلی
وقتی از ماجرای مرگ ۶ دانش‌آموز در مسیر مدرسه، از علیا تا سفلی، خبردار شدیم تصمیم گرفتیم برای بررسی مسئله با خانواده‌های این کودکان و مسئولان مربوطه ارتباط برقرار کرده و علت این حوادث و آسیب‌شناسی و راهکارهای اندیشیده شده را برای جلوگیری از کاهش این حوادث با احداث و تأمین زیرساخت‌های مناسب، جویا شویم.
در عین ناباوری با توجیه‌هایی از سوی مسئولان مواجه شدیم، توجیه‌هایی که نه‌تنها در تمام این سال‌ها تسکینی بر داغ دل خانواده‌های این دانش‌آموزان نبوده، بلکه به طرز روشنی، زخم این افراد داغدار را تا به امروز تازه نگه‌داشته است.
محسن پاکدل، برادر یکی از دانش‌آموزان فوت‌شده بر اثر سانحه تصادف در مسیر مدرسه در روستای «اوزون تپه علیا» به خبرنگار مهر گفت: برادر من در دهه ۷۰ در مسیر مدرسه ابتدایی معراج که تنها مدرسه ابتدایی این محدوده است، بر اثر یک حادثه مجروح شد و بعد از انتقال به بیمارستان تبریز به علت وخامت وضعیت جسمی، جان باخت.
وی با اشاره به سرنوشت مشابه ۵ دانش‌آموز دیگر روستای علیا اظهار کرد: برادر من تنها یکی از چند دانش‌آموز فوت‌شده و کودکانی است که همچنان در معرض این خطر بزرگ و جدی هستند.
هرگز اشتباه بیشتر اهالی این روستا و حتی خانواده خود را تکرار نمی‌کنم و به بی‌سواد ماندن فرزندم رضایت داده، اما هرگز با جان او بازی نمی‌کنم پاکدل در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر اینکه وقتی فرزند شما شرایط سنی حضور در مدرسه را پیدا کرد، راضی به فرستادن او به مدرسه روستای هم‌جوار هستید؟ گفت: اشتباه بیشتر اهالی این روستا و حتی خانواده خود را تکرار نمی‌کنم و به بی‌سواد ماندن فرزندم رضایت داده، اما هرگز با جان او بازی نمی‌کنم.
احمدی یکی دیگر از اهالی روستای علیا با اشاره به نبود خدمات مناسب در این روستا گفت: وقتی به فاصله یک کیلومتر تا این اندازه تبعیض را در منطقه شاهد هستیم دیگر جای حرفی نمی‌ماند، چراکه در تمام این سال‌ها خانواده‌های زیادی از روستای علیا به دلیل نبود بیشتر زیرساخت‌های ضروری و در مرکز این نیازها نبود مدرسه‌ای مناسب برای تحصیل کودکان در این روستا، مجبور به مهاجرت بودند.
وی افزود: متأسفانه به دلیل نبود خانه بهداشت و مسافت طولانی از علیا تا مرکز سفلی کودکان و افراد پا به سن گذاشته روستای ما به هنگام مشکل درمانی امکان مراجعه به روستای سفلی را ندارند که از مسئولان تقاضا می‌شود در کنار مدرسه به این مسئله نیز توجه داشته باشند.
تبعیض فاحش تنها به فاصله «یک» کیلومتر
معرفت پاکدل، رئیس شورای روستای «اوزون تپه علیا» در خصوص نبود امکانات لازم در این روستا گفت: ۳۲ روستا در این محدوده که با کشت و صنعت و دام‌پروری مغان مجاورت دارد، واقع‌شده که در بین تمامی این روستاها تنها روستای علیا از خدمات مسئولان محروم مانده است.
وی تصریح کرد: درحالی‌که روستای سفلی ۱۱۰ خانوار بیشتر از جمعیت خانوار روستای «اوزون تپه علیا» دارد اما در همین حال این روستا از دو مدرسه در مقاطع ابتدایی و دوره اول و دوم متوسطه، خانه بهداشت با ۲ بهیار، پایگاه بسیج و مسجد برخوردار است.
رئیس شورای علیا گفت: به دلیل برخی مشکلات ما بارها از بخشداری تقاضا داشتیم تا چند بهیار را به‌صورت شیفت در هفته به روستای علیا اعزام کنند تا مشکلات درمانی و بهداشتی مردم روستا را بررسی و برطرف کند که متأسفانه به این تقاضا هم همانند دیگر درخواست‌ها جواب داده نشد.
پاکدل با اشاره به وضعیت اقتصادی اهالی روستای علیا، اظهار کرد: شغل اصلی مردم منطقه کشاورزی و دامداری است که متأسفانه بیشتر اهالی نیز به دلیل اختلاف بر سر اراضی خود در مسئله کشت و صنعت مغان هم‌اکنون یا اراضی خود را ازدست‌داده‌اند یا تکلیف زمین‌های کشاورزی آنان مشخص نیست.
وی اظهار کرد: در سال‌های گذشته نامه‌نگاری‌های زیادی با هدف توجه مسئولان به روستای ما انجام‌شده و مهم‌ترین آن‌هم درخواست احداث مدرسه ابتدایی در مرکز این روستا بود که متأسفانه هیچ‌یک از این درخواست‌ها تا به امروز شنیده نشده است.
به گفته رئیس شورای اوزون تپه هم‌اکنون ۵۶ دانش‌آموز مقطع ابتدایی در روستای علیا زندگی می‌کنند که بیشتر آنان به دلیل ترس از حوادث مسیر مدرسه تحصیل را یا نیمه رها کرده‌اند یا اصلاً از همان ابتدا پا به مدرسه نگذاشته‌اند.
۵۶ دانش‌آموز مقطع ابتدایی در روستای علیا زندگی می‌کنند که بیشتر آنان به‌دلیل ترس از حوادث مسیر مدرسه تحصیل را رها کرده یا از ابتدا پا به مدرسه نگذاشته‌اند پاکدل با تاکید بر مهاجرت تعدادی از خانوارهای روستای علیا، یادآور شد: در همین چند سال گذشته ۱۷ خانوار مجبور به مهاجرت به روستاهای اطراف یا مناطق شهری شدند که ۱۲ خانواده به دلیل پیگیری روند تحصیلی فرزند خود و ۵ خانوار دیگر به دلایلی از قبیل دلیل اقتصادی مجبور به نقل مکان بودند.
رئیس شورای «اوزون تپه علیا» همچنین از مکاتبه مستقیم با رئیس مجمع خیرین استان خبر داد و عنوان کرد: در راستای درخواست احداث مدرسه در روستای علیا شخصاً نامه‌ای به رئیس مجمع خیرین مدرسه‌ساز استان ارسال کردیم که ایشان هم قول احداث مدرسه تا پایان سال ۹۷ را داده بودند، که این قول هم همانند دیگر وعده‌ها عملی نشد.
جواد قرآن‌نویس، رئیس مجموع خیرین مدرسه‌ساز استان اردبیل در این باره اظهار کرد: بحث احداث مدرسه در مناطق محروم نیاز به مطالعات دقیق و بررسی‌های لازم دارد که در این زمینه اگر آموزش و پرورش استان مستقیماً اعلام کند که روستای اوزون تپه علیا نیاز شدیدی به مدرسه دارد، شاید بعد از آن با اعلام آمادگی خیران توانایی تأسیس و ساخت مدرسه در این مکان را داشته باشیم.
وی تصریح کرد: اگر بنا به درخواست‌های مردم روستانشین این منطقه تا کنون مدرسه‌ای در آنجا تأسیس نشده قطعاً یا امکانات لازم برای تأسیس مدرسه در دسترس نبوده یا این منطقه اولویت نداشته است.
۲ مدرسه برای ۲۱۰ دانش‌آموز؛ یکی کانکسی و دیگری در آستانه تخریب!
احمد کوهی، رئیس شورای روستای اوزون تپه سفلی نیز در خصوص جمعیت دانش‌آموزان مدارس این منطقه گفت: روستای سفلی از دو مدرسه یکی به‌صورت سازه ساختمانی و دیگری به شکل کانکس برخوردار است و جمعیت کلی دانش‌آموزان این دو مدارس ۲۱۰ نفر است که ۱۲۰ دانش‌آموز در مقطع اول تا ششم ابتدایی و ۹۰ دانش‌آموز دیگر در مقاطع دوره اول و دوم متوسطه مشغول به تحصیل هستند.
وی با اشاره به اینکه چهار مدیر در این مدارس فعالیت دارند، افزود: مدرسه ابتدایی به ۲ دسته اول تا سوم ابتدایی و چهار تا ششم ابتدایی تقسیم‌شده است که ۲ مدیر مدرسه نیز در دو پایه اول و دوم متوسطه مشغول به کار هستند.
رئیس شورای روستای اوزون تپه سفلی جمعیت کل روستای سفلی را ۸۰۰ نفر عنوان و بیان کرد: خانه بهداشت و پایگاه واقع‌شده در این روستا نیاز جمعیت ۲ روستای علیا و سفلی را پاسخ می‌دهد.
کوهی با اشاره به وضعیت ساختمانی مدرسه ابتدایی سفلی، بیان کرد: سازه ساختمانی مدرسه «معراج سفلی» که پذیرای ۱۲۰ دانش‌آموز ابتدایی است، متأسفانه وضعیت خوبی ندارد که در صورت یک حادثه طبیعی امکان آسیب به جان دانش‌آموزان بالا است.
وی اظهار کرد: دیگر مدرسه این منطقه نیز کانکسی است که این مدرسه هم با توجه به جمعیت دانش‌آموزان منطقه شاید طی سال‌های آینده جوابگوی نیاز اهالی نباشد.
هم‌اکنون روستای علیا حدود ۵۰ دانش‌آموز دارد که حتی در این وضعیت کرونایی نیز هر دو روز یک‌بار مجبور به حضور بر سر کلاس درس معلم هستند و برای رسیدن به مدرسه باید از معبری عبور کنند که طی سال‌های دور و نزدیک به‌عنوان جاده مرگ در نظر بسیاری از خانواده‌های این روستا تلقی می‌شود.
اجازه احداث هیچ بنایی در این محدوده نداریم
رئیس آموزش‌وپرورش شهرستان پارس‌آباد دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: این روستا در محدوده منطقه صنعتی کشت و صنعت و دام‌پروری مغان واقع‌شده است و در تمام این سال‌ها تنها علتی که دست ما را در احداث مدرسه بسته نگه‌داشته یا توانایی دیگر ارگان‌ها را در ایجاد زیرساخت‌های خدماتی و رفاهی محدود کرده است، این بود که ما اجازه احداث هیچ بنایی در این منطقه را نداشتیم.
دهقانی با بیان اینکه از سال ۹۶ با رفع برخی محدودیت‌ها امکان احداث مدرسه در روستای «اوزون تپه علیا» ایجاد شد، افزود: در این راستا زمین احداث مدرسه از سوی یکی از اهالی روستای علیا اهدا که بعد از پی‌ریزی ساختمانی متأسفانه عملیات ساخت این مدرسه تعطیل شد.
به گفته وی، برخی ایرادات ساختگی و اعمال محدودیت از سوی برخی دستگاه‌های ناظر، ساخت مدرسه در این روستا را همچنان در حالت تعلیق نگه‌داشته است.
در سال‌های اخیر رایزنی‌های زیادی با اداره‌کل نوسازی مدارس و آموزش و پرورش استان اردبیل برای احداث مدرسه در این منطقه انجام شد، اما به نتیجه مطلوبی نرسید
رئیس آموزش‌وپرورش پارس‌آباد تصریح کرد: در طول سال‌های گذشته رایزنی‌های زیادی با اداره کل نوسازی مدارس و آموزش‌وپرورش استان اردبیل برای احداث مدرسه در این منطقه انجام‌شده اما به نتیجه مطلوبی نرسیده است.
طبق اظهار این مسئول، اهالی روستای علیا درخواست جدی در راستای تأسیس مدرسه در منطقه ندارند و این ادعا در حالی است که اهالی روستا نیز مدعی شدند که از سال‌های گذشته تاکنون بارها درخواست خود را به‌صورت کتبی یا با تماس به آموزش‌وپرورش ارجاع داده‌اند.
همین اظهارات مدیر اداره آموزش‌وپرورش پارس‌آباد کافی بود تا به سراغ آموزش‌وپرورش مرکز استان و تجهیز و نوسازی مدارس برویم.
وقتی با اداره کل آموزش‌وپرورش استان اردبیل تماس گرفتیم پاسخ دادند که باید آموزش‌وپرورش منطقه مکاتبه و درخواستی از مرکز داشته باشد تا با همکاری و تعامل دیگر دستگاه‌ها شرایط برای احداث و تأسیس مدرسه فراهم شود.
لزوم اعلام و تقاضای رسمی آموزش و پرورش
حسن اسکندرزاده، مدیر روابط عمومی اداره کل آموزش‌وپرورش استان اردبیل دراین‌باره به خبرنگار مهر، گفت: تا زمانی که تقاضایی از آموزش‌وپرورش منطقه پارس‌آباد نداشته باشیم، نمی‌توان مقدمات لازم برای احداث مدرسه در روستایی با شرایط مشابه روستای علیا را فراهم کرد.
از طرفی اداره کل تجهیز و نوسازی مدارس استان اردبیل نیز مدعی شد که هیچ درخواستی از آموزش‌وپرورش منطقه پارس‌آباد مبنی بر تقاضای احداث مدرسه در روستای علیا دریافت نکرده است.
این اداره کل آمادگی خود را برای ساخت مدرسه در روستای علیا اعلام کرده، اما این آمادگی را مشروط به اعلام و تقاضای رسمی آموزش‌وپرورش مرکز استان دانست.
البته در این میان افشین اسدزاده، بخشدار اسلام‌آباد نیز روستاهای واقع‌شده در محدوده کشت و صنعت مغان را از روستاهای انتقالی دانست و گفت: تا سال ۹۶ تمام جمعیت روستاهای محدوده کشت و صنعت مجبور به مهاجرت به مناطق دیگر بودند که خوشبختانه با رایزنی‌ها و همکاری استاندار اردبیل توانستیم این وضعیت را از انتقال به ابقاء تغییر بدهیم.
وی افزود: به دلیل مشخص نبودن وضعیت سکنی یا انتقال جمعیت روستاهای اطراف کشت و صنعت، هیچ بنایی در این سال‌ها در این مناطق ساخته نشده است.
روایتی تلخ از شوق تحصیل؛ این بار مشقی که برای همیشه ناتمام ماند
اکنون مشکل ساخت مدرسه در روستای علیا پس از دو دهه تبدیل به یک معضل و گره کور شده، معضلی که هیچ‌کسی در بطن آن تقصیر را گردن نمی‌گیرد که هیچ، قدمی هم برای گشایش این گره کور برنمی‌دارد.
اینکه در این ماجرا مشکل اصلی کجا است و چه کسی مقصر است پاسخ‌های متفاوتی دارد، یا اصلاً تقاضایی از سوی آموزش‌وپرورش مبنی بر احداث مدرسه در روستای محروم اوزون تپه علیا ارائه نشده و یا اگر تقاضایی هم به تبعیت از خواسته اهالی روستا، مطرح‌شده اقدامی برای پیگیری آن در این سال‌ها صورت نگرفته است.
از سویی می‌توان گفت در آن‌طرف ماجرا تقاضا و پیگیری از سوی آموزش‌وپرورش انجام‌شده، اما نوسازی مدارس توان و اراده کافی را برای احداث این بنا نداشته یا بهانه‌تراشی کرده است.
دلیل هر چه و مقصر هر که هست، باید مسئولان این مسئله را به‌خوبی بدانند، که اکنون روستای اوزون تپه علیا ۵۶ دانش‌آموز در معرض خطر و خانواده‌هایی نگران دارد که برای جلوگیری از تشابه سرنوشت فرزندانشان با ۶ دانش‌آموز قربانی این ماجرا، تمام تلاش خود را به کار گرفته و تمام راهکارها را می‌سنجند.
گفتن این مسئله و طرح این ماجرا شاید برای ما خیلی راحت و آسان باشد، اما وقتی از نبود مدرسه در روستای «اوزون تپه علیا» صحبت می‌کنیم درواقع حرف از داغ جگر ۶ مادر به میان می‌آوریم و از ۶ دانش‌آموزی صحبت می‌کنیم که اگرچه روزی با هزاران آرزو و شوق کودکانه خود راهی مدرسه می‌شدند اما به خاطر حادثه‌ای ناگوار، روزی مشق‌شان برای همیشه ناتمام ماند.
حالا دانش‌آموزان روستای علیا هر روزی که به مدرسه می‌روند باید موقع خروج از خانه شاهد نگرانی خانواده‌هایشان باشند، چراکه معلوم نیست، شاید خداحافظی هر روزشان آخرین خداحافظی آن‌ها باشد…
نظر شما