تولید پلیمر تثبیت کننده شنهای روان با فناوری نانو توسط محققان کشور

مصطفی آقایی مقدم مجری طرح در گفتگو با خبرنگار مهر گفت : طبق آمارهای موجود شنهای روان 5/32 میلیون هکتار از اراضی طبیعی کشور را تهدید می کنند ضمن آنکه برای تثبیت شنها سالانه 180 میلیارد ریال در 183 کانون حرکتی شن در 17 استان کشور هزینه می شود.

وی با بیان اینکه حرکت شنها 700 میلیارد ریال به تاسیسات زیر بنایی 17 استان خسارت وارد می کند، افزود: تا به حال برای جلوگیری از این خسارات از "مالچ نفتی" که تنها در پالایشگاه تهران تولید می شد، استفاده می شد که خسارتهای زیست محیطی زیادی ایجاد می کند.

آقایی مقدم اظهار داشت: از آنجایی که این مواد حاوی سرب است، 80 درصد افرادی که اقدام به پاشش این ماده به شنها می کردند دچار مشکلات ریوی می شدند. علاوه بر این به دلیل وزش باد مداوم در مناطق بیابانی این  آلودگیها منتشر می شد.

وی ادامه داد: از این رو دفتر منطقه آسیایی TPN3 مستقر در ایران که در زمینه حرکت شنها فعالیت می کند به دنبال موادی بود که بدون ایجاد آلودگیهای زیست محیطی جایگزین مالچ نفتی کند. ما طرح خود را به این سازمان ارائه کردیم که با تایید طرح، قراردادی منعقد شد که سازمان جنگلها و مراتع به عنوان مجری و شرکت "زیست پالایش زمین" به عنوان تولید کننده این ماده  معرفی شدند.

به گفته این طرح که با همکاری دانشگاه تهران شروع شد با طراحی شبکه پلیمری و واکنش ذرات یونی قادر به تثبیت شنهای روان شد.

وی توضیح داد : برای اجرای این پروژه در ابتدا شنهای منطقه کاشان را آنالیز کردیم و بر اساس آن پلیمرهای خاصی به نام "پلی لاتیس" را تولید کردیم و برروی آن یونهای بسیار ریزی را سوار کردیم. این ماده که 99 درصد آن از آب است به سطح شن اسپری می شود و یونهای موجود با واکنشی که ایجاد می کنند، باعث چسبیده شدن شنها به یکدیگر شده و از حرکت شنهای روان جلوگیری می کند.

وی نفوذپذیری را از ویژگیهای این ماده ذکر و خاطرنشان کرد:  با رعایت فضای بین شنها به منظور نفوذ آب در زمین و جلوگیری از تبخیر آب، آب باران به راحتی در لایه های زمین نفوذ می کند. 

آقایی مقدم با تاکید بر اینکه این ماده غیر سمی است به مهر گفت: این ماده با ضخامت 2 تا 3 میلیمتر در برابر بادهای 100 کیلومتر در ساعت مقاوم است به طوری که توانستیم برای اولین بار در کشور در بیابانهای کاشان بذر، نهال و قلمه بکاریم و رشد کنند.  

وی عمر مفید "پلی لاتیس" را بسته به نوع کاربری متفاوت دانست و افزود: عمر این پلیمر از 6 ماه به بالاست. پس از اسپری پلیمر و نگهداشتن شن، گیاه در خاک کاشته می شود که به تدریج این گیاهان از حرکت شنها جلوگیری می کند. 

مجری طرح تاکید کرد: در آزمایشهایی که در گلخانه ها انجام شد، ثابت شد که یونهای موجود، ماده بسیار مناسبی برای رشد گیاهان است.

مجری طرح این تکنولوژی را دارای کاربردهای زیادی دانست و گفت: برای حفظ آثار باستانی، انواع سنگها و حتی حفظ ذرات زنده چون میکروب و آنزیم قابل استفاده است.

آقایی مقدم افزود: علی رغم نیاز مبرم کشور در زمینه تثبیت شنها متاسفانه دست اندرکاران امر توجهی به این طرح ندارند به طوریکه بودجه ای که از سوی سازمان TPN3 برای این طرح به سازمان جنگلداری و مراتع تحویل داده شد برای کارهای تحقیقاتی صرف نشد و حتی بودجه ای که مجددا بنا بر تقاضای سازمان جنگلداری ارائه شد صرف اجرای این پروژه نشد.