خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب: دومین کتاب از مجموعه تهران پژوهی یا مطالعه درباره محله های تهران به معرفی زادگاه جهان پهلوان غلامرضا تختی اختصاص دارد که زیرنظر دکتر سید محسن حبیبی تهیه شده است.
کتاب خانی آباد شکل گیری و تحول این محله را از دیدگاه های چندگانه ای که در تدوین کتابهای مجموعه تهران پژوهی مورد نظر قرار دارد به انجام رسانده و درهمین حال به حضور جهان پهلوان تختی به عنوان سرشناس ترین ساکن محله خانی آباد به شکلی ویژه پرداخته است.
محله خانی آباد آن گونه که در کتاب نیز آمده، همنام است با یکی از روستاهای جنوبی شهر تهران روزگاران دور. در بازتعریف محدوده های شهر دوران ناصری، زمین های اطراف بخشی از جاده ای که به سوی این روستای مهم راه می سپرده و از میان باغ ها و زمین های کشاورزی می گذشته است به پیکر تهران پیوسته و محله ای شکل می گیرد که طی بیش از صد سال، رویدادهای گوناگونی را به خود می بیند و افراد بی شماری را در دامان خود می پرورد. جهان پهلوان غلامرضا تختی متولد این محله و از گرامی ترین شخصیت هایی بوده است که حتی ساکنان امروز محله هنوز از اینکه در محله ای زندگی می کنند که زمانی محل نشو و نمای جوانی بوده که بعدها جهان پهلوان بی بدیل ایرانیان شده، به خود می بالند.
کتاب در فصل اول خود نگاهی دارد به تاریخچه شکل گیری خانی آباد که محله ای "جدید" در جنوب غرب طهران ناصری بوده است. مولفان این تاریخچه را تا تثبیت محدوده ای به نام "محله خانی آباد" پی می گیرند و در این مرور، سیر تحول کالبدی محله و اینکه نسبت محدوده محله با آنچه بعدها با پر کردن خندق های اطراف دارالخلافه و شکل دادن به شهر "مدرن" تهران ایجاد می شود مورد توجه قرار می گیرد.
در فصل دوم، به جمعیت و مردمان محله خانی آباد، بافت اجتماعی و چگونگی معیشت ساکنان دیروز محله پرداخته شده و تلاش بر این بوده است تا توصیف های کلی از مشاغل و روابط همسایگی در این محله یا گوشه ای از سرگذشت واقعی این مردمان گره بخورد.
در فصل سوم درباره مکان های مهم و افراد سرشناس محله - به غیر از خود تختی - توضیحات نسبتا مفصلی آورده شده است؛ از جمله این مکان های مهم به میدان محمدیه، مسجد قندی، بازارچه استاد علی، زورخانه گردان و فهرستی از گرمابه ها، سقاخانه ها و محل های گردهم آیی های محله ای اشاره شده است. در بخش دوم این فصل درباره شخصیت های تاریخی محله خانی آباد مانند آقا سید هاشم قندی، شیخ علی مدرس تهرانی، حاج محمد ابراهیم تهرانی، حاج شیخ عباس مصباح زاده و جمعی از ورزشکاران محله روایت هایی آورده شده است.
اما "داستان یک مرد" که عنوان فصل چهارم کتاب خانی آباد است، به پیوند تاریخچه محله با زندگی پهلوانانه غلامرضا تختی می پردازد. بررسی این پیوند با شرحی درباره نحوه حضور خاندان تختی در محله خانی آباد آغاز و با شرحی مختصر و در چندین پرده از زندگی جهان پهلوان در محله خانی آباد ادامه پیدا می کند. به این ترتیب، جریان تهران پژوهی با سرگذشت جهان پهلوان همراه شده و فصلی مستقل را به شخصیتی اختصاص می دهد که نامش در فرهنگ تهران نشینان امروز و بلکه همه ایرانیان با نام خانی آباد عجین شده است.
فصل پنجم و آخر کتاب هم جمع بندی و نقدی گذرا است بر شرایط امروزه محله و برخورد ناصوابی که تحت عنوان نوسازی و بهسازی با میراث فرهنگی و انسان ساخت محله های تهران صورت می گیرد.
نظر شما