موضوع ایران؛ منحنی پرفراز و نشیب مواضع بازها و کبوترها

در این میان موضوع ایران به دلایل و عوامل گوناگون به طور حتم یکی از نکات حائز اهمیت خواهد بود که نامزدهای انتخاباتی می کوشند با استفاده از نظرات مشاوران مجرب خود، دیدگاه های قابل توجهی را ارائه نمایند. از سوی دیگر در مناقشه موجود ایران و آمریکا که سابقه آن به درازای عمر انقلاب شکوهمند اسلامی است، به مواردی بر می خوریم که نشان از خوی نظام سلطه و رفتار سیاسی قدرتمندانی دارد که برای صاحبان قدرت در سیستم سیاسی ایالات متحده چیزی جز حفظ و ارتقای قدرت نکته دیگری باقی نمی گذارد تا در رویارویی با هر رقیبی بخواهند به ملاحظات غیر معمول حاکم بر نظام سرمایه سالاری توجه نمایند.

به همین سبب بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که موضوع ایران در آستانه رقابت جدی احزاب سیاسی در آمریکا، به یکی از چالشهای محوری انتخابات مذکور تبدیل شده و حتی برخی آن را مهمترین موضوع مبارزات حزبی در انتخابات 2008 می دانند.

این موضوع هنگامی با تامل جدی تری روبرو می شود که بدانیم علاوه بر نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا، بسیاری از مردان سیاست در کاخ سفید، سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی و حتی برخی از مقامهای بلندپایه نظامی نیز در هفته ها و ماه های اخیر اظهارات متنوعی در نوع رفتار کاخ سفید با تهران ابراز داشته اند. آما آنچه در رسانه ها و افکار عمومی جهان و از همه مهمتر در حافظه جهانیان در حال حاضر به چشم می خورد، منحنی پر فراز و نشیب مواضع و گفتار سیاستمداران کاخ سفید است که از تندترین تا ملایم ترین دیدگاهها را به مناسبتهای مختلف درباره ایران اعلام داشته اند.

شاید به جرات بتوان گفت در دنیای پر هیاهوی امروزی که با گسترش سرسام آور اطلاعات، شبکه های تبادل خبر و تیمهای حرفه ای هدایت افکارعمومی در کنار موسسات جنگ روانی وهمچنین اضافه نمودن سیاستمدارانی که در قالب موسسات بزرگ برای منافع کلان خود فعالیت می کنند؛ حداقل در سال گذشته میلادی واژه ای به نام ایران مهمترین و بحث انگیزترین موضوع مطرح بوده است که جهانیان  را به خود مشغول کرده و در چنین فضای ذهنی به طور حتم ساکنان این حوزه جغرافیایی را در درون خود نیز با واکنشها و هیجانات و عکس العملهایی همراه کرده است.

در چنین صورتی است که ما هر روز اظهار نظر،واکنش،اعلام موضع را با اظهارات مختلف از سوی سران و مسئولین و مقامهای آمریکا می شنویم که به تحولات مختلف ایران پرداخته اند، اما آنچه حائز اهمیت دوچندان است اینکه از میان تمام این بیانات، تاکنون استراتژی یا خط مشی شفاف و قابل درکی بروز نکرده است.

با تمام این تفاصیل به نظر می رسد پرداختن نامزدها، مقامهای و مسئولین گوناگون آمریکایی به موضوع ایران، نه به دلیل صرف اهمیت این موضوع، بلکه به خاطر سرگردانی دستگاه سیاست خارجی در اتخاذ یک استراتژی همه جانبه و راهگشا است و این بدان خاطر است که ایالات متحده به سبب مشغول بودن در جبهه های مختلف نظامی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی و به زبان دیپلماتیک در عصر وابستگی متقابل نمی خواهد از رقیبی به نام ایران شرایطی را بپذیرید که سیاستها و استراتژی کلان کاخ سفید را تحت الشعاع حرکات آن ببیند، بلکه در تلاش است تا در اثر گذر زمان، بازی عناصر و تغییرات اختیاری و احتمالی فضای جدیدی را خود اختراع ومدیریت کند.

اگر به اظهارنظرهای مقامهای مختلف آمریکا به ویژه در هفته های اخیر مراجعه ای جدی داشته باشیم آنها به کرات و در الفاظ گوناگون و دارای ارزش متنوع و حتی متضاد تلاش نمودند، افکار عمومی خویش را نسبت به موضوع ایران روشنگری نمایند و به همین دلیل از دیپلماسی سخت تا مذاکرات فوری با تهران سخن گفتند، اما آنچه مسلم است، فضای غیرشفاف و سرگردان کننده فعلی به عواملی چند نیاز دارد تا از خلال آن بتوان خط مشی و رویکردهای کاخ سفید نسبت به ایران را درک نمود که این عوامل عبارتند از :

- اختلاف نظرجدی بین طیفهای مختلف سیاسی در آمریکا می توان چنین نتیجه گرفت که سیاستمداران این کشور نه تنها امیدی به دولت بوش در شرایط فعلی ندارند، بلکه خود آنها نیز در رویکردهای فعلی به قطعیت آینده ای را نمی توانند تصور کنند.

- به دلیل انتظار افکارعمومی در آمریکا برای حل مناقشات خارجی از جمله ایران و سابقه رویکردهای بیرونی نومحافظه کارانه، نامزدهای انتخابات آمریکا ضمن توجه به رویکردهای دیپلماتیک از رویه های سخت به شدت پرهیز می کنند.

- نامزدهای انتخابات 2008 تاکنون طرح ها و رویه های مختلفی را عنوان نمودند که بیشتر به نظر می رسد رویکرد تبلیغاتی را مد نظر داشته اند و اما آنچه با واقعیت بیشتر نزدیک است؛ تداوم سیاستهای خصمانه در صورت پیروزی است.

- در نهایت مردان سیاست در نیمکره غربی چنین می پندارند که موضوع گفتگو و مذاکره در شرایط فعلی به نوعی با معنای رسمیت بخشیدن به نظام جمهوری اسلامی ایران و اهداف و رویکردهای آن است که این موضوع پیروزی بزرگی برای رقیب آمریکاست و با همین دیدگاه سران کاخ سفید تاکنون نتوانسته اند خود را برای دادن این امتیاز آماده کنند.
----------------------------------------------
دکتر"حسن لاسجردی" کارشناس مسائل سیاسی