يك لحظه خوشگذراني كودكانه ؛ يك عمر پشيماني!؟

 دراسفند ماه هر سال و بويژه چهارشنبه آخر، شماره تلفن هاي 115 اورژانس، 125 آتش نشاني و 110 نيروي انتظامي به طور پياپي به صدا درآمده وگوياي  تماس هاي متعدد و پياپي شهروندان گله مند يا حادثه ديده اي است كه به خاطر صداهاي مهيب و گوشخراش انفجار نارنجك هاي دستي و مواد محترقه در كوچه پس كوچه هاي شهر مي نالند و براي انتقال مصدومان و مجروحان ناشي از بازي با مواد محترقه ومنفجره خطرناك درخواست كمك مي كنند.

بنابر گزارشهاي موجود در سال جاري نيز علي رغم تمام توصيه ها و هشدارها، از روزهاي نخست اسفندماه صداي انفجار مواد محترقه از گوشه كنار شهر به گوش مي رسد و شهروندان تهراني و بسياري از شهرهاي ديگر كشور شاهد اين پديده زشت و ناپسند يعني تركاندن مواد محترقه و نارنجك هاي دستي هستند كه شدت انفجار و صداي آنها اگر بيشتر از سلاح ها و تجهيزات جنگي نباشد كمتر هم نخواهد بود و درصورت برخورد اين مواد با بدن انسان مجروحيت و ازبين رفتن بخشي از اعضاي بدن حتمي است.

اگر در اين روزها و بويژه غروب چهارشنبه آخر سال سري به مراكز درماني و بويژه بيمارستان هاي سوانح و سوختگي بزنيد خواهيد ديد كه تعداد زيادي از جوانان با سرو صورتي سوخته يا دست و پاهاي مجروح و چشمان صدمه ديده بر روي تخت بيمارستان افتاده اند و از شدت درد ناله هاي آنها گوش فلك را كر مي كند. اينها جوانان و كودكاني هستند كه علي رغم توصيه ها و هشدارهاي كارشناسان ، مسئولان و والدينشان بازي با مواد منفجره را ادامه داده  تا اينكه بالاخره در اثر يك اشتباه و بي احتياطي  و در پي انفجار مواد محترقه يا ماده اوليه در انبار و پستوخانه ها، تا آخر عمر معلول و در حسرت داشتن سلامت جسماني مي مانند.

بر پايه اين گزارش هرساله بسياري از سالخوردگان و بيماران قلبي نيز به خاطر صداي مهيب ناشي از انفجار مواد محترقه دچار ايست قلبي و مصدوميت مي شوند و در ايام نوروز به جاي كانون گرم خانواده و اداي آداب و سنن ايراني در عيد نوروز ، بر روي تخت هاي بيمارستاني بستري مي شوند.

 هرچند ديگر شهروندان نيزاز خطرات و تبعات استفاده از مواد منفجره بي نصيب نمي مانند زيرا اغلب اين مواد محترقه در زير پاي عابران پياده و يا در حال گذر از كوچه ها و محله هاي شهر منفجر مي شوند وپرده هاي گوش يا قلب اين رهگذران چندين و چند بار در اثر صداي مهيب انفجار نارنجك هاي دستي به لرزش درآمده و براي چند ثانيه زمين و زمان در مقابل چشمانشان تيره و تار مي شود و حتي براي لحظاتي انسان احساس مي كند كه حس شنوايي خود را ازدست داده است.

بر پايه اين گزارش ، آمار و ارقام انتشاريافته از سازمان ها و دستگاههاي مختلف از جمله اورژانس تهران، آتش نشاني ، نيروي انتظامي و غيره در مورد مصدومان حوادث ناشي از استفاده از مواد محترقه نيز حاكي از اين است كه مسئولان امور فرهنگي و اجتماعي جامعه بايد تدبير مناسبي جهت تخليه هيجانات جوانان در اين ايام و كاهش ضايعات ناشي از آن كنند.

بنابر گزارش مركز آمار و انفورماتيك سازمان آتش نشاني تهران دراسفندماه سال گذشته 285 مورد حادثه و حريق روي داده است كه از اين تعداد 49 حريق و حادثه بر اثر استفاده از مواد محترقه روي داده  و بيش از 27 مورد از حوادث مذكور فقط در مراسم چهارشنبه سوري سال گذشته به وقوع پيوسته است و بر اثر كاربرد اين مواد در سال گذشته 28 نفر مصدوم و مجروح شدند كه نسبت به سال 80 تعداد مجروحان 13 نفر بيشتر بود..

بر پايه اين گزارش در سال 80 نيز سازمان آتش نشاني 58 مورد عمليات اطفاي حريق و مقابله با حوادث مرتبط با استفاده از مواد محترقه انجام داد كه از اين تعداد 31 مورد آن مربوط به  شب چهارشنبه سوري  بوده است كه 15 نفر در اين حوادث دچار مصدوميت شدند.

همچنين گزارش اين مركز حاكي است كه از مجموع مجروحين سال گذشته يك نفر در سنين كمتر از نه سال ، پنج نفر بين 9تا12 سال ، چهار نفر 13تا 15 سال، 11 نفر در سنين 16 تا 19 سال، چهار نفر بين 20 تا 30 سال و سه نفر درسنين 41 تا 50 سال قرار داشتند كه البته بنابر اين آمار مي شود گفت كه 40 درصد مجروحين حوادث ناشي از استفاده از مواد منفجره در سنين بين 16 تا 19 سال بودند.

در گزارش مركز آمار و انفورماتيك اين سازمان در خصوص علت بروز حوادث ناشي از مواد محتر قه آمده است : 31 مورد از اين حوادث در اسفندماه سال گذشته بر اثر پرتاب و انداختن مواد محترقه روي داد كه نه مصدوم و 54 ميليون و 800 هزار ريال خسارت در پي داشت و همچنين شش مورد از حوادث به هنگام ساخت و تركيب مواد منفجره و سه مورد نيز در اثر نگهداري، دستكاري، جاسازي و كار با مواد محترقه روي داد كه به ترتيب هر كدام از اين عوامل 12 و 7 مصدوم و 53 ميليون و 700 هزار ريال و 81 ميليون و 500 هزار ريال خسارت برجاي گذاشته است لذا مشاهده مي شود كه بيشترين مصدومان اين حوادث مربوط به زمان ساخت مواد محترقه است و بيشترين خسارت نيز به خاطر نگهداري ، دستكاري و جاسازي مواد منفجره روي داده است.

بنابر اين گزارش 30 مورد از اين حوادث و حريق ها در منازل مسكوني ، 13 مورد در معابر و گذرگاهها و شش مورد نيز در ساير تصرفات روي داد كه بر اثر اين حوادث به ترتيب 118 ميليون 600 هزار ريال ، شش ميليون و 900 هزار ريال و 33 ميليون و 500 هزار ريال به هركدام از اين اماكن خسارت واردآمده است.

همچنين گزارشي از بيمارستان سوانح و سوختگي توحيد در تهران حاكي است كه در اسفندماه سال گذشته بيش از 30 نفر به دليل جراحات و سوختگي ناشي از انفجار نارنجك هاي دستي و آتش بازي در اين بيمارستان بستري شدند كه البته با لحاظ كردن آمار اورژانس 115 تهران و ديگر بيمارستان ها اين ميزان به  بيش از 100 مورد در اسفند ماه گذشته مي رسد.

حجت فرهودي كارشناس دفتر پيشگيري از حريق و حوادث سازمان آتش نشاني تهران با بيان اينكه هر ساله در ماه اسفند و بويژه با نزديك شدن به چهارشنبه پايان سال آتش سوزي ها وحوادث ناشي از انفجار مواد محترقه خسارات مالي و جاني زيادي برجا مي گذارد تصريح مي كند: مجروحين اين حوادث اغلب جوانان و سرمايه هاي آينده كشور هستندكه دچار نقص عضو مانند قطع دست و پا ، كوري چشم و سوختگي شديد ويا فوت بر اثر شدت جراحات وارده مي شوند.

به گفته وي جواناني كه خود راسا اقدام به ساخت مواد محترقه مي كنند بيشتر در معرض خطر قرار دارند، چون وارد آمدن هرگونه ضربه و حرارت به مواد اوليه ساخت مواد منفجره مانند نارنجك هاي دستي موجب بروز انفجارهاي شديدي مي شود كه قادر به تخريب يك ساختمان مي باشند.

فرهودي خطاب به خانواده ها توصيه مي كند  : در اين روزها بايد بيشتر مراقب جوانان و رفت و آمدشان با دوستان و پول هاي توجيبي شان بود و از آنجا كه نوجوانان في نفسه از زشتي كارشان مطلع هستند اغلب در مكان هايي دور از چشم والدين مانند انباري ها، موتورخانه ها و شوفاژخانه و غيره اقدام به ساخت مواد محترقه مي كنند.

وي در ادامه اضافه مي كند: در اين ايام افراد سودجو با پرداخت ميالغ بالا اقدام به اجاره كردن زيرزمين منازل ويلايي و برخي اماكن تجاري كرده و مواد محترقه در آن توليد مي كنند كه البته اينگونه مسايل بيشتر در بخش جنوب غربي شهر تهران انجام مي پذيرد.

وي همچنين با اشاره به اينكه جوانان مواد اوليه ساخت نارنجك هاي دستي و مواد محترقه را از داروخانه ها، فروشگاههاي مواد شيميايي، مصالح فروشي ها و رنگ فروشي ها تهيه مي كنند تاكيد مي كند كه صاحبان اين اماكن از فروش مواد مذكور به جوانان خوددداري كنند زيرا جوانان از خطر اينگونه مواد اطلاع چنداني ندارند. 

دكتر دهقان پور معاون درماني مركز اورژانس 115 تهران نيز در خصوص اقدامات اين مركز جهت ارايه خدمات اورژانسي به شهروندان تهراني در طول اين ايام و بويژه چهارشنبه آخر سال به خبرنگار اجتماعي خبرگزاري" مهر"مي گويد: هماهنگي هايي با شوراي شهر تهران و ارگان هاي ديگر مانند ساز مان آتش نشاني و اورژانس و ديگر سازمان هاي دست اندركار شده است تا نيروها و آمبولانس هاي اورژانس در مكان هايي از شهر تهران استقرار يابند.

وي مي افزايد: اورژانس تهران با 60 الي 70 آمبولانس به همراه آمبولانس هاي ديگر سازمان ها با استقرار در ميادين و نقاط مختلف شهر آماده است تا در صورت بروز حادثه اي خود را سريعا به محل رسيده و مجروحان را به بيمارستان و مراكز درماني انتقال دهد.

به هر حال با توجه به آمار كشته شدگان و زخمي هاي هر ساله و خسارات مالي كه در اثر بازي جوانان با مواد محترقه و منفجره روي مي دهد بهتر است مسئولان امور فرهنگي و هنري از قبيل وزارت فرهنگ و ارشاد، شهرداري و شوراي شهر به همراه ارگان هاي انتظامي و خدماتي راهكارها و طرح هاي مناسبي را ارايه كنند تا هم جوان امكان تخليه هيجانات خود را داشته باشد و هم  مراسم پايان سال به خوبي  با كمترين خسارت مالي و جاني برگزار شود كه البته به نظر مي رسد در تهران اقداماتي در اين زمينه از سوي شوراي شهر، شهرداري و سازمان هاي مرتبط صورت گرفته است.

رييس سازمان آتش نشاني تهران با اعلام خبربرگزاري مراسم استقبال از بهار و چهارشنبه سوري در 21 منطقه تهران به خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي گويد: با توجه به فرارسيدن سال جديد شهرداري تهران با همكاري شواراي شهر، آموزش و پرورش و ارگان هاي ذيربط به منظور استقبال از بهار و كاهش صدمات ناشي از ترقه بازي و مراسم چهارشنبه پايان سال ،  ستاد استقبال از بهار به رياست رسول خادم رييس شوراي شهر تهران تشكيل داده است.

به گفته وي بر پايه تصميمات اين ستاد در هر منطقه تهران يك پارك يا مكاني مناسب جهت ايجاد بازارچه و برگزاري مراسم استقبال از بهار تشكيل مي شود كه در اين مكان وسايل آتش بازي، محترقه و ترقه هاي بي خطر و استاندارد در بين شهروندان و جوانان توزيع مي شود تا برپايي اين مراسم و تخليه هيجانات جوانان با صدمات مالي و جاني همراه نباشد. 

مدير عامل سازمان آتش نشاني تهران همچنين تصريح مي كند: در اين بازارچه ها با حضور برخي از چهره هاي شاخص هنري و ورزشي كشور برنامه هاي تفريحي و سرگرم كننده نيز برگزارمي شود و اميدواريم با برپايي اين بازارچه ها امسال شاهد حوادث كمتري در زمينه ترقه بازي و انفجارمواد محترقه باشيم. 

ضيايي ضمن توصيه نسبت به عدم استفاده از وسايل محترقه غير استاندارد اظهار داشت: هرساله تعداد زيادي از شهروندان به دليل استفاده از وسايل محترقه خطرناك و غيراستاندارد دچار مصدوميت و معلوليت جسمي مي شوند كه البته اميدواريم با اجراي اين طرح امسال شاهد كاهش مصدوميت هاي ناشي از ترقه بازي باشيم.

هرچند در خاتمه بايد گفت كه تاكنون در مورد مسايل و مشكلات موجود در كشور وعده وعيدها و طرح هاي زيادي داده شده است كه برخي از آنها هرگز به مرحله عمل نرسيده و برخي نيز به دليل كارشناسانه نبودن تاثير مثبت چنداني نداشته يا به طور كلي فاقد تاثير بوده  لذا بازخورد اين طرح و ميزان استقبال جوانان و شهروندان از نحوه برگزاري اين مراسم و اينكه با اجراي آن تا چه ميزان از خسارات مالي و جاني ناشي از آتش بازي و استفاده از مواد منفجره كاهش مي يابد را بايد بعدا به قضاوت نشست .