گونه‌ای تب ویتگنشتاین در فضای فکری ما موجود است

به گزارش خبرنگار مهر، دکترحسینی سخن خود را با اشاره به دو مرحله فکری کار ویتگنشتاین در ایران آغاز کرد و گفت: در هر صورت آشنایی ایرانیان با ویتگنشتاین تقریباً دیر صورت گرفته است و تقریباً بیست سال پس از مرگ او در سال 1951 اولین آشنایی های ایرانیان با او صورت گرفت.

دکتر حسینی با اشاره به اینکه علیرغم دیر بودن این آشنایی در دهه اخیر رشدی فزاینده داشته به ترجمه های صورت گرفته در دوره اول پرداخت و گفت: اولین ترجمه از ویتگنشتاین توسط مرحوم منوچهر بزرگمهر استاد دانشگاه تهران است که خلاصه ای از مقدمه کتاب دیوید پیرس درباره او را شامل می شود، بعد از آن نیز باز مرحوم بزرگمهر کتاب معروف هارتناک را با عنوان ویتگنشتاین ترجمه کرده است.

مترجم "برگه‌ها" گفت: به نظر می‌رسد که مرحوم بزرگمهر علاقه خاصی به پوزیتویسم منطقی داشته و ویتگنشتاین نخست را مهم تلقی کرده است و آگاهانه می خواسته اهل فلسفه ایران در فضایی که تحت تاثیر اندیشه های هایدگری بوده است به ویتگنشتاین و پوزیتویسم منطقی بپردازند.

وی گفت: دیگر آثار این مرحله شامل مقاله ای از داریوش آشوری با عنوان «ویتگنشتاین شوریده سر منطقی» در شرح زندگی و فلسفه اوست و همچنین ضمیمه هایی که مرحوم شرف الدین خراسانی بر کتاب فلسفه معاصر اروپایی اثر بوخنسکی در مورد ویتگنشتاین نوشته از این حیث که به خود آثار ویتگنشتاین متکی است، اهمیت والایی دارد.

مترجم "درباب یقین" کتاب "رساله وین" اثر دکتر میر شمس الدین ادیب السلطانی و مترجم رساله منطقی-فلسفی را دیگر آثار قابل توجه در این دوره خواند و گفت: مقاله ای نیز از دکتر شاپور اعتماد در سال 1365 با عنوان "ویتگنشتاین، منطق، ریاضیات و علوم طبیعی در تراکتاتوس" منتشر شد که نشانگر توجه آثار مرحله اول به ویتگنشتاین نخست است.

حسینی که خود رساله دکترایش را درباره ویتگنشتاین و حکمت به آلمانی نوشته مناقشات فلسفی و کلامی در دهه 1370 را محور اصلی توجه ها به ویتگنشتاین در مرحله دوم خواند و گفت: در این دوره کتابهای فراوانی از ویتگنشتاین به فارسی منتشر شده‌اند که عمدتاً از منابع انگلیسی صورت گرفته‌اند و تا سال 1383 حتی می توان از گونه ای تب ویتگنشتاین درفضای فکری سخن گفت.

وی دلیل این توجه را از سویی مناقشات کلامی صورت گرفته و از سوی دیگر منتقدان ایشان و طرفداران اندیشه های پست مدرن خواند و گفت: بیشتر این توجه‌ها متوجه ویتگنشتاین دوم است. در این میان توجه آکادمیک به ویتگنشتاین مرهون تلاش های استاد مصطفی ملکیان است که در این سالها هم در درس های پر شنونده اش در باره ویتگنشتاین سخن می‌گوید و هم موضوعات جالبی را در دانشکده الهیات به دانشجویان علاقه مند پیشنهاد می کند و از کمک در این باره دریغ نمی کند. دیگر چهره آکادمیک نیز دکتر سهراب علوی نیا است که حوزه اصلی توجه اش ویتگنشتاین است و آثار خوبی در این زمینه تالیف یا ترجمه کرده است.

وی سپس به کثرت رساله‌های درسی در دوره های کارشناسی ارشد و دکتری درباره ویتگنشتاین اشاره کرد و با ذکر نمونه ای از آنها بر توجه مرحله دوم توجه ایرانیان به ویتگنشتاین دوم تاکید کرد.

 وی در این میان به دو ترجمه از "رساله منطقی –فلسفی" که توسط دکتر محمود عبادیان و دکتر میر شمس الدین ادیب سلطانی صورت گرفته است اشاره کرد و گفت: این دو ترجمه اولاً از سوی مترجمانی از نسل اول صورت گرفت و ثانیاً علیرغم دقت شگفت ترجمه ادیب السلطانی که در برخی موارد از دومین ترجمه انگلیسی نیز دقیق تر است، به دلیل نوع نثر آغازی بر پایان بود و امروز به ترجمه‌ای دیگر از این کتاب به فارسی نیاز است.

مترجم کتاب آبی در پایان با برشمردن عنوان ترجمه‌های موجود از ویتگنشتاین در این دوره به اهمیت کتاب "درباب یقین" تأکید کرد.