به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر یادداشتی است که حجت الاسلام والمسلمین عبدالله محمدی عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به مناسبت میلاد امام حسن عسکری (ع) نوشته است:
یکی از مبانی معرفتی امام شناسی آن است که مسئله نبرد حق و باطل هیچگاه در زندگی ایشان کمرنگ نشد. حضور سیاسی اجتماعی امامت، یک مبنای معرفتی دارد و به همین دلیل هیچگاه تعطیل نگردید، بلکه قالب آن متناسب با شرایط تغییر می‌کرد.
از سوی دیگر همواره شنیده ایم که شرایط زندگی امامان پس از امام جواد (ع) به گونه‌ای بوده است که مردم عدم حضور فیزیکی امام (ع) را تمرین کنند. این عدم دسترسی در دوران امام عسکری (ع) به اوج خود رسید. تا آنجا که ایشان در سخت‌ترین محاصره زندگی کرده و بیشترین مراقبتها در زمان ایشان اعمال می‌شد. حتی در منزل امام، جاسوسانی در لباس خادم حضور داشتند. اما با این حال، مبارزه و به ویژه فعالیت تشکیلاتی ایشان تعطیل نشد. امام (ع) تشکیلات منسجمی را که از زمان امام جواد (ع) تأسیس شده را پرورش داده و حتی از درون محاصره دشمنان نیز ایشان را راهبری فکری و مدیریت مالی می‌کردند. برای فهم بهتر این اصل به چند واقعه تاریخی اشاره می‌کنیم:
۱. احمد بن اسحاق قمی خود را به امام عسکری (ع) می‌رساند و از ایشان می‌خواهد دستخط امام را ببیند به خاطر بسپارد. تا در مکاتبات بعدی، امام نامه‌ها را بدون امضا برای وی بفرستد و او از روی دستخط تشخیص دهد. تا در صورت لو رفتن نامه‌ها، ردی از امام (ع) باقی نماند. امام (ع) قبول می‌کنند و دست خط خود را نشان می‌دهند و حتی تفاوت دو قلم ریز و درشت را به وی متذکر می‌شوند. آیا اگر مضمون نامه این نامه‌ها، مسائل شخصی یا فتاوای شرعی صرف بود، نیازی به این میزان ملاحظات اطلاعاتی داشت؟
۲. ابوالادیان از سرزمین مدائن که نزدیک ترین نقاط به بغداد و مرکز حاکمیت عباسیان است، وجوهاتی را که از نقاط مختلف جمع آوری کرده بود، به سامرایی آورد که شدیداً تحت نظر و مراقبت بود. و چون در این فاصله، امام عسکری (ع) شهید شده بودند، پول‌ها را به امام زمان (عج) سپردند. (کمال الدین، ج ۲، ص ۴۷۴) امام (ع) شبکه نواب و وکلا را چه زمانی توانستند تأسیس و سازماندهی کنند؟ چگونه در اوج خفقان عباسیان نمایندگان امام (ع) توانستند این وجوهات را جمع آوری کنند و در مقابل چشمان مأموران و جاسوسان به امام (ع) برسانند؟ امام چگونه این پول را هزینه می‌کردند؟
۳️. داود الاسود می‌گوید امام عسکری (ع) مرا خواندند و یک پاشنه در قدیمی (بخشی از چارچوب) را به من دادند و فرمودند این را به فلان شخص برسان. در بین راه این چوب از دست غلام به زمین افتاد و شکست و از درون آن کاغذهای پیچیده فراوانی بیرون ریخت و....معلوم شد که امام (ع) از این راه برای ارتباط با اصحاب خویش استفاده می‌کردند.(مستدرک، ج ۱۲، ص ۲۱۳) آیا این نامه‌ها، مباحث اخلاقی، فقهی یا تفسیری صرف بوده است؟ اگر مضمون این نامه‌ها، امور متعارف دینی و تبلیغی بود، نیازی به این مراقبتها بود؟
این گزارشها نشان می‌دهد امام عسکری (ع) نیز همچون دیگر امامان هیچگاه از مبارزه دست نکشیده و مهمترین رکن این نبرد را نیز کادرسازی و رهبری تشکیلات می‌دانستند. لذا ارکان مختلف ارتباط تشکیلاتی را حفظ کردند. در مواقع ضروری آنها را راهنمایی و جهت دهی کردند و حتی گردش مالی برای شیعیان در دوردست‌ترین نقاط نیز فراهم کرده بودند.
با توجه به این گزارشات، مفهوم تقیه نیز نیازمند بازنگری است. ممکن است در نظر ابتدایی تقیه به معنای تعطیل کردن مبارزه برای دفع خطر باشد، لکن این برداشت کاملاً نادرست است. معنای صحیح تقیه آن است که انسان در چنین مواردی به گونه‌ای رفتار کند که هم رسالت اصلی به کامل‌ترین شکل محقق شود و هم آسیب و خطری به دنبال نداشته باشد. بنابراین تقیه به معنای تعطیلی مبارزه نیست، بلکه تغییر شیوه مبارزه به شکل پنهانی یا … است که کمترین خطر را برای شیعیان داشته باشد که در این راستا، تشکیلات مهمترین سهم را دارند. (برای آشنایی با این تفسیر از تقیه رک: مقام معظم رهبری، همرزمان حسین (ع) گفتار دهم)
نظر شما