۱۸ مهر ۱۳۸۶، ۱۶:۳۵

مبانی نظری زیبایی‌شناسی (12)

دیدگاه کل‌گرایانه نسبت به هنر

دیدگاه کل‌گرایانه نسبت به هنر

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: ویتگنشتاین مبحث قاعده را ناتمام رها می کند و معتقد است که این مبحث در این زمان قابل بررسی نیست. البته ارتباط بین پیامد قاعده در زبان و در زیبایی شناختی تا به امروز بسیار اندک مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است. هنوز این اعتقاد وجود دارد که هر چند ویتگنشتاین تلویحا به این مساله پرداخته اما به خوبی آن را مورد بررسی قرار داده است.

ویتگنشتاین بر این باور است که ارزیاب، در پژوهش انواع چیزهای مورد ارزیابی، با درون افکنی هایی که انجام می دهد شناخته نمی شود بلکه بیشتر انتخاب ها و کنش های او در موقعیت های خاص معرف حضور او هستند. به اعتقاد او برای توضیح اینکه ارزیابی مبتنی بر چه چیزی است باید توضیح داد آن چیزی که ارزیابی مبتنی بر آن است در محیط قابل توضیح دادن است. و در پی طرح این اعتقاد دوباره به مثال خیاط برمی گردد ( یعنی تلویحا به پیامد قاعده اشاره می کند ). چنین قواعدی همان گونه که ما آنها در کنش ( پیوستاری از آنها که صریح اند و در گفتار حضور دارند تا آنها که ضمنی اند و تنها در رفتار مشهودند ) درک می کنیم، در بسترهای گسترده تری از مشغله ها و محیط های کلی تر، دارای دارای زندگی و هویت هستند، و آن محیط ها، بسترها و بازی های زبانی تقلیل پذیر به نوعی واحد، که بتوانیم آن را با ویژگی های اساسی تحلیل کنیم، نیستند.

به عنوان مثال " درستی " در بعضی از نمونه های ارزیابی زیبایی شناختی و دریافت نقشی اساسی و محوری دارد. ویتگنشتاین آنجا که به تفاوت انسان درست رفتار و انسانی که رفتارش تاثیر عمیقی دارد می پردازد به طور صریح، هرچند بسیار خلاصه، شباهت بین اخلاقیات و زیبایی شناختی را نشان می دهد و در واقع ثابت می کند که کلاشاهد دو بازی متفاوت در این دو هستیم.
فرهنگ و پیچیدگی ویتگنشتاین هرگز " پیچیدگی " موجود در مشغله های زیبایی شناختی، مشارکت زبانی، مواردی که نشان دهنده چنین مشارکتی هستند و طبیعت کنش های زیبایی شناختی که او سعی در شفاف سازی آنها داشت، را رها نمی کند. همچنین هرگز ارتباط – ارتباطی لازم برای معنی کردن زبان زیبایی شناختی مورد استفاده – ما بین بیان توصیفی زبان شناختی که در بسترهای مشخصی مورد استفاده قرار می گیرد و " آنچه که فرهنگ زمانه نامیده می شود " را فراموش نمی کند.

او معتقد است برای بهره جویی از واژه های زیبایی شناختی و توضیح استفاده آنها یا توضیح معنایی که در بستری فرهنگی دارند، باید در ابتدا فرهنگ مذکور شرح داده شود. باز در اینجا با برقراری ارتباط بین آنچه که در فلسفه زبان انجام داده و فعالیت اش در فلسفه هنر چنین اضافه می کند که " متعلق بازی زبانی، یک فرهنگ کامل است. " در جای دیگر دوباره ویژگی تقلیل ناپذیری پیامد قاعده را به خوبی می سازد. " برای توضیح مجموعه ای از قواعد زیبایی شناختی باید فرهنگ زمانه به خوبی شرح داده شود. " اگر مشغله های زیبایی شناختی و واژگان زیبایی شناختی مرتبط و مورد استفاده مختلف و متنوع باشند آیا کنش های زیبایی شناختی نیز دارای چنان گستره ای هستند؟ او با مقایسه آثار هنری متعلق به قرون وسطی و آثار خلق شده در اوایل سده بیستم تلویحا به معانی مختلف و متنوع از دوره ای به دوره دیگر پرداخته و به بازی کاملا متفاوت در هر دوره ای اشاره کرده است.

در مقابل ادعای گونه شناسی که در آن شخص به ارزیابی گونه و یا سبک هنری خاصی مشغول می شده، ویتگنشتاین صراحتا اعلام می کند واقعا نمی داند آیا چنین ارزیابی از اثر درست است و مهمتر این که معنای نهفته در اثر کدام است. واژه " ارزیابی " نیز مانند مانند سایر واژگان زیبایی شناختی از بستر مشخصی که در آن زندگی می کند منفک نیست. اگر با چنین اعتقادی مخالفت کنیم و در پی تحلیل مشغله های زیبایی شناختی در حالت کلی و فارغ از بستر فرهنگی خاص برآییم باید تنها بر واژه " ارزیابی " تاکید داشته باشیم.

اما این واژه به تنهایی، حتی با وجود محدود کردن استفاده های آن، به دو دلیل می توان گفت معنایی ندارد: نخست اینکه نمی دانیم به کدام معنای آن تاکید داشته باشیم و دوم اینکه باید جایگاه تمام مشغله های زیبایی شناختی را بررسی کنیم و با چنین بررسی به مجموعه ای از موارد برمی خوریم، لذا برای رسیدن به معنایی واحد باید از تنوع و گوناگونی موجود چشم پوشی کرده و پیچیدگی که شاهد آن هستیم را نادیده انگاریم. " برای برای شفاف کردن واژگان زیبایی شناختی باید شیوه های زندگی را شرح دهید. ما فکر می کنیم وقتی که ازداوری زیبایی شناختی صحبت می شود منظور تنها یافتن زیبایی است، در حالی که می دانیم اصلا هدف واژه زیبایی نیست بلکه هدف نشانه ای فیزیکی به همراه فعالیتی پیچیده است. "

کد خبر 566691

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha