انعطاف‌پذیری‌ در مقابل بحران کرونا و عبور از برگزیت

به گزارش خبرگزاری مهر، یورو نیوز در گزارشی در خصوص کارنامه اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ می نویسد: اتحادیه اروپا سال ۲۰۲۰ را در حالی با توافق با انگلیس در آخرین روزهای سال به پایان برد که مذاکرات پسابرگزیت، شیوع ویروس کرونا و اختلاف‌ها بر سر بودجه اتحادیه سال سختی را برای رهبران این اتحادیه رقم زده بود.

آغاز واکسیناسیون در برابر ویروس کرونا و دستیابی به توافق تجاری با بریتانیا به همراه توافق سران اتحادیه اروپا با بودجه این اتحادیه پس از موج اول شیوع بیماری «کووید ۱۹» احتمالاً تنها خبرهای خوب سال ۲۰۲۰ برای ۴۵۰ میلیون تبعه کشورهای عضو اتحادیه اروپا بود. اتحادیه اروپا در همان ابتدای سال ۲۰۲۰ با اولین خروج یکی از اعضای خود شاهد کاهش تعداد اعضاء از ۲۸ به ۲۷ کشور بود.

خروج انگلیس در پایان ماه ژانویه سال ۲۰۲۰ با این حال پایان کار برای بروکسل و لندن نبود زیرا دو طرف تا آخرین روزهای سال به مذاکره بر سر چارچوب روابط دوجانبه از ابتدای سال ۲۰۲۱ ادامه دادند. دوره انتقالی برگزیت پنجشنبه شب پایان یافت تا بریتانیا با آغاز سال ۲۰۲۱ به طور رسمی از بازار مشترک اتحادیه اروپا خارج شود.

موضوع مهاجرت‌ها به اتحادیه اروپا و پذیرش پناهندگان و سهمیه بندی برای پذیرش آنها یکی از جدی ترین اختلاف‌ها بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیش از شیوع ویروس کرونا بود که همچنان حل نشده باقی مانده است

کشورهای عضو اتحادیه اروپا سال ۲۰۲۱ را در حالی آغاز می‌کنند که قاره اروپا با جدی‌ترین بحران اقتصادی از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون روبرو است. این در حالی است که کشورهای عضو پس از موج اول شیوع کرونا نه تنها بر سر بودجه درازمدت اتحادیه بلکه بر سر طرح ۱.۸۳ تریلیون یورویی احیای اقتصاد کشورهای عضو به توافق دست یافتند.

سایه‌ای که کرونا بر بلندپروازی‌های محیط زیستی کمیسیون اروپا افکند

اورزلا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا پس از آنکه در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ فعالیت خود را آغاز کرد وعده داد که مقابله با تغییرات آب و هوایی در اولویت خواهد بود. با این حال تنها چند ماه بعد بحران همه گیری کرونا و پیامدهای آن اولویت های رئیس کمیسیون اروپا را تغییر داد.

هر چند بحران همه‌گیری بیماری «کووید ۱۹» طرح بلندپروازانه «توافق سبز» را که مورد نظر اورزلا فون درلاین بود فعلاً به حاشیه برده است اما کشورهای عضو در سال ۲۰۲۰ با کاهش بیشتر و سریعتر میزان انتشار گازهای گلخانه ای در اروپا موافقت کردند. در طرح مورد نظر رئیس کمیسیون اروپا پیش بینی شده بود که کشورهای عضو این اتحادیه تا سال ۲۰۵۰ از نظر انتشار گاز دی اکسید کربن به وضعیت خنثی خواهند رسید. در این حالت میزان انتشار جدید گاز دی اکسید کربن با میزان تعدیل یا آفست (Offset) آن برابر خواهد بود.

انعطاف‌پذیری اتحادیه اروپا در برابر بحران بی‌سابقه کرونا

یکی از مهمترین دستاوردهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ نمایش انعطاف پذیری آن در برابر بحرانی بی‌سابقه و عمیق بود. اتحادیه اروپا در برابر پیامدهای اقتصادی شیوع بیماری همه‌گیر «کووید ۱۹» مقررات سختگیرانه خود برای کمک‌های دولتی به بخش های مختلف اقتصاد را کنار گذاشت تا دولت ها بتوانند با اختصاص کمک‌های مالی از ورشکستگی کسب و کارها و شرکت ها و در پی آن بیکاری های گسترده جلوگیری کنند.

یکی دیگر از تاثیرات شیوع ویروس کرونا اتخاذ رویکرد مشترک در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حوزه بهداشت و درمان بود. این در حالی است که تا پیش از شیوع ویروس کرونا سیاست های بهداشتی و درمانی از اختیارات دولت‌ها در هر کدام از کشورهای عضو بود. همکاری و هماهنگی کنونی کشورهای عضو اتحادیه اروپا با یکدیگر در زمینه سیاست‌های بهداشتی و درمانی بی‌سابقه محسوب می‌شود. این در حالی است که کشورهای عضو اتحادیه در آغاز موج اول شیوع کرونا با کمبود امکانات بهداشتی و پزشکی از جمله ماسک و تست روبرو بودند.

قراردادهای متعددی که کمیسیون اروپا با شرکت‌های داروسازی برای تامین واکسن مورد نیاز کشورهای عضو امضاء کرد نیز از جمله دستاوردهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ محسوب می شود.

توافق دشوار و بی‌سابقه اعضاء بر سر کسری بودجه مشترک

اعضای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ با جنبه اشتراکی بخشیدن به کسری بودجه کشورهای عضو موافقت کردند. هرچند این توافق به دشواری به دست آمد اما حالا یکی از پایه‌های اصلی طرح احیای اقتصادی در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود. توافق اولیه برای کسری بودجه مشترک بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا بین آلمان و فرانسه به دست آمد. پاریس و برلین پس از آن موفق شدند تا کشورهایی مانند هلند، فنلاند، اتریش و دانمارک را به پذیرش کسری بودجه مشترک متقاعد کنند. از سوی دیگر لهستان و مجارستان نیز در برابر شرط رعایت معیارهای دموکراتیک مورد نظر کمیسیون اروپا مقاومت می کردند.

آلمان در دوره ریاست دوره‌ای خود بر اتحادیه اروپا موفق شد تا در یکی از طولانی‌ترین نشست های سران اتحادیه اروپا اعضای این اتحادیه را به توافق بر سر بودجه درازمدت، و طرح احیای اقتصادی با کسری بودجه مشترک متقاعد کند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان که از سال ۲۰۰۵ تاکنون قدرت را در کشورش در دست دارد نقشی کلیدی در نشست سران اتحادیه اروپا و توافق به دست آمده ایفا کرد.

چالش‌های پیش‌رو در سال ۲۰۲۱

موضوع مهاجرت‌ها به اتحادیه اروپا و پذیرش پناهندگان و سهمیه بندی برای پذیرش آنها یکی از جدی ترین اختلاف‌ها بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیش از شیوع ویروس کرونا بود که همچنان حل نشده باقی مانده است. رابطه اتحادیه با ترکیه و نحوه مواجهه با تنش‌ها در شرق دریای مدیترانه از دیگر چالش‌هایی است که احتمالاً در سال ۲۰۲۱ بار دیگر در دستور کار نشست‌ها و رایزنی‌ها بین سران اتحادیه اروپا قرار خواهد گرفت.