مهاجرت معکوس؛ نتیجه انتفاضه و پاشنه آشیل اسرائیل

به این معنا که این گروه از مهاجران به دلایل اقتصادی، سیاسی، و اوضاع و احوال جامعه خود در کشورهای مختلف و همچنین بعضاً بنابر اساس و اصول اعتقادی، خانه و کاشانه خود را در کشورهای موطن رها کرده و به فلسطین اشغالی مهاجرت می کنند، اما پس از مدتی نه تنها به آن وعده هایی که به آنها داده شده بود، دست نمی یاند و بلکه شرایط امنیتی ناشی از اشغال، عرصه را چنان بر آنها تنگ می کند که این افراد بازگشت به موطن اصلی خود را با زندگی بر روی زمینهای ساکنان اولیه آن ترجیح  می دهند. 

تشکیل رژیم اشغالگر قدس نیازمند حضور یک جامعه یهودی بود که به عنوان عنصر تشکیل ‌دهنده اراضی اشغالی محسوب ‌شود،بنابراین از ابتدای تشکیل این رژیم، صهیونیستها سعی داشتند تا با جذب گسترده یهودیان از سراسر جهان، با تکیه بر ایده ارض موعود، بقا و استمرار هر چه بیشتر این رژیم را تضمین نمایند. با وجود اینکه رژیم‌ صهیونیستی تلاش بسیاری نموده تا سیاست جذب و اسکان یهودیان را قوت و توسعه بخشد،اما این موضوع در برهه ‌های مختلفی از زمان دچار نوسان شده است. جنگهای مختلف با اعراب و نبود امنیت از جمله این موارد بوده است. ولی موضوع آغاز انتفاضه ‌الاقصی و تأثیرات عمیق آن بر امنیت این رژیم، از پدیده‌هایی است که تأثیر ژرفی را در سیاستهای جذب مهاجران یهودی ایجاد کرده است. از طرفی انتفاضه  سبب تشدید پدیده مهاجرت معکوس نیز شده است.

گزارش در پیش روی بر آن است که به بررسی دلایل مهاجرت معکوس در جامعه اسرائیل پس از آغازانتفاضه‌ الاقصی بپردازد. حرکتی که بازتابهای متفاوتی در جامعه صهیونیستی داشته است و از جمله آنها مهاجرت یهودیان است. نبود امکانات زندگی، عدم امنیت داخلی، تبعیض طبقاتی و برخی موارد دیگر منجر شده که یهودیان ساکن در سرزمینهای اشغالی، این مناطق را به مقصد کشور دیگری ترک کنند.

انتفاضه به عنوان علت نخستین و اصلی این مهاجرتها است که پیامدهای زیر از جمله نتایج آن است :

1- عدم امنیت داخلی؛

یکی از علل مهم، مهاجرت معکوس است که این پدیده احساس ناامنی و به تبع آن از هم‌ گسیختگی روانی و فقدان امنیت جانی – مالی تمایل به مهاجرت را در میان یهودیان اسرائیل افزایش داده است. این امر به ویژه ناشی از ترس از عملیات شهادت‌ طلبانه فلسطینیان است. چنانچه طبق آمار،27 درصد از یهودیانی که خواهان مهاجرت از فلسطین اشغالی بوده‌ اند در کنار سایر عوامل، ترس از عملیات شهادت‌ طلبانه را عامل اصلی مهاجرت خویش قلمداد کرده ‌اند.

براین اساس به دلیل وخامت اوضاع امنیتی در اراضی اشغالی، یهودیان مهاجر به شدت متمایل گشته ‌اند که به سایر کشورها مهاجرت نمایند. در کنار این قضیه تمایل برای مهاجرت به فلسطین اشغالی نیز کاهش یافته و یهودیان ترجیح می‌دهند یا در سرزمین خود بمانند و یا در صورت تصمیم به مهاجرت، به نقطه دیگری غیر از سرزمینهای اشغالی بروند.

2) مشکلات اقتصادی؛

از دیگر دلایل مهاجرت معکوس یهودیان و خروج آنها از سرزمینهای اشغالی،افزایش مشکلات حاد اقتصادی و در تنگنا قرار گرفتن زندگی آنها بود. در نتیجه انتفاضه ‌الاقصی،پنج میلیارد دلار خسارت به اقتصاد اسرائیل وارد آمد و میزان بیکاری 11درصد افزایش یافت. همچنین 100 کارخانه به طور دائم و 300 کارخانه دیگر به طور موقت تعطیل شدند و 75 هزار شرکت اسرائیلی اعلام کرداند که در آستانه ورشکستگی قرار دارند.

بدیهی است خسارات مذکور علاوه بر ورشکستگی اقتصادی اسرائیل منجر به تضعیف اقشاری شد که مشاغل مربوط را در اختیار داشتند و این امر در افزایش روند مهاجرت از سرزمینهای اشغالی مؤثر بود.

تعطیلی هتلها و رستورانها که به دنبال کاهش تعداد جهانگردان صورت گرفت؛ نیز منجر به بیکاری تعداد قابل توجهی از کسانی شده که در این اماکن مشغول به کار بودند.

می ‌توان گفت بدی وضع اقتصادی از یک سو و تخصیص بودجه‌ های کلان برای سرکوب انتفاضه از سوی رژیم‌ صهیونیستی ازسوی دیگر منجر به نوعی بی‌ ثباتی اقتصادی شد که به تبع آن یهودیان در تنگنا قرار گرفته و این امر راه را برای مهاجرت آنها هموار کرد.

از مصادیق بارز مشکلات اقتصادی موجود در جامعه اسرائیل که روند مهاجرت معکوس در فلسطین اشغالی را افزایش بخشید، می ‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1-2) بحران در صنعت توریسم؛

به دنبال تداوم ناآرامی‌ها در سرزمینهای اشغالی آمار تعداد جهانگردان به فلسطین اشغالی کاهش یافت که این امر منجر به لطمه دیدن توریسم در فلسطین اشغالی و کاهش درآمدهای حاصل از آن و بیکار شدن عده ‌ای از افراد شد که در اماکنی نظیر هتلها و رستورانها مشغول به کار بودند.

براساس آمار اعلامی از سوی وزارت جهانگردی رژیم ‌صهیونیستی از اکتبر سال 2000 تا اکتبر سال 2001، 47 درصد از میزان بازدید کنندگان از مناطق مختلف فلسطین اشغالی کاسته شد. این در حالی است که آمار موجود در سال 1998 حاکی از رشد صنعت توریسم این رژیم داشته است و "آوی رزنتال" مدیرکل اتحادیه هتل ‌داران در آن زمان اعلام کرد که در سال مزبور تعداد 3 میلیون نفر توریست وارد فلسطین اشغالی شده اند. جالب آنکه در همان هنگام روزنتال هشدار می‌دهد که تداوم رشد صنعت توریسم بستگی به چگونگی اوضاع و احوال در فلسطین اشغالی دارد و عنوان ‌کرد چنانچه ناامنی و آشوب در سرزمین تداوم یابد، جهانگردان و مسافران تمایل خود برای سفر به فلسطین اشغالی را از دست خواهند داد و این امر زیانهای زیادی برای اسرائیل خواهد داشت.

همچنین براساس آمار موجود به دنبال گسترش انتفاضه 50 الی 60 هزار نفر از کارمندان هتل در اسرائیل(مناطق اشغالی 1948)  بیکار شده و خواستار ثبت ‌نام در مشاغل دولتی شدند.

همچنین به دلیل گسترش انتفاضه و ابعاد آن، درآمد حاصل از صنعت توریسم 30/39 درصد،کاهش یافت که این امر منجر به رشد معضل بیکاری در فلسطین شد. اکثر افراد بیکار به محض از دست دادن شغل خویش با بحران پولی و مالی روبرو بودند که این امر میل به مهاجرت را در آنها افزایش می‌ داد و  در همان زمان 5/11 درصد از بیکاران در جامعه اسرائیل که عمدتاً از قشر تحصیل ‌کرده نیز بودند به طور جدی درصدد بر آمدند تا برای یافتن شغل مناسب به خارج از فلسطین اشغالی مهاجرت کنند.

این افراد با ابراز نارضایتی از عملکرد دولت ترجیح می ‌دادند جهت یافتن شغل مناسب با تحصیلات و وضعیت علمی خویش به کشورهای اروپایی مهاجرت نمایند.

2-2) رکود صنایع هواپیمایی؛

لطمه وارد شدن به صنعت هواپیمایی اسرائیل از مصادیق دیگر مشکلات اقتصادی این رژیم طی دوره انتفاضه الاقصی بود. همزمان با گسترش ناامنی در اراضی اشغالی کار شرکتهای هواپیمایی به اختلال افتاد. از دلایل این امر کاهش تعداد مسافران و جهانگردان به اراضی اشغالی بود. گسترش ناامنی علاوه بر آنکه پروازهای اسرائیل به خارج و داخل را مختل کرد، منجر به لغو پروازهای شرکتهای هواپیمایی‌ از دیگر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی نیز شد. چنانچه شرکت هواپیمایی هلندی، سوئیسی و فرانسوی به ترتیب با نامهای KLM، "ایرسوئیس" و "ایرفرانس" اعلام کردند که به دلیل ناامنی در تل‌آویو، پروازهای خویش را به فلسطین اشغالی می کنند.

با لغو پروازهای داخلی و خارجی از فلسطین اشغالی و اختلال در کار پرواز هواپیماهای مسافرتی علاوه بر ایجاد مشکل در رفت و آمد و حمل و نقل مسافران و کالاها، عده ‌ای از کارمندان شرکتهای هواپیمایی نیز به دلیل اختلالات ایجاد شده بیکار شدند.
از نمودهای رکود صنایع هواپیمایی اسرائیل، کاهش میزان مهاجرت به فلسطین اشغالی بود. به دلیل اختلال در کار پروازهای خارجی برخی از مهاجران از تصمیم مهاجرت به فلسطین اشغالی منصرف شده و یا مدتی سفر خود را به تعویق انداختند.

3-2) بحران در بودجه؛

پس از آغاز انتفاضه ‌الاقصی، نرخ رشد تولید در فلسطین اشغالی بسیار کاهش یافت و در سال 2001 تولید ناخالص ملی اسرائیل 9 درصد و تولیدات بخش خصوصی 9/1 کاهش یافت و در عین حال صادرات کالا نیز رقمی معادل 12 درصد کاهش نشان داده است.

در بخش سرمایه ‌گذاری‌ های خارجی نیز این رژیم با کاهش چشمگیری روبرو شد. در حالی که در سال 2000، 2/11 میلیارد دلار سرمایه ‌گذاری خارجی در فلسطین اشغالی صورت گرفت، در سال 2001 این رقم به 5/4 میلیارد دلار کاهش یافت.

"دیوید کلاین" رئیس کل یهودی و آمریکایی بانک مرکزی اسرائیل در آن زمان، پیش بینی کرد که اقتصاد این رژیم در سال 2002 هیچ رشدی نخواهد داشت. و  آمار بیکاری نیز افزایش خواهد یافت.

بنا به گفته سیلوان شالوم وزیر دارایی وقت اسرائیل خسارات شدیدی که به اقتصاد این رژیم وارد شده نتیجه اوضاع آشفته امنیتی اسرائیل است. وی نتیجه مستقیم این آشفتگی را کاهش میزان تولید ملی و افزایش بیکاری عنوان کرده است. که این امر خود از دلایل مهاجرت یهودیان از فلسطین اشغالی است. ارتباط منطقی این قضایا آن است که بحران در بودجه بر بخشهای مختلف اقتصادی نظیر تولید، صنایع و کارخانه‌ها تاثیر می‌ گذارد و از ابعاد قابل بررسی این قضیه افزایش نرخ رشد بیکاری است که این امر خود منجر به مهاجرت از فلسطین اشغالی می ‌گردد.