افکار کانت

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه : کانت در سیر تحول فلسفه غرب و حرکت استمراری فرهنگ انسانی به طور کلی جایگاه بسیار خاصی دارد و بدون شک از این لحاظ نقطه عطفی در تحول افکار به حساب می آید.

کتاب حاضر را می توان جدیدترین اثر مولف محسوب کرد، مولف درباب کانت تا کنون آثاری همچون "فلسفه نقادی کانت" و "دونس اسکوتوس و کانت به روایت هیدگر" را تالیف کرده است.

در ابتدای این کتاب که در موضوعات متعددی تالیف شده، زندگینامه کانت و مقاطع مهم تاریخ آن به اختصار به صورت سال شمار آورده شده ولی در عوض فهرست آثار اولیه او که معمولا در کتابهای آموزشی کمتر بدان توجه شده با تفصیل بیشتر و با اشاراتی به اهمیت خاص بعضی از آنها توضیح داده شده است.

مقاله معروف 1770 و نامه به هرتس که در هر دو، کانت به نحوی از مقدمات لازم برای فهم فلسفه نقادی و از فراز و نشیب تفکراتش در موقع آماده سازی آن صحبت می کند، همراه با خلاصه ای از متون اصلی کانت، حتی المقدور تحلیل و تلخیص شده است.

چند بحث زیربنایی در مورد فلسفه نقادی با عناوینی چون فلسفه نقادی و مراحل تکوینی آن، تشابه و تقارن فاهمه و عقل بر مبنای تمایز تحلیل و دیالکتیک، مغالطات در دیالکتیک استعلایی، روش شناسی استعلایی که تماما بر اساس متون اصلی کانت مطابق با کتاب نقادی عقل محض نوشته شده و در درجه اول نظر بر این بوده است که در بیان مطالب بیش از پیش جنبه تخصصی حفظ شود و مسائل ظاهرا جزئی ولی در واقع زیربنایی از قلم نیفتد و عنداللزوم از بعضی از بدفهمی ها و توهمات رایج جلوگیری به عمل آید.

در انتهای این قسمت، با تفصیل بیشتر حول و حوش مقاله معروف کانت تحت عنوان جهت یابی در تفکر چه نامیده می شود؟ به نحو همه جانبه صحبت و خلاصه ای نیز از آن آورده شده است.

از طرف دیگر، با اینکه در فهم موضع کلی کانت، بحث عقل عملی و اخلاق در درجه اول اهمیت قرار دارد، و از آنجا که نگارنده درباره این مسائل در آثار قبلی خود مطالب زیادی آورده، در اینجا مستقیما به آنها پرداخته نشده و در عوض با بحث کوتاهی در نقد قوه حکم- زیبایی شناسی و غایت شناسی عملا نه فقط به وجوه تمایز حکم از لحاظ شناخت و دستور اخلاقی غیر مشروط و تنجیزی اشاره شده، بلکه در این فاصله جایگاه زیبایی شناسی و خاصه غایت شناسی نیز تا حدودی تحلیل و مشخص شده است.

در قسمت بعدی، یک سلسله از نوشته ها و مقالات مختلف کانت که تا حدودی به انسان شناسی و فلسفه تاریخ مربوط می شود، مستقیما از متون اصلی کانت، خلاصه و بحث شده است. همچنین افکار کانت در مورد صلح پایدار و مسئله تعارض اخلاق و سیاست به نحو مستقل تحلیل شده است.