در پی اعلام تعطیلی جشنواره موسیقی گل یاس (ویژه بانوان)که هشت دوره آن برگزار شده و پس از تغییر دولت از دوسال پیش تا کنون برگزاری آن به حالت تعلیق درآمد،برخی از فعالان این حوزه واکنش های مختلفی نشان دادند.برخی تعطیلی آن را از دست رفتن فرصت و انگیزه فعالیت برای بانوان قلمداد کرده وبرخی نیز اساسا جدا سازی هنر موسیقی را به هنر زنانه و مردانه بیهوده و موجب افت موسیقی بویژه در بین بانوان می دانند.گروه موسیقی مهر برآن شد تا در این زمینه نظرات برخی از کارشناسان و هنرمندان موسیقی را جویا شود که در ادامه می خوانیم:
موسیقی زن و مرد ندارد
هنگامه اخوان معتقد است به گمان من هنر موسیقی مرد و زن ندارد و همه فعالان در این عرصه باید به یک اندازه از این هنر سهم ببرند.
این خواننده گفت : گروههای موسیقی فعال و کاربلد در عرصه موسیقی به فراوانی وجود دارند اما به دلیل نبود فرصت مناسب مانند جشنواره موسیقی و یا چیزی شبیه آن بانوان هیچگاه امکان حضور در چنین محافلی را ندارند که همین مسئله باعث شده تا گروههای موسیقی بانوان رشد نکنند و از سوی دیگر همه ما از کیفیت کار یکدیگر بی خبرمی مانیم.
این کارشناس وزارت ارشاد در ادامه متذکر شد : تمام خانمهای فعال در عرصه موسیقی کار فرهنگی می کنند و برای غنای این فرهنگ دل می سوزانند که اگر غیر از این بود همه ما سالها پیش باید مملکت خود را ترک می کردیم و مثل دیگران می رفتیم اما به این کوچ دل ندادیم و برای ماندگاری موسیقی ایرانی با تمام وجود مبارزه کردیم و متاسفانه امروزبه تعطیلی و لغو پی در پی کنسرت های بانوان رسیدیم و متاسفانه برخورد مسئولان با موسیقی بانوان ناشایست و دور از شأن موسیقی ایران است و هیچ کس نمی گوید که چرا با فعالیت زنان در عرصه موسیقی مخالف هستند.
خانم ها در نوازندگی همپای مردها پیش رفته اند
سوسن اصلانی نوازنده سنتور به حوزه نوازندگی اشاره کرد و گفت :خانم ها جدا از بخش آوازی در سایر بخش ها به ویژه نوازندگی همراه با هنرمندان مرد پیش رفته اند به همین دلیل با جدا سازی هنر مرد و زن با هر عنوانی مخالفم و به نظرمن بحث تفکیک و جداسازی مرد از زن و نام گذاری های کلیشه شده است و به نظر من موسیقی مردانه و زنانه از اساس بیهوده و نادرست است چراکه در بسیاری موارد دیده شده که خانم ها پیش تر از آقایان هم حرکت می کنند و به قول همسرم (حسین دهلوی) نخستین صدایی که کودک بعد از تولد می شنود صدای لالایی مادر است بنابراین مرد و زن بودن در موسیقی معنا ندارد.
سرپرست گروه موسیقی خجسته در ادامه خاطر نشان کرد : سال های سال است در هیچ جشن و محفلی که تنها مختص بانوان است شرکت نکرده ام و هیچگاه حاضر نشدم به عنوان سرپرست گروه موسیقی خجسته کنسرتی را بدون حضور نوازنده مرد به صحنه ببرم چون معتقدم برای خلق یک اثر هنری ارزشمند مرد و زن در کنار هم معنی پیدا می کنند و یا به عبارت بهتر تجربه زندگی با حسین دهلوی به عنوان یک موسیقیدان و در آمیختن تجربه هایی که هر یک از ما داشتیم به من نشان داد که واقعا هنر حد و مرز جنسیتی ندارد.
کیفیت هنر به جنسیت هنرمند وابسته نیست
افلیا پرتو سرپرست گروه موسیقی یاران در خصوص تقسیم بندی بین هنر زن و مرد در حوزه موسیقی گفت : موسیقی هنری برخاسته از وجود بشر است که ریشه در ذات هستی دارد و تمام آثاری که هنرمند خلق می کند بدون در نظر گرفتن جنسیت، نمایانگر بخشی از این هستی است بنابراین جداسازی هنر و تقسیم آن به به هنر مردانه و زنانه به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست.
این نوازنده پیانو با اشاره به نابسامانی فعالیت زنان درعرصه موسیقی گفت : با وجود تمام بایدها، نبایدها وتقسیم بندی های ناعادلانه ای که در هنر ایجاد شده گروه های موسیقی بانوان امیدوارانه مشغول هستند و با همه موانع و محدودیت های موجود درشرایط نا مساعد ایستادگی کرده و کار می کنند.
وی با اشاره به حذف جشنواره موسیقی بانوان گفت : هشت سال در بدترین شرایط ممکن ایستادگی کردیم و کنسرت دادیم تا این جشنواره جا باز کند و از سوی مسئولان مورد حمایت قرار گیرد ولی متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه هر زحمتی که برای به ثمررسیدن این اقدام فرهنگی کشیده بودیم با تصمیم گیری و سیاست گذاران فرهنگی نقش بر آب شد خوب یادم هست گروه یاران به اتفاق خانم خاطره برای ماندگاری این جشنواره و یا محافلی از این دست تصمیم گرفتیم در سالن ورزشی بسکتبال در بدترین شکل ممکن کنسرت دهیم تا باقی بمانیم اما در نهایت دیدم که این جشنواره هم به تعطیلی کشیده شد وهمین امکان کوچک را هم از گروه های موسیقی بانوان گرفتند.
زنانه و مردانه بودن در هنر موسیقی معنا ندارد
یک نوازنده پیانو معتقد است خلاقیت و هنرمندی در ذات خدا وجود دارد و او این خصلت را در زن و مرد به ودیعه گذاشته است بنابراین زنانه و یا مردانه بودن هنر موسیقی معنا ندارد.
فخری ملک پور گفت : شرایط کار برای خانم ها نسبت به گذشته بهتر شده و با وجود تمام کمبودها و نواقصی که درعرصه موسیقی وجود دارد خانم ها در حوزه نوازندگی حرف برای گفتن دارند و همراه و شانه به شانه هنرمندان مرد در موسیقی هنرنمایی می کنند.
ملک پور درباره حذف جشنواره گل یاس گفت : به نظرمن بودن یا نبودن این جشنواره در شرایط فعلی موسیقی خیلی اهمیت ندارد و باید در یک نگاه کلی فکری به حال این هنر در گونه های مختلف کرد ، ضمن اینکه خود بانوان هم هیچ تلاشی برای ماندن در این عرصه نمی کنند.
موسیقی نیاز به دیوار کشی ندارد
مولف نخستین فرهنگ موسیقی ایران معتقد است نمی توان هنر موسیقی را محدود به جنسیت کرد چرا که معتقدم موسیقی نیاز به دیوارکشی نداشته و "هنر" زن و مرد ندارد.
ارفع اطرایی نوازنده سنتور با بیان این مطلب خاطر نشان کرد : به دلیل نبود فرصت مناسب و همچنین محدویتهایی که قانون درباره فعالیت بانوان موسیقیدان وضع کرده توانایی و میزان خلاقیت خانم ها درعرصه موسیقی همواره نادیده گرفته شده است.
وی در ادامه به مشکلاتی که در برگزاری کنسرت ویژه بانوان برگزار می شود اشاره کرد و گفت : برای برگزاری کنسرتی ویژه بانوان از جهات مختلف با محدویت های ظاهری و تکنیکی مواجه هستیم و در حل تمام امور باید از خانم ها استفاده کنیم که عملا کاری غیر ممکن است و در نهایت اخباری که درباره برگزاری چنین کنسرت هایی منتشر می شود بسیار محدود است که چنین اطلاع رسانی به هیچ عنوان جوابگو نیست و مخاطب از کم و کیف کاربه دلیل همین محدودیت ها مطلع نمی شود.
این پژوهشگر در ادامه خاطرنشان کرد : مجموع این تبعیض ها، دسته بندی ها و مردانه و زنانه کردن موسیقی باعث شده تا موسیقی بانوان به دلیل دیده نشدن وعدم رقابت سالم دچار بی انگیزگی و در نهایت سرخوردگی شود .
میدان فعالیت برای موسیقی بانوان باز است
آذر هاشمی گفت : هنر خلاق و متفکرانه محدودیت نمی شناسد و در نهایت خودش را به عنوان اثری برجسته نشان می دهد و این مسئله در نوع فعالیت خانم های موسیقیدان نیز وجود دارد بنابراین جز بحث خوانندگی که محدودیت هایی دارد میدان برای فعالیت در سایر حوزه ها باز است.
سرپرست گروه موسیقی نغمه خاطرنشان کرد : هنر موسیقی جنسیت نمی شناسد ولی ما در کشوری زندگی می کنیم که باید تابع قوانین و شرایط خاص هنر موسیقی و همچنین شرایط حضور بانوان در این عرصه باشیم .
برای تولید یک اثر هنری مجموعه ای از نوازندگان و آهنگسازان که متشکل از خانمها و آقایان هستند در کنار هم برای به ثمررسیدن یک اثر به یک اندازه زحمت می کشند بنابراین جنسیت مطرح نیست. ضمن اینکه تجربه داوری در جشنواره موسیقی آوای مهر که چندی پیش توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری برگزار شد مبین این نکته بود که در حوزه نوازندگی، دختر خانمهای با استعدادی وجود دارند که باید مورد حمایت قرار گیرند و نمی توان به راحتی از کنار این استعدادها گذشت .
با جشنواره ویژه بانوان مخالفم
آذین موحد مدرس و نوازنده فلوت در راه اعتلای هنر موسیقی به هیچ عنوان جنسیت ، اختلاف طبقاتی و نژادی مطرح نیست بنابراین اگر هنر و به ویژه هنر موسیقی در جهت اعتلای فرهنگی یکجامعه گام بر دارد باید زوایای هنری آن هم بررسی شود بنابراین مرد بودن و یا زن بودن هنرمند مطرح نیست.
وی درباره کیفیت آثار ساخته شده توسط بانوان گفت : بررسی کیفیت آثار در شرایطی که از کوچکترین بازتاب بیرونی محروم هستند معنا ندارد چون محدویت در چنین فضایی باعث تغییر ذهنیت و دیگاه هنرمند نسبت موسیقی می شود در واقع نوعی بی انگیزگی و تکرار مکررات را در گروه ها بوجود می آورد.
این مدرس دانشگاه در پایان خاطر نشان کرد : در مراسم جشن آوای مهر به عنوان یکی از برگزیدگان تجلیل شدم اما حاضر نشدم جایزه را بپذیرم و نسبت به این نوع برگزاری جشنواره اعتراض کردم و رسما اعلام کردم که با هرگونه فعالیت بانوان در دایره بسته که منجر محدودیت و منزوی کردن آنها شود مخالفم ؛ چراکه معتقدم زنان در ارائه هنر والای موسیقی باید همسان با آقایان پیش بروند.
آموزش در هنرستان موسیقی دختران باید اصلاح شود
مهربانو توفیق نوازنده سه تار اعتقاد دارد ماهیت هنر موسیقی از جنبه های مختلف مبهم است و هنر موسیقی و مشکلات موجودبرای همه فعالان است و اساسا هنرموسیقی زن و مرد نمی شناسد.
وی در ادامه خاطرنشان ساخت : به نظرمن همه چیز دست به دست هم داده تا موسیقی سنتی و اصیل ایران را با ایجاد محدودیتهایی تضعیف کنند . به عنوان نمونه ، می توان به عملکرد صدا وسیما اشاره کرد که انواع تصاویر خشونت بار و برنامه های پرزرق و برق دار راپخش می کنند اما دریغ از اینکه گوشه ای از ساز ایرانی را در جهت معرفی موسیقی نشان دهند.
توفیق در پایان خاطرنشان کرد : تا زمانی که اعمال سلیقه در هنر به ویژه در موسیقی وجود دارد و تا وقتی که هنرمند فضای مناسبی برای کارپیدا نکند هنر و هنرمند پیشرفت نخواهد کرد ضمن اینکه به نظرمن خانم ها تمام تلاش خود را می کنند ولی مسئولان به جای حمایت ، امکانات و فضاهای مناسب (مانند جشنواره گل یاس) را از آنها می گیرند.
موسیقی محدودیت جنسیتی ندارد
کیوان ساکت نوازنده تار گفت : فعالیت خانم ها در حوزه موسیقی به دلیل مسائل فقهی تنها در آواز دچار محدویت هستند که این محدویدت هم جزو قوانین جاری کشور است که به هر صورت باید تابع بود ولی در غیر از این مورد خانم ها با توجه به توانایی هایی که درموسیقی دارند به خوبی می تواند همراه آقایان کار کنند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد : اگر نگاهی دقیق به تاریخ موسیقی ایران داشته باشیم به خوبی متوجه می شویم که خانم های با استعدادی در حوزه موسیقی رشد کردند و در دوره های مختلف از نام آوران موسیقی ایرانی بوده اند بنابراین هیچ منعی برای یادگیری و فعالیت در این حوزه وجود ندارد البته ناگفته نماند که اغلب آثار به جا مانده از بانوان در حوزه آواز است ولی به هر ترتیب مشکلی وجود ندارد.
سرپرست ارکستر وزیری درپایان با اشاره به فعالیت خانم ها در حوزه نوازندگی گفت : جدا ازبحث آواز کار خانم ها درعرصه نوازندگی باز است و خوشبختانه نوازنده های خوبی در ارکسترسمفونیک و ارکستر ملی داریم ولی درنهایت به نظرمن هیچ محدودیتی توجیه پذیر نیست.
جداسازی موسیقی زنان مشکل زا است
ملیحه سعیدی گفت : وقتی فضاهای کافی برای دیده شدن و ارزیابی آثار بانوان وجود داشته باشد دیگر کسی به خودش اجازه نمی دهد که اثری نازل و تکراری ارائه دهد و وجود چنین مشکلاتی از همین جداسازی ها نشات می گیرد.
سرپرست گروه موسیقی نیریز خاطر نشان کرد : فاصله و دیوارکشی بین خانم ها و آقایان در موسیقی نوعی بی انگیزگی و سرخوردگی در بین بانوان هنرمند ایجاد می کند چرا که مرد یا زن بودن دلیل برتری یکی بر دیگری نیست.
وی افزود: به لحاظ توانایی خانم های هنرمند همراه با هنرمندان مرد پیش می روند و از جهت پشتکار در نوع فعالیتی که انجام می دهند بسیار پی گیر و پرتلاش هستندو تنها حوزه ای که خانم ها بنابر نوع قانون گذاری ها اجازه حضور ندارند حوزه آواز در موسیقی است که خوب این مسئله را هریک از هنرمندان خانم به نوعی پذیرفتند .
این نوازنده قانون در پایان درانتقاد به تعطیلی جشنواره گل یاس گفت : با وجود همه مشکلاتی که وجود دارد جشنواره گل یاس فرصت خوبی برای حضور خانم های موسیقیدان بود اما در نهایت تاسف این جشنواره بدون اینکه دلیل مشخصی داشته باشد حذف شد.
برخی تصمیم گیری ها در موسیقی ایجاد محدودیت می کند
خواننده گروه موسیقی یاران معتقد است دسته بندی و مردانه و زنانه کردن هنر موسیقی موجب ایجاد محدودیت در فعالیت هنرمندان می شود.
خاطره پروانه همچنین خاطرنشان کرد : وقتی پای هنروخلق اثری شایسته در میان است مرد و یا زن بودن هنرمند در هر حوزه ای معنا ندارد ولی بانوان درموسیقی آسیب پذیرتر و مهجورتر هستند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد : تنها فرصت باقی مانده بعد از حذف جشنواره "گل یاس "در جهت ارزیابی گروههای مختلف موسیقی ویژه بانوان جشنواره موسیقی فجر است که سال گذشته در بدترین شرایط ممکن اجراشد. خوب یادم هست تالارفرهنگ را - که یکی از غیر قابل استفاده ترین تالارها است- با یک پیانوی شکسته در اختیار گروههای موسیقی بانوان قرار دادند تا برنامه های خود را اجراکنند و ما هم به دلیل عشقی که به کار داریم با یک پیانو اجاره ای کنسرت دادیم . این برخوردها فقط تحقیر هنر و هنرمند را القا می کند و این دور از شأن هنرمند است.
پروانه گفت : به نظر من آنچه در این میان بیش از هرعنوانی به چشم می خورد وجود جریانی است که قصد دارد موسیقی بانوان را به تعطیلی بکشاند و این بزرگترین مسئله ای است که موسیقی بانوان را تهدید می کند .
نظر شما