تحلیل سریال‌های کمدی سال ۱۴۰۰/ چطور کمدی‌های دهه ۸۰ ماندگار شدند؟

به گزارش خبرنگار مهر، شاهین شجره کهن در بخش پرونده برنامه «سریالیست» که پنجشنبه ۱۲ اسفند با اجرای پدرام کریمی روی آنتن رفت، درباره سریال‌های کمدی تلویزیون در سال ۱۴۰۰ گفت: در یک سال گذشته دو سه سریال پربیننده بودند اما بیشتر سریال ها فراز و نشیب‌های زیادی داشتند. به هر حال ویترین ما همین است. در این سبد تنوع و رنگارنگی دیده می‌شود به طور مثال سریال «وضعیت زرد» مجموعه ای با شوخی سیاسی بود یا طنز «نوروز رنگی» شوخی به شوخی جلو می‌رفت و سریال‌هایی مانند «زیرخاکی» و «نون خ» هم براساس ایده شکل گرفته‌ بودند. در دهه ۸۰ عموما یک یا دو سریال طنز داشتیم. طنزهای شبانه مبتنی بر اپیزودهای کوتاه بود اما در دهه ۹۰ قصه مهم‌تر شده است.

وی درباره دلایل این تغییرات اظهار کرد: بخشی از آن به دلیل وضعیت جامعه و بخشی هم به تغییرات فرهنگی مربوط می‌شود. از دهه ۸۰ تا ۹۰ فضای مجازی ظهور می‌کند و مردم هم به سازندگان سرنخ و لحن می دهند. در غیاب شبکه‌های مجازی، تلویزیون رابطه یک سو با مردم داشت و به آنها لحن می داد اما الان دیگر اینطور نیست. یک سریال علاوه بر شوخی و بازی های خوب، باید قصه زیبا داشته باشد. با احترام به کار سریال سازهای بزرگ در گذشته، گمان می‌کنم الان کار کمدی ساختن سخت‌تر شده است. اگر همان بزرگان هم می خواستند الان سریال بسازند با همان چالش ها مواجه می شدند.

این منتقد درباره اینکه چرا بازپخش تعدادی از آثار کمدی گذشته همچنان طرفدار دارد، بیان کرد: اولا یک باری از نوستالژی به این کار موفق اضافه می شود. آثاری مثل «خانه به دوش»، «ترش و شیرین»، «متهم گریخت» و حتی «بزنگاه» حاصل جور شدن در و تخته هستند. در گذشته در نبود تلفن و فضای مجازی، مردم با فراغ خاطر سریال می دیدند. تمام این عوامل از جمله بازی، دیالوگ نویسی خوب و تحمل مدیران باعث ماندگاری یکسری از آثار شد. در دهه ۸۰ در نتیجه اعتماد به هنرمند، کارهای آقای عطاران، مدیری و کلاه قرمزی حاصل می شد. در حال حاضر بعضی از کارگردان‌ها می گویند، دیگر نمی توان نمونه آن کارها را ساخت. لازم است که جریان آزاد بین هنرمند و مردم ایجاد شود.

وی سریال «زیرخاکی» را در بازآفرینی دوران گذشته موفق دانست و گفت: سریال «نون خ» یک الگوی موفق مثل «پایتخت» بود که توانست گنجینه فرهنگ قومیتی را فعال کند. خود مردم آن مناطق از اینکه فرهنگ خود را روی صفحه تلویزیون به شکل محترمانه ببینند لذت می برند. این اتفاق بسیار خوبی است. «نوروز رنگی» هم در سطح و اندازه خودش سریال سرگرم کننده ای بود که مردم قسمت هایی از آن را دوست داشتند. به هرحال ما این تنوع را در هر ژانر از نوع بهترینش احتیاج داریم. «روزهای آبی» بیشتر از طنز از معنای نزدیک به درام استفاده کرده و قصه را با لحن شیرین روایت می کند. در سریال «زیرخاکی» پژمان جمشیدی عالی بود و توانست خودش را اثبات کند.

شجره‌کهن درباره دیگر سریال‌های طنز تلویزیون اظهار کرد: سریال «دودکش» هم فراز و نشیب زیاد داشت. شروع آن بسیار خوب و موفق بود اما نتوانست خط و ربط خود را حفظ کند. یک سریال مفرح بود. در اینگونه سریال‌ها شخصیت مهم است و اصلی ترین حرف را شخصیت های اصلی می‌زنند. در بسیاری از سریال ها ماجرای روز جامعه مثل سیل دنبال می‌شود. اگر مردم حرف روزمره خود را در سریال نبینند جای دیگر دنبالش می گردند. باید بازتاب جامعه در سریال ها دیده شود و بحث روز را از رسانه خودمان ببینیم. سریال «مرد زندگی» از نوع قصه هایی است که کارشناسی دارند، اگر به همین میزان روی طراحی موقعیت، قصه و کشمکش بین شخصیت ها کار شود، این الگوی خوب را با کار بیشتر می توان به اثر خوب تبدیل کرد.

وی سریال «وضعیت زرد» را دارای ترکیب، شخصیت و چهره های جدید دانست و عنوان کرد: خوب است که بتوانیم به موضوعات حساس بپردازیم. همین ایده را می توانیم به تکامل برسانیم. سریال «پلاک ۱۳» هم با ایده برای دو سه قست شروع می شود و محتوای لازم برای سریال پرکشش را ندارد.

برنامه «سریالیست» به تهیه‌کنندگی محمد باریکانی و مجتبی فرجی و با اجرای پدرام کریمی کاری است از گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک که پنجشنبه‌ها ساعت ۲۳:۱۵ از شبکه یک پخش می شود.