خبرگزاری مهر، گروه استانها- مهدی حسین نژادی: شهرستان آستارا یکی از پربارش ترین شهرستان‌های ایران است و باران در این منطقه به وفور می بارد ولی به دلیل نبود زیر ساخت‌های مناسب برای ذخیره سازی نزولات جوی و مهار بارش‌ها به عنوان منابع آبی، تمام بارش‌ها هدر می‌رود و از ظرفیت این بارش‌های خدادادی به درستی استفاده نمی‌شود.
متأسفانه منابع آبی شهرستان مرزنشین و گردشگر پذیر آستارا محدود است و با فرا رسیدن فصل تابستان، آستارا تشنه شده و کم آبی این شهرستان را فرا می‌گیرد. با توجه به اینکه بحران آب یکی از بزرگترین چالش‌های آینده کشورمان است، از این رو طی دهه اخیر مسئولان در کشور و استان گیلان و همچنین شهرستان آستارا داد بی آبی و خشکسالی و لزوم مدیریت مصرف سر می‌دهند تا شاید چاره‌ای بر درد خشکسالی بویژه در بخش کشاورزی و آب شرب باشد.
چالش تأمین آب شرب در یکی از پربارش ترین شهرستان‌های ایران
آستارا نیز با وجود بارش‌های فراوان، رودخانه‌های خروشان فصلی و دائمی از تازیانه تنش‌های آبی بی بهره نبوده و طی سالیان گذشته، کم آبی شدید بر سر این شهرستان گردشگر پذیر شمال کشور نیز سایه انداخته و پرباران ترین شهرستان کشور را در تأمین آب شرب در شهر، روستاها و کشاورزی با چالش مواجه کرده است.
اگرچه آستارا از پربارش ترین شهرستان‌های ایران محسوب می‌شود و دارای رکوردهای بارشی جالب است اما همزمان با موسم تابستان، باز کم آبی با این شهرستان هم نوا می‌شود.
مشخصه عمده اقلیمی، توپوگرافی و جغرافیایی این شهرستان مرزی موجب شده که بخش قابل توجهی از بارش‌ها در زمان کوتاهی از دسترس خارج شده و وارد دریا شوند. به عبارت دیگر به سبب توزیع زمانی نامناسب بارش، ویژگی‌های جغرافیایی خاص این منطقه همچون باریک بودن عرض نوار ساحلی در اثر نزدیکی کوهستان و دریا، نبود زیرساخت‌های مناسب برای ذخیره سازی نزولات جوی و مهار بارش‌ها به عنوان منابع آبی داخلی شهرستان، نمی‌توان نیاز آبی آستارا را در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی و شرب مستقل از منابع آبی خارج شهرستان تصور کرد.
افزایش گردشگر، مصرف آب، قطعی مکرر
قطعی و افت مکرر فشار آب در شهر و برخی روستاهای آستارا، شهروندان و گردشگران این دیار گردشگرپذیر را رنج می‌دهد و تأمین زیرساخت‌ها و تقویت شبکه‌های توزیع آن ضروری است.
در فصل تابستان که زمان اوج حضور گردشگران و مسافران داخلی و خارجی در شهرستان مرزی بندر آستارا است و بسیاری از هموطنان، تعطیلات آخر هفته را نیز برای سفر به این منطقه زیبا مغتنم می‌شمارند، نبود آب و قطعی مکرر آن در اماکن اقامتی، میهمانان و شهروندان را کلافه می‌کند. در فصل تابستان همه روزه افت فشار و قطعی آب در شهر گزارش می‌شود و با افزایش گردشگر و مصرف آب، توان تولید تصفیه خانه افزایش نمی‌یابد.
مصرف آب در روزهای پر مسافر شهرستان مرزی بندر آستارا حدود ۳۵ درصد بیشتر از ظرفیت تولید آب شرب است و این امر موجب افت فشار و قطعی آب در شهر می‌شود. مسئولان ارشد شهرستان آستارا همگی به چالش جدی شهر و روستاهای آستارا در آب و فاضلاب واقف هستند و بر ضرورت مدیریت مصرف و احساس مسئولیت همگانی تاکید دارند.
آب شهر آستارا از رودخانه بهارستان تأمین می‌شود و آستارا که بر اساس اطلاعات موجود، با یک هزار و ۲۰۰ میلیمتر بارش در سال، یکی از نقاط پربارش ایران است، همواره با قطع مکرر و افت فشار آب به ویژه در فصل تابستان و به دلیل محدودیت منابع آب شرب مواجه است.
آب شرب آستارا سالم است
آب شهرستان آستارا کاملاً سالم است و در این رابطه نظارت‌های لازم صورت می‌گیرد. تأمین آب پایدار در آستارا که از قطب‌های گردشگری غرب استان گیلان است، از اهمیت زیادی برخوردار است و به این منظور شرکت آب و فاضلاب شهری این شهرستان از سال ۷۱ تأسیس شده و اکنون بیش از ۲۳ هزار مشترک دارد.
آب آستارا جز آب‌های نیمه سبک و سختی آن بین ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم در لیتر است و فلزات سنگین، سمی و آلاینده ندارد و به خاطر نبود اراضی کشاورزی در بالادست تصفیه خانه، عاری از سموم کشاورزی است و با شاخص‌های آب معدنی برابری می‌کند و کدورت آن استاندارد و بین صفر تا پنج درجه بوده و مردم با اطمینان کامل از سلامت آب می‌توانند آن را مصرف کنند.
طی بارش‌های شدید در آستارا مسئولان آب و فاضلاب شهری آستارا برای رفع کدورت از مواد شیمیایی مجاز استفاده می‌کنند و ماده ضد عفونی کننده کلر نیز افزودنی جدانشدنی آب در آستارا است که میزان آن در تابستان برای مقابله با شیوع احتمالی بیماری‌های فصلی افزایش می‌یابد و علاوه بر کنترل‌های مستمر شرکت آب و فاضلاب شهری، شبکه بهداشت و درمان نیز برای اطمینان از سلامت آب آستارا آزمایش‌هایی روی آن انجام می‌دهد.
نبود امکان استفاده از منابع آب زیرزمینی در آستارا
به علت نبود امکان استفاده از منابع آب زیر زمینی در آستارا، توجه کارشناسان به آب‌های سطحی متمرکز و انتقال آب از رودخانه‌های چلوند، بهارستان و آق چای به آستارا در سال ۶۵ مطالعه شده بود که به لحاظ مناسب بودن آب، نداشتن آلودگی، مرتفع بودن رودخانه و هزینه بر نبودن انتقال آب از رودخانه بهارستان، طرح انتقال آب از آن به تصفیه خانه در سال ۶۸ آغاز شد و در سال ۷۲ با ظرفیت تولید ۲۰۰ لیتر در ثانیه و دورنمای تأمین مصرف ۲۰ ساله شهر به بهره برداری رسید.
آب رودخانه بهارستان آستارا در تابستان به ۱۵۰ لیتر در ثانیه کاهش می‌یابد در حالی که مصرف آستارا در این فصل گردشگر پذیر بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ لیتر در ثانیه است و اگر تصفیه خانه با تمام ظرفیت کار کند، نمی‌تواند نیاز لازم را تأمین کند و چاره‌ای جز مدیریت مصرف و احساس مسئولیت همگانی برای اداره آب و فاضلاب شهری آستارا نیست.
به طور معمول استفاده از آب‌های زیر زمینی به خاطر کم بودن آلودگی و کم هزینه بودن تصفیه مقرون به صرفه است اما به گفته مسئولان مرتبط، در آستارا منابع زیر زمینی قابل استفاده نیست و این شهر روی بستر باتلاقی قرار دارد و کیفیت آب‌های زیر زمینی آن، بسیار نامناسب است و آهن، منگنز و مشکلات شیمیایی دارد و مهمترین چالش آن گاز و تعفن شدید است و تصفیه آن نیز مشکل و پر هزینه خواهد بود و بر اساس اطلاعات دریافتی از کارشناسان آگاه در این زمینه، هیچ شهری در استان گیلان به علت نبود امکان بهره مندی از منابع آب زیر زمینی، به اندازه شهرستان آستارا دچار مشکل نیست.
افزایش ساخت و سازها و آغاز مشکل کم آبی در آستارا
ریشه مشکلات امروز آب آستارا به دهه ۸۰ و افزایش ساخت و سازها و جمعیت این شهر بر می‌گردد که در آن دهه اجازه ساخت ساختمان‌های چند طبقه داده شد اما شبکه توزیع با لحاظ جمعیت آن دوره اصلاح شده و آینده نگری لازم نیز اعمال نشد.
مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری آستارا در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: باید از منابع موجود آب در آستارا به درستی استفاده و مشکلات تولید آن به مردم اطلاع رسانی شود.
علیرضا ملکی نژاد، افزود: متأسفانه تصفیه خانه آب آستارا در نقطه نامناسبی ساخته شده و در معرض حوادث و خطرات مختلف است و همیشه دغدغه حفظ و نگهداری آن را داریم و تاکنون حوادث مختلفی را تجربه و مدیریت کرده ایم و در این راستا به صورت شبانه روزی تلاش می‌کنیم.
وی با بیان اینکه چهار کیلومتر از رینگ انتقال آب، از محدوده شهرک عباس‌آباد تا میدان شهدای گمنام آستارا لوله‌گذاری شده‌است و با تکمیل آن، آب شرب سه هزار و ۶۸۰ خانوار شهری آستارا تقویت خواهد شد، گفت: اجرای این طرح به طول حدود هفت کیلومتر با اعتباری بالغ بر ۸۰ میلیارد ریال از سال گذشته آغاز شده است و تابستان سال آینده تکمیل خواهد شد.
ملکی نژاد با اشاره به اینکه مدیریت مصرف همیشه باید از سوی شهروندان و گردشگران مدنظر باشد، گفت: با تکمیل خط انتقال رودخانه آق چای به بهارستان به طول چهار هزار و ۶۰۰ متر، ۱۲۰ لیتر در ثانیه بر تولید تصفیه خانه افزوده شده است.
وی، تصریح کرد: آزمایش‌های شیمیایی و میکروبی پایش سلامت آب شهر آستارا به صورت دوره‌ای توسط عوامل شرکت آب و فاضلاب استان و شهرستان و شبکه بهداشت و درمان انجام می‌گیرد و میزان کلر آب متعادل است.
سد لاستیکی آستارا ظرف یک سال آینده به بهره برداری می‌رسد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه هفت سد لاستیکی برای تأمین نیاز آب در سطح استان در حال ساخت است و چهار مورد آن ظرف یک سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید، اظهار کرد: در تأمین آب مشکل زیادی داریم و سدها بخش عمده‌ای از منابع آب شرب و کشاورزی شهرستان‌ها را تأمین خواهند کرد.
وحید خرمی، افزود: سدهای لاستیکی از یک تیوب بزرگ و حجیم تشکیل و بر روی بستر بتنی نصب و بوسیله هوا پر می‌شوند و توسعه اراضی کشاورزی، ایجاد حوضچه مکش و انحراف آب، تغذیه منابع زیر زمینی، بهسازی ساحل رودخانه‌ها، افزایش تراز آب و امکان پمپاژ آب به مزارع از مزایای آنها است.
وی، ادامه داد: سد لاستیکی رودخانه ملاهادی آستارا با ظرفیت ۱۵۰ لیتر در ثانیه قابلیت آبیاری ۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی را خواهد داشت و ظرف یک سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.
خرمی، گفت: خط لوله انتقال آب این سد تا مرکز شهر به طول هفت کیلومتر برای تقویت منابع آب باید اجرا شود و برای این کار به همکاری شرکت آب و فاضلاب و مسئولان آستارا نیاز است.
وی، تصریح کرد: سد لاستیکی به تنهایی جوابگوی نیاز شهرستان آستارا نیست و طرح انتقال از آب رودخانه چلوند با راه اندازی تاسیساتی نظیر تصفیه خانه، مخزن و خطوط انتقال به زودی اجرا خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان ادامه داد: ایجاد سد لاستیکی در رودخانه چلوند نیز با مطالعات زیست محیطی در دستور کار است و تکمیل دیواره رودخانه مرزی آستارا چای برای جلوگیری از طغیان و خسارت به ساکنان همجوار، به پیمانکار ابلاغ شده است.
۳۲ روستا در آستارا تحت پوشش شبکه آب رسانی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان گیلان در همین رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: ظرفیت تصفیه خانه بهارستان این شهرستان ۲۴۰ لیتر در ثانیه است و این ظرفیت با انتقال آب رودخانه آق چای به تصفیه خانه حفظ شده است.
محسن حسینی، افزود: اجرای طرح رینگ شهری با هدف تقویت آب آستارا به طول حدود هفت کیلومتر با اعتباری بالغ بر ۸۰ میلیارد ریال از سال گذشته آغاز شده است و تابستان سال آینده تکمیل خواهد شد.
وی، ادامه داد: ۳۲ روستا در آستارا تحت پوشش شبکه آبرسانی هستند و شاخص بهره مندی روستاهای این شهرستان از نعمت آب، بالاتر از شاخص استانی است.
حسینی، گفت: طرح سامانه دفع فاضلاب شهری در شهرک مهدی آستارا به طول هشت کیلومتر اجرا شده و چهار کیلومتر باقی مانده تا دهه فجر امسال تکمیل و به بهره برداری خواهد رسید.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان گیلان، اظهار کرد: جمع آوری فاضلاب به روش وکیوم یا همان مکش ۸۰ هکتار از سطح شهرستان مرزی بندر آستارا را پوشش خواهد داد و برای تکمیل کلی طرح فاضلاب، پنج هزار و ۴۷۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
اجرای تأسیسات آبی در آستارا بدون توجه به پدافند غیرعامل
نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه منابع آبی شهرستان مرزنشین آستارا محدود است و از ظرفیت بارش‌ها به درستی استفاده نمی‌شود و آب برخی روستاها در تابستان امسال شش روز متمادی قطع بود، اظهار کرد: چاه‌های عمیق آستارا به تجهیزات نیاز ندارند و از نظر پدافند غیرعامل هم باید به تأسیسات آبرسانی آستارا نگاه ویژه اعمال شود.
غلامرضا مرحبا با تاکید بر اینکه باید از ظرفیت بخش خصوصی برای انتقال آب رودخانه چلوند به درستی استفاده شود و انشعابات غیرمجاز با مشارکت آب و فاضلاب شهرستان جمع آوری و با متخلفان برخورد شود.
وی، گفت: سازمان برنامه و بودجه ۹۰ میلیارد ریال برای طرح‌های آبرسانی و ۹۰ میلیارد ریال برای فاضلاب آستارا تصویب کرده و در مرحله نخست، ۳۰ میلیارد ریال آن اختصاص یافته است.
مرحبا، افزود: پمپ‌های آب برخی روستاها فرسوده و فاقد کارایی است و وضعیت آب روستاها مطلوب نیست و این اعتبار برای تجهیز سیستم آبرسانی روستاها و بخشی از طرح سامانه دفع فاضلاب شهری آستارا هزینه خواهد شد.
نماینده مردم آستارا در مجلس، اظهار کرد: در حوزه آبرسانی تا رسیدن به نقطه مطلوب، فاصله زیادی داریم و باید اصلاح شبکه‌ها، حفر چاه‌های عمیق، انتخاب میراب‌ها و تقسیم عادلانه آب مورد توجه شرکت آب و فاضلاب باشد.
وی ادامه داد: سرمایه گذاری مناسبی برای آبرسانی به آستارا صورت نگرفته و بخشی از تأسیسات آب، بدون توجه به پدافند غیرعامل اجرا شده است و از سرمایه گذاران بخش خصوصی برای آبرسانی از رودخانه چلوند و رفع کمبود آب شرب دعوت می‌شود.
برای اجرای طرح‌های آب رسانی نیازمند اعتبار هستیم
فرماندار آستارا نیز در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه برای اجرای طرح‌های آبرسانی نیازمند اعتبار هستیم، اظهار کرد: در زمینه فاضلاب، چالش جدی داریم و با شدت یافتن بارش‌ها فاضلاب به معابر سرازیر می‌شود.
عباس صابر، افزود: در ایام تعطیل، روزانه سه تا پنج هزار گردشگر وارد شهرستان آستارا می‌شوند و این امر میزان مصرف آب را افزایش می‌دهد و امیدواریم شرکت آب و فاضلاب به حوزه آب این شهرستان توجه ویژه داشته باشد.
امیدواریم که مسئولان استانی و شهرستانی با توجه به نزولات آسمانی و وفور بارش برف و باران در شهرستان مرزی بندر آستارا، استفاده لازم را از این بارش‌ها کرده و با اقدامات لازم ضربتی، ضمن استفاده بهینه از این بارش‌ها، این شهرستان مرزنشین را که از شهرستان‌های گردشگر پذیر فعال در شمال جمهوری اسلامی ایران است و در روزهای پرمسافر با مشکل تنش آبی مواجه می‌شود، نجات داده و به صورت اصولی این مشکل را رفع کنند.
نظر شما