به گزارش خبرنگار مهر، دکتر محمدرضا ریخته گران استاد فلسفه دانشگاه تهران عصر امروز در بخش تفاهم بین مذهبی و فرهنگی در اندیشه مولوی که در حاشیه کنگره بین المللی بزرگداشت هشتصدمین سال تولد مولانا در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد به بیان مقایسه تفکر مولوی و اندیشه در شرق آسیا پرداخت و با اشاره به نزدیکی اندیشه مولانا در زمینه محسوسات با تعبیر هندوان گفت: تفکر شرقی در ساحت جان است و زمانی میسر می شود که تفرقه و آشفتگی حواس پایان گرفته و ذهن به تموج و اضطراب بدر آمده باشد. زیرا نزد هندوان آنچه راه ورود آدمی را به آسمانهای عوامل جان می‌رانده است پایین آمدن همین اضطراب ذهن و به تعبیر مولانا حس خفاش گونه آدمی است. همین حس است که توهم را پیش می‌آورد.
دکتر ریخته گران در بخش دیگری از سخناش به مفهوم موکشا یا نجات و رستگاری در اندیشه هندوان اشاره کرد و گفت: استخلاص و رهایی از اضطراب و به تعبیری رهایی از من در تفکر هندوان موکشا نامیده می‌شود. چون بی‌قراری و تموج ذهن پایان گیرد درگیری با حس و محسوس نیز پایان می‌گیرد. به بیان "اوپانیشادها" پادشاه زنبوران چون در پرواز آید زنبوران جملگی در پرواز می‌آیند و چون بنشیند جملگی می‌نشینند.
به تعبیر مولانا:
پنبه در گوش حس دون کنید/ بند حس از چشم خود بیرون کنید
چونکه یک حس در روش بگشاد بند/ مابقی حس ها همه مبدل شوند
چونکه یک حس غیر محسوسات بید / گشت قیدی بر همه حساس پدید
دکتر ریخته گران در ادامه به برخی تعابیر چینی در این باب اشاره کرد و گفت: چون دل آدمی مغلوب حواس شود و دوست داشته ها و نداشته ها چیرگی یابند نظم و قرار دل می رود و آشوب و پراکندگی خیال پیش می‌آید.
به تعبیر مولانا : جان همه روز از لگد خوب خیال/ و از زیان و سود و از خوف زوال
نی صفا می ماندش نی لطف و رمز/ نی به سوی آسمان راه سفر
وی در پایان سخن به طریق نجات از این خطر و راهیابی به آسمان جان اشاره کرد و گفت: در نظر هندوان باید از این بیزاری این جهانی و از حواس خفاش صفت مجرد برکنار شد. به دیگر سخن باید به نیستی و هیچ کس خود بازگردیم.
نظر شما