به گزارش خبرنگار مهر، دکتر محمد ایلخانی استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی عصر دیروز در همایش «جایگاه فلسفه در جامعه و وظیفه حکومت» که به مناسبت روز جهانی فلسفه به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا برگزار شد گفت: همه تعاریف فلسفه در یک امر مشترکند و آن این است که انسان در فلسفه از قوای خود استفاده می‌کند. یعنی با قوای خود می‌اندیشد و از اندیشه‌های نظاممند خودش استفاده می‌کند. از این رو فلسفه یعنی اندیشیدن و در جامعه ای که فلسفه جایگاه ویژه ای دارد، اندیشیدن هم جایگاه بالایی دارد.
دکتر ایلخانی سپس به گسترش اندیشه فلسفی در سطح جهان اشاره کرد و گفت: اندیشه فلسفی یک موضوع عام است که در چین و هند هم یافت می می‌شود و همیشه برای مردمان تمامی کشورها سوالهای فلسفی مطرح بوده، اما در جامعه ایرانی فلسفه جایگاه ویژه‌ای داشته است. بخصوص پس از اسلام که مکتبهای فلسفی گسترش یافتند و برای ایرانیان تفکر فلسفی نقش ویژه‌ای یافت.
دکتر ایلخانی به پیشینه آشنایی ایرانیان به فلسفه از زمان ساسانیان اشاره کرد و گفت: چیزی که باید به آن اشاره کرد این است که این سنت فلسفی تا به امروز ادامه داشته است و اینکه غربیها می گویند با مرگ ابن‌رشد فلسفه ایرانیها هم از بین رفت، امری اشتباه است و نشان دهنده آن است که آنها سنت فلسفی ما را بدرستی نمی‌شناسند.
وی سپس به کمتر شدن فکر فلسفی در فضای جدید اشاره کرد و گفت: ما در دوران جدید و بیشتر به دلیل مسائل سیاسی دیده‌ایم که فکر فلسفی رواج کمتری دارد، اما به هیچ وجه شاهد خاموشی فلسفه نیستیم. ما در عصر صفوی شاهد ظهور مکتبهای اصیل فلسفی هستیم، اما پس از دوره صفوی با مسایلی مواجه شدیم که در زمینه فلسفه بعد از حکمت متعالیه کمتر آثار اصیل و نظامهای فلسفی جدید وجود دارد و بیشتر فلاسفه به شرح آثار گذشتگان می‌پردازند. البته شرح نویسی در دوران باستان نیز وجود داشته است، اما شارح، فیلسوف جدیدی نیست.
دکتر ایلخانی گفت: فلسفه اسلامی در دو گرایش صدرایی و مشائی حضور داشته اما پژوهشهای بدیع کمتر صورت گرفته‌اند و نتوانسته انتظارات را برطرف کنند. فلسفه غرب نیز حالت ژورنالیستی به خود گرفته است. البته بزرگان فلسفه اسلامی کوشیده‌اند به مسائل فلاسفه غربی پاسخ گویند، اما به نظر می‌رسد که این مسائل هنوز جایگاه مناسبی نیافته، یعنی کاری که ابن‌سینا و فارابی با بومی کردن فکر یونانی کردند، صورت نگرفته است. ما نباید فلسفه خودمان را کنار بگذاریم بلکه باید با دیگران تعامل داشته باشیم و سنت فلسفی خودمان را به نوعی روزآمد و در آن بازاندیشی کنیم.
نظر شما