تشیع برای عقل و عدل جایگاه خاصی قائل است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی بنیاد باران ، حجت‌الاسلام سید محمد خاتمی که دیشب در کاشان سخن می‌گفت، افزود: کاشان شهر دین، علم، ذوق، فضیلت و هنر است. نقشی که کاشان در حوزه‌ اندیشه و هنر اسلامی و بشری داشته، ممتاز است به گونه‌ای که اگر بخواهیم ستاره‌های دین، هنر، ذوق، عرفان و علم را از کاشان بشماریم، زمان خیلی زیادی می‌برد.

خاتمی که در جشن میلاد امام علی(ع) در مسجد آقابزرگ کاشان سخن می‌گفت، از علاقه و ارادت کاشانی‌ها به اهل بیت به عنوان صفت برجسته آنان یاد کرد و گفت: این مردم با اتکا به این سرمایه بزرگ از طوفان‌های بزرگ عبور کردند و از این جهت کاشان و کاشانی برجسته است. 

وی در عین حال با اشاره به مشکلات کاشان گفت: انصاف این است که پیشرفتی که بعد از انقلاب بوده بسیار کمتر از شایستگی کاشان است، اگرچه کاشان به خاطر ظرفیت معنوی و تاریخی در مقابل مشکلات می‌ایستد و به پیش می‌رود.

خاتمی افزود: شیعه در تاریخ با دو عنوان شاخص عقل و عدل شناخته شده است، یعنی از مشخصات بارز تشیع در تاریخ این است که برای عقل و عدل جایگاه بسیار مهمی قائل است. عقل یعنی به کارگیری نیروی خدادادی خرد که انسان را برای شناخت عالم، چه شناخت ذات عالم و چه شناخت پدیده‌ها که به صورت علم جدید تجلی پیدا کرده، از سایر موجودات ممتاز می‌کند.

رئیس مؤسسه بین المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها گفت: وقتی می‌گوییم شیعه عقلی است، یعنی از نیروی خدادادی در شناخت عالم استفاده می‌کند و در عرصه روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز عقل را به کار می‌گیرد.

وی تأکید کرد: لازمه عقلانی‌ بودن اخلاقی‌بودن است. انسان چون عاقل است، اخلاقی است. گرچه در طول تاریخ اخلاق کمتر مورد توجه بوده و حتی گاه به نام دین، آزادی و اخلاق را پایمال و بداخلاقی‌ها را در جوامع بشری رایج کرده‌اند، اما چون شیعه به عقل احترام کرده است، در رشد علوم عقلی در میان تشیع قابل قیاس با فرقه‌ها و طایفه‌های دیگر نیست .

 خاتمی گفت: نهج البلاغه نیز پر از مباحث حکمی، عرفانی و ذوقی است. حتی خطبه کوتاه ولی معجزه‌آسای حضرت فاطمه زهرا(س) که در آن عظمت انسان را می‌بینید، در مجموع 15 الی 20 دقیقه بیشتر طول نکشیده، اما به قدری دارای نکات و ظرایف فکری و عرفانی است و به قدری زیبا اوضاع و احوال را تعریف کرده و به جامعه هشدار داده که واقعا انسان باید بگوید یک معجزه است.

رئیس بنیاد باران با بیان اینکه معارف شیعی سرشار از نکته‌های حکمی، فلسفی، ذوقی و عرفانی است، به دعاهای اسلامی که سرشار از معارف عقلانی، عدل، توحید، مسؤلیت‌پذیری و اخلاق انسانی است، اشاره کرد و افزود: این امر توجه تشیع به عقل و خرد انسانی را می‌رساند.

رئیس مؤسسه بین‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در ادامه با بیان اینکه عدل نیز یکی از معیارهای مهم شناخت شیعه و به‌ویژه شیعه 12 امامی است و قرآن هم روی عدل تأکید کرده است و می گوید ما پیامبران را فرستادیم و کتاب‌ها را نازل کردیم تا مردم به قسط قیام کنند، گفت: هدف بعثت همه پیامبران و نزول کتب، استقرار عدل و قسط در جامعه است و مهم آن است که مردم به قسط قیام کنند، یعنی آن قدر رشد پیدا کنند که خودشان خواستار عدل شوند و آن را پیاده و از آن پاسداری کنند.

وی در ادامه با بیان اینکه بارزترین وجه عدالت وجه اقتصادی آن است، گفت: این یعنی دغدغه زندگی مردم را داشتن و از تبعیض رنج بردن، یعنی انباشت ثروت در یکجا و فقر در جای دیگر به گونه ‌ای که عده ‌ای از سیری بیمار شوند و عده‌ای از نداری، از دید اسلامی، شیعی و به ویژه علوی قابل قبول نیست. قرآن کریم هم وقتی درباره‌ی ثروت صحبت می‌کند می‌فرماید ثروت باید در جامعه به شکل درستی تقسیم شود.

رئیس ‌جمهور سابق کشورمان افزود: امروز بشر افتخار می‌کند حق حاکمیت بر سرنوشت را در طول تاریخ به دست آورده است، امیرالمومنین(ع) همان طور که نسبت به فقر جامعه و تبعیض‌ها ناراحت است، نسبت به حق حاکمیت جامعه دغدغه دارد، او وقتی روی کار می‌آید که همه مردم او را بخواهند و به او رأی بدهند. هنگامی هم که روی کار می‌آید هیچ حکومتی مثل حکومت علی(ع) حق مردم را مورد احترام قرار نداده است و هیچ حکومتی درعالم حق اعتراض را مانند امیرالمؤمنین نپذیرفته است. 
 
وی افزود: امام(ره) فرمود میزان رأی ملت است. این همان نظر امیرالمؤمنین است.

وی با بیان اینکه لازمه‌ پذیرش حق حاکمیت انسان بر سرنوشتش، آزادی بیان، آزادی اندیشه و آزادی نقد حکومت است و اگر این طور نباشد دیگر حق حاکمیت بر سرنوشت نیست، گفت: این آزادی‌ها ، آزادی های مطلوب است. آنان که سفسطه می‌کنند و می‌گویند طرفداران آزادی، طرفداران ولنگاری هستند، با کل آزادی مخالفند، وگرنه طرفداران آزادی اندیشه و آزادی انتقاد از حاکمان به شدت با ولنگاری‌های اخلاقی مخالف هستند .