پیشرفت‌های ایران توقف ندارد ؛ " 7 طرح هسته‌ای" در تعلیق!

به گزارش خبرنگار مهر، طرح هایی که تا کنون برای حل مسئله هسته ای کشورمان ارائه شده را در نخستین نگاه می توان چنین برشمرد: طرح هایی که از جانب محمد البرادعی و خاویر سولانا به عنوان دو شخص محوری و البته با شخصیت بین المللی ارائه شده و طرح هایی که از سوی کشورهای سوئیس، آلمان ، فرانسه و انگلیس به عنوان کشورهای طرف اصلی با ایران یا طرف هایی که قصد ایفای نقش در این میدان را داشته اند مطرح شده است.

 نهایتا دو طرح اصلی ایران برای حل این موضوع را نیز می توان به لیست طرح های ارائه شده برای حل موضوع هسته ای کشورمان افزود.

اصلی ترین عاملی که در مجموعه "7 طرح" مذکور به چشم می خورد، "موضوع تعلیق" است؛ هرچند که تهران از آغاز دور جدید مذاکرات هسته ای با شفافیت تمام عزم خود بر عدم تعلیق غنی سازی یا انجام این فرآیند در کشورهای دیگر را اعلام کرد اما 1+5 تلاش هایی را برای تحمیل خواسته های خود در قالب طرح های مختلف به تهران انجام داده اند.

نگاهی به این طرح ها برای بررسی دقیق تر آن ها لازم به نظر می رسد:

- بنیان طرح موسوم به "پیشنهاد البرادعی" که از جانب مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و با هدف ایجاد نوعی مصالحه در موضوع هسته‌ای ایران ارائه شد، تعلیق همزمان غنی سازی از جانب ایران و تحریم ها و تنبیه های شورای امنیت از جانب 1+5 بود؛ بر این مبنا نوعی مبادله دوجانبه انجام می شد.

- پیشنهاد موسوم به "طرح روسیه" با پذیرش حق ایران جهت انجام غنی سازی اورانیوم از تهران درخواست می کرد که برای جلب اعتماد بین المللی، فرآیند غنی سازی را در قالب کنسرسیومی بین المللی و در خاک کشور روسیه انجام دهد.

- "طرح خاویر سولانا" پیشنهاد دیگری بود که در این رابطه مطرح شد و بر مبنای آن به ایران اجازه داده می شد تا اورانیوم را به میزان محدود، با درجه پایین و زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی غنی‌سازی نماید.

- اما "طرح سوئیس" برای حل این مسئله مبتنی بر پیشنهادی بود که بر مبنای آن برای مدتی کوتاه یا معین و در طول مذاکرات هسته ای با 1+5، گازی خنثی غیر از UF6 به سانتریفیوژهای ایرانی تزریق می شد یا آنها در خلاء به کار گرفته می شدند؛ در واقع پیشنهاد گنجانده شده در این طرح "تعلیق کوتاه مدت" غنی سازی البته بدون خاموش کردن دستگاه های سانتریفیوژ  یا به بیانی فریز کردن این دستگاه ها بود.

- طرح دیگر، پیشنهادی بود که "ژاک شیراک"، رئیس جمهور وقت فرانسه برای حل این معادله ارائه کرد؛ این طرح که تقریبا مشابه طرح البرادعی بود، توقف همزمان غنی سازی و تحریم های شورای امنیت و در عوض آغاز مذاکرات هسته ای  را خواستار شده بود.

- طرح دیگر که اخیرا و از جانب رسانه های غربی به آن پرداخته شده، طرح موسوم به "تایم اوت" یا "پیشنهاد انگلیس" است؛ هر چند که به گفته جواد وعیدی، مذاکره کننده ارشد تیم هسته ای کشورمان، ابن طرح به صورت کاملا ناقص در حاشیه مذاکرات اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی با رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا مطرح شده اما بر مبنای اخبار و گزارشات موجود این طرح مجموعه ای متشکل از طرح های سوئیس، فرانسه، البرادعی و سولاناست؛ به این مفهوم که با پذیرش پیشرفت های هسته ای کشورمان تا مرحله کنونی، توقف پیشرفت ها و به بیان دیگر تعلیق فعالیت های هسته ای و آغاز مذاکرات با تعلیق تحریم های شورای امنیت را مطرح می کند؛ البته نباید از یاد برد که ایران دریافت رسمی چنین طرحی از جانب انگلیس را هنوز تائید نکرده است.

- در کنار طرح  های مطرح شده که به گونه های مختلف از جمله رسمی، غیر رسمی، مکتوب و یا شفاهی مطرح شده اند، پیشنهاد موجود در قطعنامه های 1737 و 1747 شورای امنیت مبنی بر آغاز مشروط مذاکرات پس از تعلیق غنی سازی از سوی ایران نیز همچنان به قوت خود باقی است.

در مدت زمان آغاز دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و غرب همچنین دو طرح اصلی از جانب جمهوری اسلامی ایران با هدف اعتمادسازی و جلب نظر طرفین این موضوع ارائه شده که نخستین، طرح ایده تهران مبنی بر "تشکیل کنسرسیوم غنی سازی" در خاک کشورمان با حضور کشورهای داوطلب بود.

به گزارش «مهر» طرح دیگر ایران برای حل این موضوع که اخیرا مطرح شده، «طرح اقدام» یا پیشنهادی است که بر مبنای آن وزن آژانس در پرونده هسته ای ایران به گونه ای قابل ملاحظه افزایش می یابد و تمرکز بر مسئله هسته ای ایران از نیویورک به وین بازمی گردد؛ در قالب این طرح ابهامات یا مسایلی که احتمالا 1+5 و یا سایر کشورهای غربی درباره فعالیت های هسته ای کشورمان داشته باشند، در چارچوب آژانس بین المللی انرژی اتمی و مقررات آن مطرح و حل و فصل خواهد شد.

نکات قابل توجهی در سیر ارائه یا پیشنهاد طرح های مذکور به ایران وجود دارد؛ در این خصوص باید توجه کرد که تاکتیک کشورمان در دور جدید مذاکرات هسته ای مبنی بر انجام همزمان مذاکرات و تداوم پیشرفت های تکنولوژیک هسته ای به طور قابل ملاحظه ای منتج بوده است؛ به این معنا که "پسرفت" طرف های مقابل در درخواست هایشان از ایران و "پیشرفت" مطالبات کشورمان از 1+5 در این سیر که تابعی آشکار از پیشرفت های هسته ای ایران بوده، کاملا ملموس است.

بر این اساس به وضوح مشاهده می شود که طرح ها یا پیشنهاداتی که در آغاز از لزوم توقف غنی سازی اورانیوم در ایران سخن می گفتند، با گذر زمان و عیان شدن پیشرفت های فنی ایران، خود به خود به "تعلیق موقت" و نهایتا امروز به "پذیرش شرایط ایران هسته ای" تغییر یافته است.

به گفته مقامات کشورمان، طبعا در این شرایط مسئله "تایم اوت" که در اغلب این طرح ها به طور عینی یا ضمنی مطرح می شده نیز خود به خود کان لم یکن تلقی می گردد.

از سوی دیگر چند فاکتور اصلی را باید در ادامه روند مذاکرات هسته ای ایران مورد توجه و مداقه قرار داد؛ نکته نخست اینکه با توجه به عدم توقف فعالیت های هسته ای ایران علیرغم صدور قطعنامه های شورای امنیت و تداوم ساخت، نصب و فعالیت سانتریفیوژهای ایران، زمان بر شدن و طولانی تر شدن روند مذاکرات هسته ای به هیچ وجه به سود 1+5 نخواهد بود.

نمای بیرونی تاسیسات غنی سازی نطنز

مسئله مذکور چندین ماه قبل و کاملا شفاف از سوی دبیرشورای عالی امنیت ملی کشورمان اعلام شد اما گویا 1+5 توجهی به مواضع آن برهه دکتر لاریجانی نداشتند.

نکته دیگر گفتگوهای ایران و آمریکا درباره عراق است؛ بدون شک دور دوم این گفتگوها با توجه به توفیق نسبی کشورمان در دور نخست آن، علاوه بر حساسیت و اهمیت فوق العاده، دشواری های بی مثالی را نیز به همراه خواهد داشت؛ اما شاید بتوان تعلیق بررسی مسئله هسته ای ایران به مدت دو ماه را از جمله تاثیرات غیر مستقیم توفیق نسبی تهران در دور نخست این گفتگوها بر مسئله هسته ای کشورمان برشمرد.

نکته قابل توجه دیگر در این چارچوب، "ایده جدید ایران" برای حل مسایل باقی مانده با آژانس بین المللی انرژی اتمی است که می توان آن را ایده ای کاملا هوشمندانه و مناسب برای شرایط کنونی موضوع هسته ای کشورمان دانست.

مذاکرات "دو ماهه" ایران با مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی که با سفر قریب الوقوع اولی هاینونن، معاون البرادعی به تهران آغاز خواهد شد، مسیری عاقلانه، قانونمند، در چارچوب موازین آژانس، رفع کننده مسائل باقی مانده ایران و این نهاد بین المللی و نهایتا در تقابل کامل با نیات 1+5 جهت محروم ساختن ملت ایران از دستیابی به حقوق شان است.

در این بین گویا محمد البرادعی اندکی پیش تر از مسئولان 1+5 نسبت به آثار منفی "زمان بر شدن" این روند برای غربی ها واقف شده بود که در سخنانی بی سابقه، غرب را به پذیرش واقعیت ایران هسته ای دعوت کرد؛ قطعا این توصیه البرادعی با گذشت دو ماه از مذاکرات آتی ایران و آژانس برای 1+5 "ملموس تر" نیز خواهد شد!
....................................................................................
گزارش از حامد وفایی