به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر سعید معیدفر رئیس انجمن جامعهشناسی ایران، ضمن اعلام این خبر، اشاره کرد که اکنون عمده کتابهای علوم اجتماعی موجود در بازار و بیشتر منابع درسی دانشجویان آثار ترجمه‌شده هستند و این موارد بدون شک، نقش بسیار مهمی در ترویج علوم اجتماعی دارند و بدون آنها فرآیند آموزش علوم اجتماعی با مشکلات جدی روبرو خواهد بود.
وی در عین حال با اشاره به شرایط فعلی حوزه علوم اجتماعی در کشور و کم‌توجهی صورت گرفته در سیاستهای وزارت علوم در سالهای اخیر نسبت به امر ترجمه، افزود: متأسفانه در عین وجود نیاز مبرم به ترجمه برای ترویج علم در کشور و زحمت زیاد مترجمان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کمترین بها را به آنها داده و آنگونه که شایسته است، برای زحمات مترجمان اهمیت قائل نمی‌شود. چنانچه تا مدتی اساساً کتاب ترجمهای به عنوان کار اجرایی به حساب میآمد و اکنون هم حداقل نمرهها را در ارتقای علمی دارد. این در حالی است که اصحاب علم همه میدانند ترجمه روان و پایبند به متن مشکلات فراوان خاص خود را دارد.
رئیس انجمن جامعهشناسی ایران همچنین، سابقه فعالیتها و کتابهای مهم مترجمان پیشکسوت تعیین شده را مورد توجه قرار داد و در این خصوص گفت: بعد از انقلاب فرهنگی در دانشگاهها، عمده دانشجویان فقط آثار باقر پرهام را میشناختند. "مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی" اثر ریمون آرون، "درباره تقسیم کار اجتماعی" اثر امیل دورکهیم و "مبانی جامعهشناسی" نوشته مندراس، "مطالعاتی درباره طبقه اجتماعی" اثر گورویچ، "مبانی نقد سیاسی" مارکس و ... از جمله مهمترین این آثار بوده و از آن سالها تاکنون به عنوان کتابهای مرجع کلاسها و تحقیقات علوم اجتماعی بارها و بارها تجدید چاپ شده‌اند. بعد از آنها نیز کتابهای متعددی با ترجمه روان او وارد این حوزه شده‌اند.
وی در ادامه گفت: ترجمه آثار متناوب با نیاز روز در سالهای اول انقلاب برای تبیین این پدیده از منظر تئوریهای اجتماعی، توسط دکتر محسن ثلاثی نیز تأثیرات عمدهای داشته و دانشجویان دورههای مختلف علوم اجتماعی را از همان سالها با نام این استاد آشنا کرده است.
"کالبدشکافی چهار انقلاب" اثر برینتون، "خرد و انقلاب" اثر مارکوزه، "سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی" اثر هانتینگتون و "انقلاب فرانسه و رژیم پیشین از آن" نوشته توکویل، از جمله کتابهایی بودند که معیدفر در این زمینه نام برد.
او همچنین اشاره کرد که کتابهای متعدد دیگر ثلاثی در زمینه نظریات جامعهشناسی، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی و همچنین در حوزه انسانشناسی نیز کمک زیادی به رشد این علوم در کشور کرده‌اند.
عضو هیئت علمی گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران، همچنین با اشاره به فعالیتهای دکتر صبوری کاشانی در زمینه تدریس متون علوم اجتماعی در دانشگاه، ترجمه آثار متعدد توسط او در حوزههای مختلف جامعهشناسی از چهرههای معاصر و مطرح مانند آنتونی گیدنز را مورد توجه قرار داد.
وی افزود: عبدالحسین نیکگهر نیز که بیشتر بعد از انقلاب در حوزه ترجمه وارد شد، در میان آثار خود، ترجمههای قابل توجهی را در حوزه روشهای تحقیق ارائه کرده و به حوزههای مختلف جامعهشناسی مانند جامعهشناسی هنر، شهر، قشربندی، ورزش و مسائل اجتماعی نیز پرداخته است.
معیدفر در بخش دیگری از سخنان خود، در رابطه با مشکلات ترجمههای موجود حوزه علوم اجتماعی، در خصوص روان بودن و تطابق با متن اصلی، گفت: اساساً ترجمه آثار علمی کار سادهای نیست و طبیعی است که حتی همین بزرگوارانی که قرار است از آنها در این همایش تقدیر به عمل آید، نیز در آثار اولیه خود مشکلاتی داشتهاند. با این همه، اکنون تازه واردان زیادی وارد عمل شده‌اند و متأسفانه برخی آثار آنها نوعی ترجمههای تحت الفظی بسیار پراغتشاش هستند و همین امر باعث شده مسئله ترجمه با مشکلات زیادی مواجه شود.
وی در پایان و در پاسخ به این پرسش که "در این خصوص چه باید کرد؟" گفت: برخی همکاران پیشنهاد نظارت بر این جریان را به شکل نهادی مطرح میکنند ولی من شخصاً خیلی با این کار موافق نیستم و فکر میکنم به جای آن، باید فرهنگ نقد را به نحوی تقویت کرد و در مجامع علمی جا انداخت که افراد از نقد شدن و نقد کردن نگریزند. اگر این اتفاق بیفتد، خود به خود ما در این حوزه و حتی حوزههای دیگر، با مشکلات کمتری روبرو خواهیم بود. برای این منظور باید روحیه و فرهنگ نقد را در فضای علمی به وجود آورد و با تفاوت قائل شدن میان نقد و تخطئه، آستانه تحمل افراد را بالا برد و در کل وجدان جمعی جامعه علمی را نسبت به این مسأله حساس کرد.
به گفته معیدفر، در حاشیه همایش "نکوداشت مترجمان علوم اجتماعی ایران"، به این مسائل نیز پرداخته خواهد شد.
نظر شما