اگر نگاه به ادبیات مدرن نباشد نمی توانیم آن را معاصر بنامیم

به گزارش خبرنگار مهر، کامران فانی که در هشتمین نشست ادب معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخن می گفت، با بیان این مطلب افزود: ما درباره ادبیات کهن هم دایره المعارف نداریم اما اگر بخواهیم درباره ادبیات معاصر، دانشنامه داشته باشیم اول باید ادبیات و سپس واژه معاصر را تعریف کنیم.

فانی ادبیات را واژه ای کاملا مدرن خواند و گفت: واژه ادب که در ایران قدیم استفاده می شده همان فرهنگ و آیین در فارسی پهلوی و دری بوده که شامل آداب دانی، حفظ تناسب و اندازه و ظرافت در گفتار و نوشتار بوده است.

وی تعریف ادبیات در گذشته را هم مانند امروز کاری دشوار اعلام کرد و ادامه داد: برای تعریف ادبیات سه نظریه می توان کرد؛ نخست نظریه ای که وجود ادبیات را مسلم می داند و در پی تصدیق مصادیق آن است. دوم نظریه ادبیات که اگرچه وجود ادبیات در عالم خارج را مسلم می داند اما معتقد است باید به وسیله یک نظریه ادبی، آثار ادبی را از آثار غیرادبی تشخیص داد و سوم نظریه پست مدرن که مولف و متن ادبی را انکار می کند و می گوید تنها خواننده ( اجتماع ) می تواند تعیین کند چه اثری ادبی است.

این محقق سپس واژه "معاصر" را با واژه "مدرنیسم" همراه خواند و افزود: اگر نگاه ما به ادبیات مدرن نباشد نمی توانیم آن را معاصر بنامیم. معاصر تنها به لحاظ تاریخی معنا نمی یابد. حتی نگاه محقق امروز به متون کلاسیک هم چون بر اساس ارزش های مدرن داوری می شود نگاهی معاصر است.

کامران فانی لازمه تالیف یک دایره المعارف ایده آل را پاسخ دهی آن به نیازهای معاصر، تعیین مخاطب، حجم زمان انجام، امکان سنجی و معرفی اصطلاحات رایج ادبی و کتاب ها و مقاله ها عنوان کرد.

در ادامه این نشست، حسن میرعابدینی، مرجع شناسی را اتفاقی مهم و نشان دهنده اهمیت ادبیات معاصر دانست. وی ادبیات معاصر را ادامه منطقی ادبیات تاریخی معرفی کرد که در فرصتی تاریخی پیش آمده و جایگاهی انحرافی ندارد.

میرعابدینی مرجع شناسی ادبیات معاصر را برای تعیین ریشه ها و تنوع این ادبیات ضروری خواند و گفت: برای تثبیت جایگاه ادبیات معاصر باید آن را بشناسانیم و به وسیله دایره المعارف ها ثبت کنیم.

وی تاکید کرد: بهتر است به جای کارهای توصیفی و تحلیلی، در پایان نامه ها به سمت کارهای دایره المعارفی و فرهنگ های تخصصی پیش برویم.

سپس کامیار عابدی درباره شعر 100 سال اخیر در کتاب های مرجع سخن گفت و بی دقتی و خیال پردازی حاکم بر ذهن نویسندگان قدیمی کتاب های مرجع در حوزه شعر را از دلایل غیرقابل اعتماد دانستن آنها عنوان کرد.

عابدی توجه به گذشته ادبی و غفلت از دوران معاصر، تکرار عناوین ثابت و اشتباه، استفاده نکردن از منابع مکتوب و شفاهی در موقعیت های مناسب، نبود تسلط در تشخیص منابع درست از نادرست، ایدئولوژی زدگی کسانی که به دنبال اثبات نحله یا نحله های خاص ادبی بوده اند و نیز توجه نکردن دولت به این حوزه را به خاطر مسائلی که محل نزاع بوده است، از آسیب های کتاب های مرجع شعر عنوان کرد.

فرخ امیر فریار نیز در پایان این نشست به معرفی سایت ها و وبلاگ های ادبی به عنوان بخشی از منابع ادبیات معاصر اشاره کرد. این برنامه با همکاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.