آرایش جدید پارلمانی؛ لیبرالهای ناکام در انتخابات کویت

صرف نظر از گرایشهای موجود در میان جریان اسلامگرای کویت ،‌ این جریان توانسته است از مجموع 50 کرسی پارلمان بیش از نیمی از کرسی ها را به خود اختصاص دهد.

اسلامگراهای سنی با افزایش چهار کرسی جدید نسبت به پارلمان سابق مجموعا 21 کرسی مجلس را به خود اختصاص دادند. در این بین جمعیت سلفی سنی با کسب 10 کرسی و اخوان المسلمین با کسب سه کرسی و سنی های مناطق قبیله ای نیز هشت کرسی را به خود اختصاص دادند.

شیعیان که تقریبا یک سوم جمعیت کویت را تشکیل می دهند در این انتخابات با اقبال عمومی روبرو شده و با کسب چهار کرسی از پارلمان یاده شده،نشان دادند که جریان اثرگذاری درتحولات سیاسی کویت محسوب می شوند. این در حالی است که در پارلمان گذشته که به دلیل اختلافات با دولت از سوی امیرکویت منحل اعلام شده بود؛ شیعیان سه کرسی را دراختیار خود داشتند.   

بازنده اصلی جریان اسلامی در کویت در انتخابات اخیر، جمعیت اخوان المسلمین بود که در پارلمان گذشته شش کرسی در اختیار داشت، اما در انتخابات اخیر تنها توانست سه کرسی پارلمان را در اختیار بگیرد.

از ویژگی های قابل تامل این دوره از انتخابات کویت، شکست فاحش زنان کویتی برای کسب حتی یک کرسی از پارلمان این کشور بود. زنان در کویت 55 درصد مجموع رای دهنگان را تشکیل می دهند. ضمن آنکه لیبرالها نیز با تصاحب هفت کرسی از بازندگان اصلی انتخابات اخیر کویت محسوب می شوند. جبهه کار مردمی به ریاست احمد السعدون نیز تنها به تصاحب یک کرسی اکتفا کرد و این در حالی است که در مجلس پیشین، چهار کرسی رادر اختیار خود داشت.

شکی نیست که پیروزی عدنان عبدالصمد و احمد لاری دو نماینده شیعی پارلمان سابق در انتخابات کنونی که با شرکت در مراسم یادبود شهید عماد مغنیه از رهبران حزب الله لبنان، خشم دولت را برانگیخته بودند و از سوی دولت نیز متهم به اقدامات تروریستی شدند؛ نشان از شعور بالای رای دهندگان در تمییز و تشخیص تحولات سیاسی منطقه دارد.

همچنین شکست نامزدهای زن که از حمایت فراوان دولت بهره مند بودند؛ نشان می دهد که رای دهندگان کویتی اینک بیش از هرزمان دیگری رفتارهای دولت و دیکته های خارجی  را زیر نظر دارند. چه اینکه مشارکت سیاسی زنان به عنوان یکی از محورهای طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا محسوب شده و شکست این پروژه در واقع عدم افبال عمومی نسبت به طرح های  وارداتی را نشان می دهد. هرچند که زنان در حال حاضر در کویت از مشارکت بالای اجتماعی برخوردارند و آرام آرام براساس شرایط این کشور سعی در تحصیل جایگاه خود دارند.

یکی از موارد مورد بحث درباره انتخابات اخیر کویت اینکه بر خلاف دوره ‌های گذشته که انتخابات در ‪ ۲۵حوزه رای ‌گیری برگزار می ‌شد، برای نخستین بار مطابق قانون جدید، در ‪ پنج حوزه رای‌گیری انجام شد. به این معنی که حوزه های انتخاباتی کاهش، اما شمار نامزدها در یک حوزه های انتخابیه افزایش چشمگیری داشت.

دراین باره دو تحلیل وجود دارد: یکی اینکه تکیه به حوزه های پنج گانه دلیل اصلی است. به خاطر اینکه در کویت اصولا مناطق تقسیم شده هستند و قبیله ها به طورکامل بر یک منطقه ای تسلط دارند و اسلامگراهای محافظه کار نیز وضعیتشان به همین منوال است . آنچه که اتفاق افتاد تنها تقسیم کرسی های مجلس با پوشش دموکراتیک بود.

تحلیل دیگر معتقد است که سیستم حوزه های پنج گانه منعکس کننده جغرافیای سیاسی کویت است. ضمن آنکه کویت از آنچه در اطرافش می گذرد، بی تاثیر نیست . شهروندان کویتی به  نظر می رسد اطمینان خود را نه تنها به به لبیرالیستهای کویتی که لیبرالیستهای منطقه نیز از دست داده است. ضمن آنکه شهروند کویتی اعتقاد دارد که اسلامگراهای سنتی هیچ گونه وابستگی سیاسی  به هیچ گروه خارجی همانند اخوان المسلمین ندارند. از سوی دیگر قبایل نیز مخالفت به معنای سیاسی که شرایط منطقه بر آنها تحمیل کند، ندارند.

براین اساس رای دهندگان کویتی با انتخاب چنین ترکیبی از نمایندگان برای دور جدید پارلمان (که بیشتر تحت الشعاع احساسات طایفه ای بود) سعی دارند از یک سو به اختلافات بین حکومت و پارلمان پایان دهند و از سوی دیگر مانع ورود کویت به تنشهای منطقه ای  شوند. امری که بی شک با اقبال نظام سیاسی این کشور روبرو خواهد شد. در مجموع به نظر می رسد نتایج این انتخابات همسو با سیاست محافظه کاری دولتهای عربی منطقه بود و اصولا پیروزی اسلامگراهای سنتی به نفع نظام کویت خواهد بود. چه اینکه نتایج در واقع تاکیدی بر این نکته است که افکارعمومی کویت همچنان گرایش ویژه ای به سیاستهای رسمی دولت کویت دارند.
----------------------------------------
"مهدی شکیبایی" کارشناس مسائل خاورمیانه