تغییر در ساختار وزارت علوم /سرانجام کنکور / رشد آموزش عالی در دولت نهم

تحقق برنامه چهارم توسعه در وزارت علوم

دکتر محمد مهدی زاهدی در گفتگوی مشروح با خبرنگار مهر در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاهها به برنامه چهارم توسعه کشور اشاره کرد و گفت : وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با برنامه ریزی هایی که صورت گرفته 60 درصد از اهداف برنامه چهارم توسعه در وزارت علوم اجرایی شده است و سایر اهداف نیز در حال طراحی برای اجراست.

وی اضافه کرد : خوشبختانه علاوه بر اهداف تعیین شده برای وزارت علوم در برنامه چهارم توسعه برخی امور دیگر نیز که به توسعه آموزشی و پژوهشی و فرهنگی دانشگاه کمک می کند، اجرا شده است که در این زمینه می توان به اجرای برنامه کارآفرینی در دانشگاهها اشاره کرد.

محمد مهدی زاهدی به اقدامات وزارت علوم در زمینه کارآفرینی اشاره کرد و به مهر گفت : کارآفرینی و برنامه های مربوط به آن در دوره جدید وزارت علوم با جدیت دنبال شد. طراحی درس و کتاب کارآفرینی، ایجاد ارتباط با وزارتخانه های ذیربط، توسعه مراکز رشد و پارک ها و ایجاد دانشکده که در برنامه چهارم توسعه پیش بینی در این زمینه نشده بود، توسط وزارت علوم عملی شد.

وزیر علوم رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام را نیز از دیگر موارد انجام شده در وزارت علوم دانست که هیچ اشاره ای به آن در برنامه چهارم توسعه نشده است و گفت : مسئولیت برنامه ریزی برای رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام در این دوره بر عهده وزارت علوم گذاشته شد و هم اکنون این موضوع در حال پیگیری است.

افزایش ظرفیت دانشگاهها در دولت نهم

وی با بیان اینکه موفقیت خوبی نصیب وزارت علوم در دوره جدید شده است به مهر گفت : تا پایان برنامه چهارم توسعه برنامه ریزی شده بود که 30 درصد از جوانان بین 18 تا 24 سال دانشجو شوند. این به این معنا است که باید برای داشتن 3 میلیون و 700 هزار دانشجو تا پایان برنامه برنامه ریزی شود. این در حالی است که وزارت علوم در این مورد بیشتر از برنامه پیش رفته و امسال به 3 میلیون و 350 هزار دانشجو رسیدم. در صورتی که با این روند ادامه دهیم تا پایان برنامه بیش از 30 درصد دانشجو خواهیم داشت.

وزیر علوم گفت : در تحصیلات تکمیلی نیز ظرف 2 سال اخیر از 20 هزار دانشجو به 30 هزار دانشجو در کارشناسی ارشد و در دکتری از 2 هزار دانشجو به 3 هزار دانشجو رسیده ایم که این افزایش دانشجو نیز فراتر از برنامه چهارم توسعه بوده است.

برنامه ریزی وزارت علوم برای برنامه پنجم توسعه

محمدمهدی زاهدی اقدامات وزارت علوم را محدود به برنامه چهارم توسعه ندانست و گفت : موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی مسئول شده است که برنامه توسعه پنحم در بعد آموزش عالی را طراحی کند. این موسسه با کار علمی، تخصصی و راهبردی در حال تدوین و برنامه ریزی است تا از سال آتی وارد برنامه شده و برای ارائه طرح و لایحه از طریق مجلس و دولت آماده شویم.

حل مشکلات مادی دانشگاهها

وزیر علوم در بخش دیگری از گفتگوی مشروح خود با خبرگزاری مهر به سوالی در مورد وضعیت نامناسب بودجه دانشگاهها پاسخ داد و گفت : با توجه به اینکه بودجه کشور انقباضی بسته شد برخی دانشگاهها با توجه به افزایش ظرفیت ها دچار مشکلات بودجه ای شدند که این مشکلات تا حد بسیار زیادی حل شده است و و 2 هزار میلیارد تومان بودجه در سال های 84 و 85 به دانشگاه ها تزریق کردیم. امیدواریم کسری بودجه موجود دانشگاهها نیز با حمایت دولت و مجلس مرتفع شود.

وی افزایش بودجه دانشگاهها در سالهای اخیر را یک اقدام بی سابقه عنوان کرد و گفت : اعتبارات آموزش عالی در دولت نهم برابر با مجموع اعتبار 8 سال قبل آموزش عالی بوده است و این یک موفقیت قابل توجه است.

محمد مهدی زاهدی در مورد وضعیت بودجه های دانشگاه ها و کسری که توسط روسای دانشگاهها عنوان می شود به مهر گفت : وزارت علوم رایزنی هایی را با دولت برای حل مشکل دانشگاهها در امر بودجه و تداوم سرانه ای شدن بودجه دانشگاهها انجام می دهد. 

وی افزود: شرایط جهانی و برخی مصالح ملی در سال جاری باعث شد که مسئولین نظام تصمیم به انقباضی شدن بودجه بگیرند. این انقباضی شدن دانشگاه ها را نیز در بر گرفت.

وی اظهار داشت: بدین ترتیب بودجه دانشگاه ها در سال جاری انقباضی متفاوت از پیشنهادی که وزارت علوم در ابتدا ارائه کرده بود، تخصیص داده شد.

وزیر علوم گفت: بر این اساس در حال حاضر وزارت علوم رایزنی هایی را با معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری مبنی بر حل مشکل دانشگاه ها دارد.

وی ابراز امیدواری کرد: با این رایزنی ها، بودجه مورد نظر وزارت علوم به دانشگاهها تخصیص داده شود و سرانه بودن که یکی از افتخارات در دولت نهم است، تداوم داشته باشد.

عملکرد بی سابقه صندوق رفاه دانشجویان

وی در مورد عملکرد صندوق رفاه دانشجویان به مهر گفت: وامی که صندوق رفاه وزارت علوم در سالهای 84 تا 85 به دانشجویان پرداخت کرده است با 18 سال قبل مطابقت می کند یعنی به اندازه وام های 18 سال قبل بوده است. همچنین درآمد صندوق 2 طی این 2 سال، برابر با 30 سال گذشته بوده است.

افزایش بودجه پژوهشی کشور

وی با اشاره به بودجه پژوهشی کشور به مهر گفت: در سال 84 در حدود 800 میلیارد تومان، سال گذشته یک هزار و 100 میلیارد تومان و امسال با توجه به تصویب بند واو تبصره 9 رقم کل بودجه های پژوهشی کشور به 2 هزار و 600 میلیارد تومان رسیده است که این افزایش قابل توجه نگاه ویژه دولت نهم به پژوهش را نشان می دهد. دانشگاههای کشور باید با همکاری با مراکز صنعتی به توسعه پژوهش های کاربردی بپردازند.

وزیر علوم اضافه کرد : در پارک های علم و فناوری و مراکز رشد توجه جدی به پژوهش و فناوری شده است و در این زمینه اقدامات بسیار خوبی در این مراکز صورت می گیرد که گاه تعجب همگان را موجب می شود. پارک فناوری در سراسر کشور در زمینه علوم نوین مانند هسته ای و نانوتکنولوژی پژوهش هایی را به مرحله اجرا رسانده اند که بسیار قابل توجه است که به دلیل مسائلی نمی توان همه این اقدامات علمی را رسانه ای کرد. 

محمد مهدی زاهدی یکی از دلایل رشد بودجه پژوهشی کشور را شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری دانست و گفت : این شورا با جلسات مکرر و منظم به جمع بندی لازم در مورد بودجه پژوهشی کشور دست یافت و با تدوین برنامه های مناسب توانست زمینه تصویب قانونی برای اختصاص یک تا چهار درصد بودجه سازمان ها و ارگان ها به پژوهش را فراهم آورد که ابلاغ این قانون و اجرای آن وضعیت پژوهش در کشور را دچار تحول می کند و سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی از یک درصد خواهد گذشت.

وزارت علوم و بند واو تبصره 9

وزیر علوم در پاسخ به این پرسش که وزارت علوم چند درصد از اعتبارات خود را بر مبنای بند واو تبصره 9 به پژوهش اختصاص می دهد، به مهر گفت: وزارت علوم خود را متولی پژوهش می داند و تمام هم و غم این وزارتخانه این است که هر چه در توان دارد برای جذب اعتبار به سمت پژوهش صرف کند. در صورت توان اولین اولویت وزارت علوم پژوهش است و بودجه خود را در این مسیر هزینه خواهد کرد.

ادغام شوراها و ایجاد شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری

وی در مورد ادغام شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری با شورای عالی آموزش و پژوهش و فناوری افزود: این موضوع چندان نگران کننده نیست، هر چند ممکن است در ابتدا با اشکالاتی مواجه شود اما این ادغام در کل به نفع نظام خواهد بود. البته وزارت علوم پیشنهاداتی برای این شورا دارد که می تواند نقش پژوهش و فناوری را پررنگ کند. 

سرانجام طرح کنکور

محمد مهدی زاهدی در مورد سرانجام طرح کنکور نیز اظهار بی اطلاعی کرد و به مهر گفت: در این مورد باید از کمیسیون مجلس پرسید. وزارت علوم در این زمینه اقدامات لازم را انجام داده است. البته در مورد کنکوری های امسال (1387) اگر مجلس تا پایان مهر ماه تصمیم خاصی در مورد طرح کنکور نگیرد، وزارت علوم مجبور است راسا اقدام کند تا داوطلبان در کمال آرامش خود را برای کنکور 1387 آماده کنند.

دانشجویان ایرانی خارج کشور بازمی گردند 

وی در پاسخ به سوالی در مورد تعداد دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در کشورهای خارجی که به ایران باز نمی گردند، گفت : در سالهای اخیر شاهد کاهش رسوب و ماندگاری دانشجویان ایرانی در سایر کشورها بوده ایم. کاهش ماندگاری دانشجویان در خارج از کشور 2 دلیل عمده دارد. معاونت دانشجویی از همان ابتدای مسئولیت جدید وزارت علوم مکلف به رصد کردن وضعیت این دانشجویان شد. همچنین در معاونت پشتیبانی برخورد جدی با دانشجویانی که بازنگشته اند به عمل آمد و بدهی این افراد به میزان 7 میلیارد تومان به خزانه دولت واریز شد.

وزیر علوم اضافه کرد: در حال حاضر گزارشات 6 ماهه ای از وضعیت این دانشجویان ارائه می شود که توجه به این گزارشات و حمایت از دانشجویان سبب بازگشت اکثر این دانشجویان به کشور شده است.

وی با بیان اینکه اعزام به خارج هدفمند شده است، به مهر گفت: در حال حاضر این هدفمند بودن باعث شده است که ما نیازهای کشور را بررسی کرده و به طور مشخص بدانیم در چه رشته هایی نیاز به اعزام دانشجو داریم. بنابراین اعزام در ایران کاملا اصولی و علمی و با درایت صورت می گیرد.

تاکید وزیر علوم در مورد شهریه دانشگاهها

دکتر محمد مهدی زاهدی در زمینه شهریه دانشگاهها در سال جدید تحصیلی به مهر گفت : هیچ گونه افزایش شهریه ای نه تنها برای دانشگاه آزاد، بلکه برای سایر دوره های شهریه ای وزارت علوم مصوب نشده است.

وی تاکید کرد : شهریه دانشگاههای غیرانتفاعی، پیام نور، علمی کاربردی و شبانه (نوبت دوم) هیچ افزایشی در سال جاری نداشته است.

وزیر علوم تصریح کرد : اگر واحد دانشگاهی شهریه ای مازاد بر شهریه های مصوب سال گذشته از دانشجویان اخذ کرده است باید مبلغ مازاد دریافتی را به دانشجو مسترد کند زیرا دریافت شهریه مازاد خلاف قانون است.

میزان تحقق وعده های سفرهای استانی توسط وزارت علوم

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه در حوزه وزارت علوم آنچه دولت در سفرهای استانی متعهد شده بود، انجام شده است، گفت : در بخش توسعه دانشگاه ها مانند تبدیل آموزشکده ها به دانشگاه و ... بیش از 95 درصد از تعهدات در استان های کشور انجام شده است.

محمد مهدی زاهدی افزود : از سوی دیگر اعتبار 60 میلیارد تومانی که قرار بود از طرف ریاست جمهوری برای خوابگاه سازی به سه وزارتخانه اعطا شود افزایش یافت و به دو بخش 50 میلیاردی و 30 میلیاردی تقسیم شد. از بخش اول 35 میلیارد به وزارت علوم اختصاص یافت.

وی ادامه داد: در صورتی که از بخش دوم نیز 20 میلیارد به این وزارتخانه اختصاص یابد، آنچه در مورد توسعه خوابگاه ها در سفرها متعهد شدیم محقق می شود.

وزیر علوم گفت: بدین ترتیب و با مصوبه اخیر حجم پروژه های خوابگاه سازی که در ظرف 16 ماه آینده انجام می شود در مقایسه با سال های گذشته بی سابقه است و تمام وعده های دولت در زمینه خوابگاه سازی محقق می شود.

وی به برخی دیگر از تعهدات توسعه ای در سفرهای استانی وزارت علوم اشاره کرد و به مهر گفت: احداث کتابخانه ها و دانشکده ها و احداث دانشگاه ...  نیاز به زمان و برنامه ریزی و پس از آن تصویب دارد. طرح های مطالعاتی تمامی این پروژه ها آغاز شده است و امیدواریم پس از اتمام به کمیسیون ماده 32 ارائه و در بودجه سال 87 رقم مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود. 

 ایجاد دانشگاههای مادر در استانها برای نظارت بر سایر دانشگاهها

محمد مهدی زاهدی در مورد نظارت بر دانشگاهها گفت : در این زمینه در هر استان گروه هایی برای ارزیابی و نظارت دانشگاه های استان ایجاد شده است. این گروه ها دانشگاه های علمی و کاربردی و غیرانتفاعی و حتی آزاد را نیز مورد ارزیابی قرار می دهند. بنابراین در سال جدید تحصیلی نظارت بیشتری بر کلیه دانشگاههای صورت خواهد گرفت تا همزمان با رشد کمی دانشگاهها کیفیت دانشگاهها نیز مورد توجه قرار گیرند.

تغییر در چارت وزارت علوم

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مورد تغییر ساختار وزارت علوم به مهر گفت: ساختار معاونت پشتیبانی و امور مجلس وزارت علوم تغییر می کند و معاونت قبلی در صورت موافقت معاونت منابع نیروی انسانی ریاست جمهوری حذف می شود.

دکتر محمد مهدی زاهدی افزود: وزارت علوم در حال بازنگری ساختار تشکیلاتی خود است و در ساختار جدید معاونت پشتیبانی و امور مجلس به صورت فعلی حذف می شود.

وی با بیان اینکه در ساختار جدید دو معاونت پیش بینی شده است، ادامه داد: معاونت حقوقی، امور بین الملل و امور مجلس و معاونت طرح و توسعه که به نوعی از ادغام برخی واحدهای معاونت پشتیبانی و معاونت طرح و توسعه فعلی تشکیل می شود، دو معاونت جدیدی هستند که در ساختار جدید به وجود می آیند.

وزیر علوم گفت: این موضوع دو روز گذشته به معاونت مدیریت منابع انسانی ریاست جمهوری ارجاع شده است و در حال حاضر منتظر اظهارنظر این معاونت هستیم. طبق مصوبه شورای عالی اداری یک ماه برای اظهار نظر نهایی زمان لازم است.

وی در خصوص وضعیت معاونت پشتیبانی و امور مجلس فعلی که معاون آن به تازگی از سمت خود استعفا داده است به مهر گفت: در حال حاضر برای این معاونت سرپرست گذاشته شده و دکتر طالبیان مشاور ارشد وزارت علوم در این سمت قرار گرفته است. 

وزیر علوم به ایجاد سازمان امور دانشجویان کشور نیز اشاره کرد و گفت : سازمان امور دانشجویان در شورای معاونان وزارت علوم به تصویب شده و برای تصویب نهایی به معاونت مدیریت منابع انسانی ریاست جمهوری ارسال شده است.

محمد مهدی زاهدی افزود : سازمان امور دانشجویان در وزارت علوم به تصویب نهایی رسیده است و وزارت علوم این سازمان را در چارت جدید خود تدوین کرده است.

وی اضافه کرد : این موضوع به معاونت مدیریت منابع انسانی ریاست جمهوری ارجاع شده است و در حال حاضر منتظر اظهارنظر این معاونت هستیم. طبق مصوبه شورای عالی اداری یک ماه برای اظهار نظر نهایی زمان لازم است.

وزیر علوم یادآور شد: سازمان امور دانشجویان وزارت علوم جایگزین معاونت دانشجویی این وزارتخانه می شود.

زاهدی در ادامه به مهر گفت : در حال حاضر برخی کارها و اقدامات در حوزه معاونت دانشجویی انجام می شود که به طور مستقیم به این معاونت ربطی ندارد. به عنوان مثال ارزیابی مدارک فارغ التحصیلان دانشگاههای خارج کشور از فعالیتهایی است که بیشتر به حوزه معاونت آموزشی مرتبط می شود.

وزیر علوم افزود : برخی فعالیت های معاونت دانشجویی اجرایی است در حالی که کارهای اجرایی باید از ستاد خارج شود و سازمان امور دانشجویان پیگیر این موضوعات شود.

.................................................................
مصاحبه از رضا یغمایی و ندا نظری