خبرگزاری مهر - گروه استانها - مصطفی طاهری*: پشتیبانی یا حمایت از تولید، اصطلاح پرکاربردی در ادبیات سیاست‌گذاران، موضوع ارائه طرح‌ها و لوایح متعددی از سوی نمایندگان مجلس یا دولت بوده و هر ساله مبنای قاعده‌گذاری‌های متعددی در اقتصاد ایران است.
پشتیبانی‌هایی که اعطای انواع کمک‌های مالی، از یارانه سود گرفته تا مشوق‌های صادراتی، معافیت‌های مالیاتی، دسترسی به ارز ترجیحی و نیز اعطای انواع حمایت‌های حقوقی مانند حمایت تعرفه‌ای، عدم شمول در قانون کار، منع صدور مجوز برای سایر بنگاه‌ها و … را دربر می‌گیرد.
اما آیا اصلاً تولید نیازمند این‌گونه حمایت‌ها است، آیا زمینه‌سازی برای سود بردن بیشتر برخی فعالیت‌ها و به تعبیر دیگر توزیع رانت در آن‌ها به مدد مقررات‌گذاری یا تخصیص بودجه‌های عمومی موجب تخریب عملکرد بازار و مانع ارتقای بهره‌وری نیست، آیا چنین مداخلاتی با تغییر انگیزه عاملان اقتصادی و امیدوار شدن آن‌ها به کسب سود از طریق هزینه‌کرد برای جلب نظر سیاست‌گذاران (رانت‌جویی) در نهایت به ناکارآیی و گیر افتادن در تله عقب‌ماندگی منجر نخواهد شد که بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد همه تجربیات موفق در تولید سطوحی از پشتیبانی را تجربه کرده‌اند.
اگر پشتیبانی از تولید باید یکی از دغدغه‌های سیاست‌گذاری در سال‌جاری باشد، چه اقداماتی در این زمینه می‌تواند و باید صورت گیرد؟
۱) هدف‌گذاری
رویکردهای پشتیبانی دولت فقط زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که مبتنی بر هدف‌گذاری بلندمدت و بر پایه تبیین چالش‌های تولید و ضرورت‌های مواجهه با آن صورت گیرد. گامی مهم در این زمینه، تهیه سند استراتژی تولید از سوی دولت است، سندی که ارزیابی نظام برنامه‌ریزی از اولویت‌ها و ضرورت‌های پشتیبانی را در بر داشته باشد.
۲) برنامه‌ریزی
پشتیبانی فقط زمانی به نتیجه منجر خواهد شد که برآمده از برنامه حاکمیت و مبتنی بر اهداف بلندمدت و ملاحظات بین‌بخشی و در درجه اول در پی تولید محور کردن اقتصاد ملی باشد، در غیر این صورت پشتیبانی به توزیع رانت نامولد انجامیده و تشدید رانت‌جویی در فضای سیاست‌گذاری کشور را به دنبال خواهد داشت. طرح‌های حمایت از تولید که دارای جهت‌گیری منطق‌های یا صنفی غیرراهبردی بوده و هدف‌گذاری آن با اهداف سیاست‌های کلان مغایرت دارد، آسیب جدی در پشتیبانی از تولید است.
۳) رشد بلندمدت
دولت‌هایی که توانسته‌اند پشتیبانی‌های خود را نصیب فعالیت‌هایی کنند که به رشد بلندمدت کشور شتاب می‌بخشد، تجربه‌های موفق سیاست‌گذاری در تولید را شکل بخشیده‌اند. به تعبیر دیگر، پشتیبانی مولد پشتیبانی ارزش‌افزا و شتاب‌دهنده رشد بلندمدت (کلید دست‌یابی به اهداف تولید است)
۴) تولیدمحوری
پشتیبانی به گونه‌ای که به رونق تولید و خدمات مولد منجر شود، نیازمند کاهش هزینه‌های سربار تولید و در واقع حذف ریسک‌های سیستمی، عدم نفع‌های ساختاری و همه موانعی است که فعالیت‌های مولد را در برابر فعالیت‌های سوداگرانه و نامولد زمین‌گیر کرده است.
بر این اساس مهم‌ترین کمک دستگاه قاعده‌گذاری کشور، نه طراحی سیاست‌های حمایتی خاص، بلکه حمایت از تولید در وجه عام و بستن منافذ سودبری‌های بی‌قاعده و کانال‌های سوداگری و دلالی و رباخواری است که به صورت رقیب تولید ظاهر شده و مانع بسط تولید در کشور می‌شود.
نکته مهم اینجا است که انجام این وظیفه هر دو سطح مقررات‌زدایی و مقررات‌گذاری را در بر می‌گیرد.
*نماینده مردم زنجان و طارم و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی
نظر شما