محمد رسول‌اف در گفتگو با خبرنگار مهر درباره جشنواره سینما حقیقت گفت: ترجیح می دهم به جای واژه "حقیقت" از "واقعیت" استفاده کنم. تصور می‌کنم در جهان نسبیت هیچ چیز در شکل خود کامل و مطلق نیست. این موضوع درباره وجود واقعیت در فیلم‌های مستند نیز صدق می کند.
وی افزود: نمی توان از یک فیلم مستند انتظار داشت دربرگیرنده همه واقعیت باشد. اما واضح است که نقش فیلمساز در اثر به منظور طرح تلقی خود از واقعیت مهم و پرمسئولیت است. به همین دلیل بسیار مهم است که فیلمساز از زوایای گوناگون و تا حد امکان غیرمغرضانه و منصفانه با وقایع روبرو شود. با این شرایط می توان گفت در بهترین حالت در یک فیلم مستند کوشش نتیجه بخش فیلمساز برای ارائه تصویری واضح‌تر از واقعیت موضوع مورد نظر است.
این فیلمساز در ادامه گفت: فکر می کنم واقعیت در هر اثر مستند کم و بیش تحت نفوذ زاویه دید و نگاه مستندساز قرار دارد. اما یک اثر مستند نباید حاوی واقعیتی مجهول و دورغین باشد. به طور طبیعی دست کم به دلیل ماهیت محدود کادر تصویر رفتار فیلمساز با واقعیت به واسطه ابزارش گزینشی است. درست از همین نقطه است که نقش مستندساز در کمرنگ نمودن محدودیت‌های ابزاری و خلق دنیای هر چه نزدیکتر به واقعیت از زاویه نگاه خود اهمیت می یابد.
کارگردان "جزیره آهنی" درباره نگاه تلخ و امیدوارانه در مستند گفت: نمی توان برای فیلمسازان تعیین تکلیف کرد که از چه زاویه و با چه اندیشه یا هر پیش شرط دیگر به واقعیت نگاه کنند. چرا که در شکل گیری یک اثر مستند پیش از آنکه فیلمساز با نگاه خود روی واقعیت تاثیر بگذارد این واقعیت است که روی اندیشه، درک یا احساس فیلمساز تاثیر گذاشته است. حاصل این ارتباط دوسویه هر چقدر عمیق تر، بی واسطه تر و مبتنی بر آگاهی مستندساز از موضوع باشد، در صورت داشتن ساختار فنی مناسب برجسته تر و قابل توجه تر خواهد بود.
وی ادامه داد: بنابراین بدون شک حاصل برخورد مستندسازان مختلف با یک موضوع واحد تولید آثار متنوع و مختلفی است که بسته به تعامل میان فیلمساز و موضوع ممکن است تلخ، ناامیدکننده، امیدوارکننده و ... باشد. آزادی اندیشه و عمل فیلمساز را برای طرح دغدغه هایش خصوصا در زمینه آثار مستند ضروری می دانم.
رسول اف در رابطه با نقش سینمای مستند در جهانی شدن سینمای ایران گفت: نقش سینمای مستند به مفهوم عام در فراهم کردن زمینه های ساختاری برای سینمای داستانی ایران که در جهان آن را به عنوان نئورئالیسم ایرانی می شناسند غیرقابل انکار است. با این همه این ساده اندیشی است که این تاثیر را به حساب سینمای مستند ایران و تولیدات داخلی بگذاریم. فارغ از موفقیت های سینمای داستانی در جهان، سینمای مستند ایران در میان انبوه تولیدات دیگر کشورهای صاحب سینمای مستند هنوز جایگاهی در خور توان بالقوه خود نیافته است.
وی خاطرنشان ساخت: دلایل زیادی از جمله نقص آموزش و ضعف پژوهش را برای این ناکامی می توان شمرد، اما دو دلیل از نظر من موانع ریشه ای و جدی تر را به وجود آورده اند. نخست در شرایطی که برخی ممیزی‌ها بر ساختار فرهنگی و سیاسی ایران حاکم است نمی‌توان انتظار داشت محصولات تولید شده در چرخه سینمای مستند از وضع موجود فراتر رود. به این ترتیب نقش پویا، کاوشگر و آگاه‌کننده فیلم مستند برای طرح و نقد بسیاری از مضامین در سینمای مستند ایران به طور کلی منتفی است. حتی اگر فیلمسازی خطر عبور از خطوط قرمز حاکم را به جان بخرد حاصل چنین کاری انزوای آن فیلم و چنین فیلمسازی است.
وی با اشاره به حمایت تلویزیون از سینمای مستند گفت: از سوی دیگر دولتی بودن تلویزیون به عنوان مهم ترین بازار فیلم مستند و فضای گلخانه ای حاکم بر آن موجب تولید آثاری سخیف جز مواردی معدود می شود. در چنین شرایطی باید پذیرفت که آن بخش از سینمای داستانی ایران که تجربه حضور بین المللی را از سر گذرانده بیشتر به تجارب فیلمسازان در انتخاب فرم های مناسب برای آثارشان متکی است تا به دریافت تجربه ای از ماحصل تولیدات سینمای مستند ایران.
این کارگردان درباره برگزاری جشنواره سینما حقیقت گفت: برای ارزیابی نتایج چنین حرکت فرهنگی ارزنده ای به زمان بیشتر نیاز داریم. اما در همین مدت زمان کم و با وجود تردید نسبت به عملکرد بخش دولتی در عرصه فرهنگ در جریان برگزاری این جشنواره نشانه هایی از کوشش خردمندانه برای حرکت به سوی تغییر در برخورد با دیدگاههای متفاوت از جو حاکم و ایجاد بستر طرح اندیشه های گوناگون دیده ام که در همین حد اندک هم مرا شگفتزده کرده است.
وی خاطرنشان ساخت: بی تردید سماجت و پشتکار مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و دیگر همکارانشان در این حرکت هسته اصلی جریان محسوب می شود. آرزو می کنم این نخستین گام ها از بالاترین سطوح مدیریت فرهنگی کشور چنان درک و حمایت شود که پس از تثبیت و تعمیق آن بتوان درباره تاثیرات این جشنواره بر جریان سینمای فرهنگی کشور بحث و تبادل نظر کرد.
محمد رسول اف در اولین دوره برگزاری جشنواره سینما حقیقت با فیلم مستند بلند "باد دبور" در بخش مسابقه حضور دارد. این مستند که ساخت آن یکسال و نیم طول کشیده، درباره جریان زندگی زیرزمینی آدم هایی است که تلاش می کنند محدودیت وضع شده درباره ابزارهای نوین ارتباطی را برای مصرف کننده برطرف کنند. رسول اف در این فیلم نفوذ رسانه های ارتباطی را در شهرهای ایران به تصویر کشیده است.
از دیگر عوامل مستند "باد دبور" می توان به نویسنده، محقق، تدوینگر و کارگردان: محمد رسول اف، مدیر تصویربرداری: رضا جلالی و صدابردار: محمد مختاری اشاره کرد. این فیلم روزهای سه شنبه و پنجشنبه در سینماهای فلسطین و قیام به نمایش درآمد.
نظر شما