خبرگزاری مهر - فرهنگ و اندیشه: از آغاز دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۴ در وین؛ شبکه پرس تی وی با جریان‌سازی خبری و رسانه‌ای حرفه‌ای به نقل از منابع مطلع و آگاه؛ اخباری از پشت صحنه مذاکرات را منتشر می‌کند که همگی مربوط به بازیگر ظاهراً غایب در مذاکرات یعنی آمریکاست و این اطلاع رسانی نه تنها حرفه‌ای و به نفع ایران است بلکه نقشه‌های بازیگر عهدشکن برجام یعنی امریکا را بر هم می‌زند و این یعنی اجرای صحیح دیپلماسی رسانه‌ای در خدمت دیپلماسی رسمی.
بدیهی است هر دو سطح دیپلماسی هدف واحدی را تعقیب می‌کنند و آن هم رفع تحریم‌های امریکایی و ایجاد گشایش در مبادلات مالی و تجاری کشور است و باعث شگفتی است که برخی از مقالات دولتی از فرایند جریان سازی رسانه‌ای شبکه پرس تی وی گله و شکایت می‌کنند و حتی رییس دفتر رییس جمهور بین قیمت دلار در بازار و اخبار شبکه پرس تی وی رابطه ذهنی برقرار می‌کند. شایسته نیست این رفتار را نوعی فرافکنی تعبیر کنیم و بیشتر می‌توان را به حساب بی اطلاعی این عزیزان و مشاورین دولت از نقش دیپلماسی رسانه‌ای گذاشت. بر همین اساس و با رویکرد خوش‌بینانه و همدلانه با دولت محترم بویژه دستگاه دیپلماسی ذکر نکاتی را مفید می دانم.
۱- روایت دوم پرس تی وی از مذاکرات وین مغایر روایت دیپلمات‌های ایرانی نیست بلکه مکمل آن است. پرس تی وی می‌گوید آمریکایی‌ها در صدد هستند به اسم رفع تحریم‌ها مجدداً در توافق احتمالی پیش رو قید و بندهایی را بگنجانند تا راه برای عهدشکنی مجددشان فراهم باشد و نباید اجازه داد چنین حفره‌هایی در توافق احتمالی گنجانده شود تا تجربه تلخ سال ۹۷ تکرار نشود. طرح این مطلب در فضای عمومی؛ مشت واشنگتن را باز می‌کند و دست تیم مذاکره کننده ایرانی را برای پیشبرد بهتر مذاکرات گشاده می‌کند و قدرت چانه زنی آنها را بالا می‌برد. پس چرا ناراحتی و شکوه؟
۲- موضع‌گیری دولتی‌ها بویژه دیپلمات‌های ایرانی علیه پرس تی وی یعنی چه؟ چه نفعی در آن است جز اینکه به داخل پالس داده شود که اگر در مذاکرات پیشرفتی حاصل نشد مقصر آن پرس تی وی بوده است؟ در حالی که قطعاً و یقیناً شبکه پرس تی وی به عنوان تریبون بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران _ نه سخنگوی وزارت خارجه – فقط در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و نهادهای ذی ربط در تعیین سیاست خارجی اقدام رسانه‌ای انجام می‌دهد و در این کنش پیچیده و حساس شایسته نیست نقش‌های متقابل برای رسیدن به هدف واحد تضعیف شود.
۳- بالفرض که روایت پرس تی وی از مواضع آمریکایی‌ها و دیگر بازیگران مذاکرات وین منطبق با واقع نیست، شایسته است رسانه‌های وابسته به دولت با بیان روایت‌های دقیق‌تر و جزیی‌تر حلقه‌های مفقوده دیپلماسی رسانه‌ای جمهوری اسلامی را پر کرده و به پیشبرد منافع ملی کمک کنند نه اینکه با بر هم زدن بازی، حفره‌های دیپلماسی رسانه‌ای را بیشتر کنیم.
۴- عجیب است چطور از تقسیم کار و رفتارهای حرفه‌ای و پیچیده طرف مقابل درس نمی‌گیریم. نه یک بار بلکه به طور مستمر رسانه‌های امریکایی بویژه CNN و نیویورک تایمز در حساس‌ترین مذاکرات و رویدادهای سیاسی و بین‌المللی روایت‌های متفاوت از روایت مقامات رسمی منتشر می‌کنند و جریان سازی موثری صورت می‌دهند اما هیچگاه مقامات دولتی یا دفاعی و دیپلماسی در امریکا این رفتار را تهدید تلقی نمی‌کنند بلکه به عنوان فرصت به آن می‌نگرند. (غیر از ترامپ که با ناشیگری با رسانه‌های با نفوذ در مقام معارضه قرار می‌گرفت و نتیجه آن را هم دید). چنین روشی در رسانه‌های بین‌المللی متعارف است زیرا همان دیپلماسی رسانه‌ای است که صدها کتاب و مقاله و رساله درباره آن نوشته شده است و شایسته است به کار گرفته شود.
بنا بر این و در جمع بندی می‌توان گفت پرس تی وی سخنگوی دولت و وزارت خارجه نیست و قرار نیست دست‌اندرکاران سیاست خارجی نگاه ابزاری به این شبکه بین‌المللی داشته باشند. از جانب دیگر شبکه پرس تی وی هم خارج از سیاست‌های نظام و منافع ملی عمل نکرده و نمی‌کند. یکی دیپلماسی رسمی را پیش می‌برد و دیگری دیپلماسی رسانه‌ای البته با روش‌های تخصصی خودشان. بهتر آن است به جای خنثی سازی کارکردهای نهادها به تقویت آنها در راستای تامین منافع ملی همت گماریم.
امیر دبیری مهر پژوهشگر ارشد رسانه
نظر شما