به گزارش خبرنگار مهر، یکی از آثار سینمایی که در روز چهارم یازدهمین جشنواره فیلم فجر استان اصفهان اکران شد فیلم «مامان» اولین ساخته آرش انیسی بود که به تهیه کنندگی مجید برزگر ساخته شده است. در این فیلم رؤیا افشار نقش اصلی را بازی می‌کند که مادر یک خانواده مهاجرت کرده به تهران است و در نبود پدر بار خانواده‌ای با سه پسر را به دوش می‌کشد.
این فیلم سینمایی مخاطب چندانی در سینماهای ویژه جشنواره فجر اصفهان نیافت و منتقدان و فعالان سینمایی نیز استقبال چندانی از آن نکردند. در نظر سنجی روزانه خبرگزاری مهر از اعضای انجمن منتقدان حوزه هنری اصفهان این فیلم میانگین یک و سه دهم از پنج ستاره را کسب کرد.
«مامان»، روایتی امروزی از تهران نشین های مهاجر
محمد مهدی شیخ صراف منتقد سینما درباره این فیلم سینمایی معتقد است: «مامان» روایت امروزی تهران نشین های مهاجر است که برای ادامه زیست در آن دست و پا می‌زنند و حتی برای ادامه مجبورند با اصفهان وصلت کنند و تداوم مهاجرت برای آنها تنها راه است. با خانواده‌ای مواجهیم که در نبود پدر وضع خوبی نداشته و پس از مرگ پدر بیش از پیش رو به فروپاشی است و تنها محور نگه دارنده آن مادر است؛ در عین حال این محور مدام متزلزل می‌شود و در آستانه فروریختن است. کارگردان سعی کرده حس این تزلزل در خانه را با دوربین روی دست و لرزش‌های خفیف ناشی از آن و اصلاح کادرهای مداوم به تماشاگر منتقل کند. آن هم با نماهای اغلب مدیوم و بسته و لوکیشن محدود خانه از آشپزخانه به پذیرایی و از اتاقی به اتاق دیگر.
وی که امتیاز یک از پنج به این فیلم داده درباره شخصیت‌ها نیز چنین می‌گوید: تمرکز بر جزئیات رفتاری مادر خانواده همراه با بازی قابل قبول رؤیا افشار موجب شده این شخصیت کاملاً قوام یافته باشد. اما فیلم تنها با این فاکتورها نمی‌تواند جذاب شود چراکه قوت بازی و شخصیت مامان، ضعف پرداخت به دیگر شخصیت‌ها را نیز به چشم می‌آورد. کافی است ایفای نقش امیر نوروزی را در فیلم مصلحت را که در همین جشنواره حاضر است با بازی او در فیلم مامان مقایسه کنید تا به این مسئله پی ببرید.
فیلمی به شدت کُند و بدون قصه محوری
شیخ صراف با اشاره به دیدن اسم مجید برزگر به عنوان تهیه کننده و سنگینی آن روی یک کارگردان فیلم اولی می‌افزاید: از همان ابتدا می‌توان حدس زد با فیلمی به شدت کُند و بدون قصه محوری طرف هستیم و از پایان بندی جذاب خبری نیست. دقیقاً همین اتفاق در «مامان» افتاده و فیلم در انتها تکلیفش با خودش مشخص نیست، درست از همین نقطه هم ضربه می‌خورد. «مامان» از همان دست آثاری است که مخاطبی جز عشاق هنر و تجربه ندارد و هیچ وقت مورد استقبال عموم مردم و حتی سینما رو های حرفه‌ای قرار نمی‌گیرد.
جمال احمدی دیگر منتقد اصفهانی است که درباره این فیلم نظر او را جویا شدیم: مامان یک شخصیت جذاب دارد اما خیلی به آن نزدیک نمی‌شود، عمق نمی‌گیرد و به همین جهت کند و کش دار شده و در روزمرگی می‌ماند. فیلم مفهوم ماتقدم دارد و در پی اثبات آن است و از سینما دور می‌شود. تصویر خانواده اصفهانی هم جانبدارانه است. یک کاریکاتور چاق اصفهانی نما هم دارد که عجیب اماتوری است. گویا اصفهانی‌ها را فقط خانم آبیار در فیلمهایش درست از آب در می‌آورد.
فیلمی کش دار و طولانی با ریتم آزاردهنده!
علی شمس این ساخته انیسی را داستان زندگی بدون سرپرست توصیف می‌کند در خانه‌ای که پدر ندارد و همه زحمت خانه به دوش مادر است.
او در این باره می‌افزاید: نزدیک است که مادر زیر بار فشار زندگی تهران له شود اما با چنگ و دندان آبرویش را به دندان می‌کشد و اجازه نمی‌دهد کسی تحقیرش کند. فیلم سینمایی مامان بی نهایت کش دار و طولانی است؛ ریتم کند آن شدیداً آزار دهنده است. به جز شخصیت مامان؛ بقیه شخصیت‌ها کاریکاتوری و آماتور گونه هستند. کارگردان گویی حوصله جمع کردن قصه‌ای که پهن کرده را نداشته و در پایان فیلم، بیننده را با اتفاقی عجیب و سردرگم مواجه می‌کند.
فرزان معظم نیز مامان را شرح حال خانواده‌ای می‌داند که علاوه بر محوریت مادر در آن جای خالی پدر بسیار پر رنگ است و در خانواده احساس می‌شود و در ادامه می‌گوید: فیلم در نشان دادن چهره یک «مامان» فداکار و مغرورموفق است. اما سوالی که وجود دارد این است که ساخت چنین فیلمی چه چیزی به سینمای ایران می‌افزاید؟ چه تفاوتی میان ساخته شدن یا نشدن چنین آثاری است؟
نظر مریم محمدی عضو انجمن منتقدان حوزه هنری اصفهان که این فیلم را در سینما فلسطین به تماشا نشسته نیز چنین است: مامان با اینکه فیلم شریفی است اما آنقدر کند و کشدار روایت می‌شود و بی حادثه است که حوصله مخاطب را سر می‌برد. اما در ترسیم شمای مادری ملموس با بازی خوب رؤیا افشار بسیار موفق عمل می‌کند. هرچند پایانی آبکی، دور از ذهن و اتفاقی این موفقیت را کمرنگ می‌کند.
وقتی از محمد بزرگ نظرش را درباره این فیلم جویا می‌شویم به تأثیر تهیه کننده در فیلم اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به سابقه مجید برزگر در زمینه ساخت آثار اکسپریمنتال توقع می‌رفت فیلمی که ایشان تهیه کننده آن است هم کاری ارزشمند در حد و اندازه‌های خودش باشد. ولی در این اثر ساخته آرش انیسی این انتظارات برآورده نمی‌شود.
آشنایی زدایی و تقدس زدایی از مادر!
مصطفی حیدری با اشاره به نمایش صحنه‌ای از فیلم مادر علی حاتمی که در صحنه‌ای از این فیلم از تلویزیون در حال پخش است بحث آشنایی زدایی از یک مفهوم را در این فیلم مطرح می‌کند و می‌گوید: «مامان» فیلمی است که از شمایل مادر آشنایی زدایی و حتی شاید تقدس زدایی می‌کند. شخصیت پردازی مادر خیلی خوب از کار درآمده ولی پسرهایش زیادی منفعل هستند. فیلم اما متأسفانه در پایان بندی کم می‌آورد و غیرباورترین پایان را برایمان نمایش می‌دهد.
در جمع بندی نظر منتقدان باید گفت این فیلم صرفاً تجربه اولین ساخت اثر سینمایی برای کارگردان محسوب می‌شود و بدون انتظار استقبال عمومی، جلب نظر منتقدان و حتی اقبال در جشنواره‌ها، صرفاً باید منتظر گام بعدی آرش انیسی باشیم تا شاید در اثر دوم خود بتواند امیدهایی را پدید آورد.
نظر شما