بررسی گازسوز شدن خودروها؛ یک تجربه موفق بین المللی با مشکلات عدیده در کشور

به گزارش خبرنگار مهر، سابقه استفاده از گاز جهت سوخت خودروها به سال 1990 و کشور ایتالیا برمی گردد که اولین طرحها را در این زمینه به اجرا درآورد و پس از آن بود که در سال 1980 استفاده از گاز جهت سوخت وسائل نقلیه در بین کشورهای مختلف اوج گرفت و به حدی رسید که امروز حدود 7 میلیون خودروی گازسوز و 10 هزار و 700 جایگاه سوختگیری گاز در سراسر جهان وجود دارد.

آنچه اهمیت دارد استفاده از این راهکار در کشورهای متفاوت از لحاظ توسعه یافتگی و یا دارا بودن منابع انرژی است که به طورمثال آرژانتین با بیش از 1میلیون 650 هزار خودروی گازسوز و 1400 جایگاه  مقام اول را در بین 63 کشور استفاده کننده از گاز جهت سوخت خودروها دارا می باشد و پس از آن پاکستان 1 میلیون  550 هزار خودروی گازسوز و 1606 جایگاه،  برزیل 1میلیون  300 هزار خودرو و 1230 جایگاه ، ایتالیا 410 هزار خودرو و558 جایگاه و در رتبه پنجم ایران با 367 هزار 823 خودرو و 250 جایگاه فعال قرار دارند.

در همین حال روسیه صاحب بزرگترین ذخائر گاز جهان 75هزار خودرو  و 213 جایگاه سوخت دارد و در این بین آمریکا با وجود دارابودن تنها 146 هزار خودروی گازسوز 1340 جایگاه سوخت داشته که از حیث تعداد خودروها به تعداد جایگاه وضعیت بسیار مطلوبی دارد.

بر این اساس هند 334 هزار خودرو و 321 جایگاه ، چین 127 هزار خودرو و 355 جایگاه ،ارمنستان 81 هزار خودرو و 128 جایگاه ،بنگلادش 80 هزار خودرو و 129 جایگاه ،آلمان 54 هزار خودرو و 700 جایگاه، تاجیکستان 10هزار و 600 خودرو و 53 جایگاه و فرانسه 10هزار و 150 خودرو و 108 جایگاه را دارا می باشند.

و بدین ترتیب بر اساس آمارهای ارائه شده با در نظر گرفتن وجود بیش از  6 میلیون و 945 هزار خودروی گازسوز 10 هزار و 695 جایگاه سوخت در جهان وجود دارد که وجود تعداد 650 خودرو برای هرجایگاه را به طور متوسط در جهان نشان می دهد.

 در کشور های ، پاکستان ، تاجیکستان ،بنگلادش و کشورهایی از این دست که سطح اقتصادی مطلوبی ندارند تجهیزات و امکانات مورد استفاده در سیستم سوخت رسانی ضمن بهره گیری از حمایت های دولت بهای ارزانی را دارند و استفاده کنندگان از این سیستم با توجه به اختلاف قیمت زیاد گاز با بنزین صرفه اقتصادی را در استفاده از گاز برای سوخت خودروی خود می بینند.

کشورهای پیشرفته و به خصوص در حوزه صنعت خودرو امروزه موتورهای پایه گازسوز را برای انواع خودروهای تولیدی خود بکار می گیرند و بدین ترتیب با ویژگیهای گاز به عنوان سوختی خشک به خوبی کنار آمده اند و از وارد آمدن هزینه های سنگین جانبی جلوگیری کرده اند.

در کشور ما علیرغم آنکه سابقه استفاده از گاز جهت سوخت خودروها به خصوص وسائل نقلیه عمومی به 30 سال قبل و سال 1356 یعنی همزمان با اوج گرفتن استفاده از این سوخت در جهان بر می گردد به نظر می رسد فقدان برخی تدابیر در مورد خودروهای عمومی نظیر اتوبوس و تاکسی و سوء مدیریت در گازسوز کردن خودروهای شخصی دلیل عمده مشکلات امروز در این خصوص است.

حسین تیموری، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران CNG را سوخت مناسبی برای تاکسی ها نمی داند و می گوید: تاکسیهای گازسوز به خصوص CNG با مشکلات زیادی روبرو هستند و حتی خودروسازان و مسئولان وزارت نفت هم آن را با توجه به کمبودهای موجود مناسب تاکسی ها نمی دانند.

مهندس تیموری در ادامه گفت : موتور خودروهای کشور بر پایه سوخت گاز تولید نشده است و شرکت های خودرو ساز اعلام کرده اند که سوخت مناسب برای موتور خودروهای داخلی بنزین است و به خصوص در مورد خودروی سمند، بنزین سوپر را توصیه کرده اند و گاز CNG به دلیل ویژگیهای خاص آن نمی تواند سوخت مناسبی برای خودروهای تاکسی موجود باشد.

وی با اشاره به فرارسیدن فصل سرما یادآور شد : CNG  بر اثر برودت دما در سیستم سوخت رسانی و سایر بخشهای موتور ایجاد یخزدگی می کند و از این رو رانندگان این خودروها مجبورند 3 کیلومتر قبل از خاموش کردن ماشین و همچنین در هنگام روشن کردن آن در صبحها از سوخت بنزین خود استفاده کنند و خشک بودن سوخت CNG باعث استهلاک سیستم فنی خودرو و در نهایت نیاز به تعمیرات اساسی  می شود که با توجه به هزینه بالای تعمیرات و قطعات مربوط به سوخت گاز خودرو مشکلات زیادی به رانندگان تاکسی تحمیل می شود.

تیموری افزود : تاکسی های CNG سوز تنها حداکثر تا 170 کیلومتر را می توانند با یک باک از این سوخت حرکت کنند و پس از آن مجبور به سوخت گیری هستند که با توجه به کمبود جایگاه  برای هر نوبت سوخت گیری 2 تا 3ساعت  درصف های طولانی متوقف می شوند.

در همین حال حسین اردشیر بیژنی مدیرعامل شرکت واحد نیز مشکل اتوبوسهای گازسوز را در فصل زمستان حاد عنوان کرده و تصریح می کند : در سطح شهر تهران برای 2700 دستگاه اتوبوس گازسوز  شرکت واحد تنها 5 جایگاه سوخت وجود دارد و علیرغم مذاکرات و جلسات مکرر تابحال نتیجه ای حاصل نشده است و این درحالی است که دستگاه های سوخت رسانی این جایگاه ها هم دچار نقص است.

وی ادامه می دهد : مکان یابی جایگاه های فعلی سوخت گاز هیچ تناسبی با خطوط اتوبوسرانی ندارد و اتوبوسهای گازسوز مجبورند 40 کیلومتر را جهت رفت و برگشت به این جایگاه ها که عمدتا در مناطق شرقی و جنوب شرقی هستند با مدت زمان حداقلی 5/1 ساعت طی کنند.

بیژنی وضعیت تزریق گاز را در جایگاه های سوخت غیر استاندارد دانست و یادآور شد : فشار گاز در این جایگاه ها کم است و یک سوخت گیری که باید حداکثر ظرف 15 دقیقه انجام شود  45 دقیقه طول می کشد و این در حالی است که مخزن گاز این اتوبوسها به صورت کامل پر نمی شود و با توجه به افت فشار در فصول سرد سال این وضعیت حادتر می شود و اتوبوس های گاز سوز موجود با مشکل جدی روبرو خواهند بود.

داود میرخانی ، عضو انجمن خودروسازان نیز در این خصوص یاد آور می شود : افت 15 درصدی قدرت موتور ، کاهش 30 درصدی عمر موتور و نیازپیدا کردن خودروها به تعمیرات اساسی موتور حداقل هر سه ماه یکبار از مشکلاتی است که صاحبان خودروهای گازسوز با آنها روبرو هستند.

اینکه یک تجربه موفق بین المللی  در 63 کشور جهان امروز به مشکل عمده ای برای تاکسیرانی ، اتوبوسرانی ، رانندگان و صاحبان این خودروها تبدیل شده ناشی از نگاه خوشبینانه مدیرانی است که برنامه تولید سالانه 1میلیون و 300 هزار مخزن گاز و افزایش 4 میلیونی خودروهای گازسوز را مطرح می کنند.

و در آخر این سؤال مطرح است که هر طرح جدید ، هر حرکت نو و راهکارهای ما برای حل مشکلات و نارسائیها که حتی در کشور های دیگر موفق و کارآمد نشان داده اند،  چرا پس از اجرا مشکلات جدیدی را  ایجاد می کند و در نهایت هم این مردم هستند که باید تاوان سوء مدیریت، عدم لحاظ کردن پیش بینی های  لازم و ... مسئولان مربوطه را بپردازند.