به گزارش خبرنگار مهر، عباس پژمان مترجم و منتقد ادبی در این نشست با بیان اینکه تصوراتی که در ذهن ما درباره وزن ادبیات ایران در جهان شکل گرفته با واقعیت منطبق نیست و این خود یک نوع سرخوردگی برای ما ایجاد می کند گفت: موضوع جهانی بودن ادبیات با این اهمیتی که در ایران مطرح است، در هیچ کشور دیگری مطرح نیست که این اصلاً نشانه خوبی هم به حساب نمی آید.
وی در این باره افزود: قرینه این بحث این نکته است که در یکی دو دهه اخیر تعداد خوانندگان آثار ادبی کاهش پیدا کرده و به همین خاطر نویسندگان و شاعران ما ناخودآگاه موضوع چگونگی جهانی کردن ادبیات ایرانی را مطرح کرده اند و به این طریق می خواهند مخاطبان دیگری در کشورهای دیگر پیدا کنند.
پژمان به دو معنی متفاوت جهانی بودن ادبیات اشاره کرد و گفت: ادبیات جهانی آن بخش از ادبیات دنیا است که فکر می کنیم برتر و بهتر از بقیه آثار ادبی است. اما جهانی بودن به معنی مشهور بودن هم هست؛ تعدادی از آثار ادبی هستند که شهرت دارند اما این لزوماً به معنی خوب بودن آنها نیست. با این حال اکثر مردم این شهرت را به معنی ارزش و برتر بودن هنر آنها می دانند.
شهرت کاذب بلای خانمان سوز ادبیات است
وی افزود: شهرت کاذب بلای خانمان سوز ادبیات است و حق آثار ادبی را ضایع می کند. عده ای از نویسندگان خودمان نیز مشمول این مورد می شوند. البته این وضعیت فقط مختص ایران نیست و در همه دنیا اینگونه است؛ ما فکر می کنیم که کشوری مثل کلمبیا با 40 میلیون نفر جمعیت، فقط مارکز را دارد اما این گونه نیست. آنان ده ها نویسنده دیگر دارند که فعالیت می کنند. در شرایطی که سالانه 100 هزار اثر ادبی جدید در دنیا چاپ می شود، باید گفت که رقابت در سطح دنیا فوق العاده سخت و زیاد شده است.
این مترجم درباره میزان شناخته شدن نویسندگان ایرانی در سطح جهان گفت: آثار حدود 30 نفر از نویسندگان ما به زبان های مختلف ترجمه شده است که از میان آنها می توان به هدایت و بزرگ علوی اشاره کرد و اینکه می گویند دنیا به ادبیات ما توجهی ندارد با واقعیت منطبق نیست.
وی درباره وضعیت ترجمه آثار ادبی در ایران نیز گفت: بسیار شنیده می شود که گناه مهجور ماندن ادبیات ایران را در جهان به گردن ترجمه می اندازند که من با این حرف ها مخالفم؛ ترجمه در استقبال از یک اثر موثر نیست. به هر حال ما در ایران و در زبان فارسی آثار بزرگ ادبی را با ترجمه های بسیار متوسط خوانده ایم و بارها هم این ترجمه ها تجدید چاپ شده اند. از سوی دیگر عده ای می گویند که برای آثار ادبی مترجم نداریم که این حرف هم نادرست است.
داستان کوتاه را به ژانر غالب ادبی تبدیل کرده ایم
پژمان افزود: متاسفانه ما در ایران داستان کوتاه را به ژانر غالب ادبی مان تبدیل کرده ایم و مدام هم جلسات متعدد برگزار می کنیم و می گوئیم که داستان کوتاه مهمتر از رمان است در صورتی که ژانر غالب دنیا رمان است. به نظر من علت این کار تنبلی ما است یعنی ما نمی توانیم چند ماه و چند سال برنامه ریزی کنیم و یک رمان بنویسم. با این وجود انتظار هم داریم که مجموعه داستان های کوتاه ما به زبان های دیگر ترجمه و با شمارگان 10 هزار نسخه ای هم فروخته شوند و مخاطب خارجی پیدا کنند.
این منتقد ادبی در پایان سخنانش با ارائه دو پیشنهاد برای برون رفت از وضعیت فعلی گفت: یا باید چندین اثر ادبی را برای ترجمه به مترجم های خودمان بدهیم و هزینه ترجمه را هم به آنها بدهیم و بعد آنها را در خارج چاپ کنیم و یا اینکه دولت وارد عمل شود و تعدادی از آثار ادبی شاخص ایران را که با ارزش هایی که خود از آنها دفاع می کند ترجمه کند و برای انتشار به زبان های دیگر به ناشر خارجی بدهد.
دولت باید از پروژه ترجمه آثار ادبی ایران حمایت کند
فتح الله بی نیاز نویسنده و منتقد ادبی نیز در این نشست با اشاره به اهمیت ترجمه آثار ادبی گفت: برای اینکه ادبیات معاصرمان را به جهان بشناسانیم ناگزیر از ترجمه ایم چرا که به نظر من وقت گذاشتن برای ترجمه اثری خارجی که اطمینانی به چاپ آن وجود ندارد، کار خطرناکی است. در وضعیت فعلی نیز بخش خصوصی نمی تواند عهده دار پروژه ترجمه شود و باید دولت به این حوزه وارد شود و با دادن حق الزحمه های بالا به مترجمان کمک کند.
وی افزود: دولت باید به صورت غیر گزینشی و بدون جهت گیری در این حوزه سرمایه گذاری کند چرا که این کار از عهده شخص یا ناشر خاصی بر نمی آید.
روزی می رسد که چین ادبیات ایران را همانند بازار آن قبضه می کند
این نویسنده با اشاره به فعالیت برخی کشورهای جهان برای جهانی کردن ادبیات شان گفت: کاری که کشورهایی مانند ترکیه، کره جنوبی و چین در حوزه ترجمه آثار ادبی شان کرده اند، ادبیات آنها را در سطح جهان مطرح کرده است. حتی کشوری مانند چین که کالاهایش بازار ایران را قبضه کرده، می خواهد با همین شیوه ادبیات ایران را نیز قبضه کند.
وی تصریح کرد: اگر آثار ما می خواهند در دنیا مطرح شوند باید حرف جدیدی برای گفتن داشته باشند و از سبک های جدی بهره بگیرند.
نظر شما