آسیب‌های نقد ادبی و کارگاه‌های شعر بررسی شد

به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست که به وسیله کبوتر ارشدی اداره می شد ابتدا مرتضی پورحاجی - منتقد - درباره نقد موضعی در ادبیات گفت: نقد موضعی نقدی تک مفهومی است که به شکل مقطعی برای نزدیک شدن به اثر دستخوش محورهایی می شود.

وی با اشاره به نقدهای رضا براهنی و اسماعیل نوری علاء افزود: براهنی چند سال به نقد روانکاوانه روی آورد اما نقدهای براهنی در مجموع بر مفاهیم ساختارگرایانه استوار است.

این منتقد ادبی خاطرنشان کرد: اسماعیل نوری علاء نیز منتقدی بود که فعالیت هایش را می توان بیشتر در عرصه نقد شعر دانست. او در مصاحبه ای که در رادیو داشت از مفهومی به نام فرهنگ شاعری حرف زد و بر این اساس پرویز اسلامپور را مورد حمله قرار داد اما چند سال بعد همین منتقد نگاهی دیگر به حوزه انتقادی انداخت.

سپس خلیل درمنکی گفت: یکی از آسیب هایی که در کارگاه های شعر باید به آن توجه شود متمرکز شدن بر روی یک کتاب است. امروز در بیشتر کارگاه های شعر این امر باب شده است که تا مدتها فقط در مورد یک کتاب خاص سخن گفته می شود و این امر می تواند به پیکره نقد ادبی لطمه بزند.

وی ادامه داد: وقتی منتقد درباره شعر می نویسد باید از خود پرسش هایی درباره چیستی شعر و یا سرچشمه های آن داشته باشد. در این صورت است که می تواند از متمرکز شدن روی یک اثر به سمت کتاب های دیگر حرکت کند. ما همواره و از دیرباز دیدگاه های خوبی درباره نقد ادبی نداشته ایم و انگار تمام این نگاه ها ادیتوری بوده است.

این منتقد اضافه کرد: متاسفانه امروز کارگاه های شعر از فعالیت و خط مشی همدیگر باخبر نیستند. عدم آگاهی، شناخت و پیگیری از جمله آسیب هایی است که به عرصه نقد ادبی به خصوص در حوزه شعر لطمه زده است. البته نباید از نظر دور داشت که افرادی چون غلامحسین یوسفی، عبدالحسین زرین کوب، رضا براهنی، احمد کسروی و... در سالهای گذشته بدنه نقد فارسی ما را تشکیل داده بودند.

در ادامه مراسم شاعران جوان از سه کارگاه شعر سید علی صالحی، حافظ موسوی و علی باباچاهی به شعرخوانی پرداختند.

سپس احمد پوری - مترجم - درباره شعر "نزار قبانی" شاعر معروف عرب گفت: نزار در 21 مارس 1923 در دمشق به دنیا آمد. خود او معتقد است زمین و مادرش هر دو در اول بهار آبستن باری بودند که زمین با آمدن بهار و مادرش با فارغ شدن این بار را بر زمین گذاشتند. عمومیش ابوخلیل قبانی یکی از اعجوبه های سوریه بود. او کارگردان، نمایشنامه نویس، رقاص و خواننده بود و از همه مهمتر در زمینه تولیدات هنری به سنت شکنی می پرداخت اما آزارهای اطرافیان را تاب نیاورد و دمشق را به مقصد مصر ترک کرد. 

وی اضافه کرد: نزار قبانی در 21 سالگی مجموعه شعر "زن سبزه به من گفت" را منتشر کرد که فروش بالایی در سراسر سوریه داشت اما دیری نگذشت که تکفیر شد.

پوری تصریح کرد: او برای اولین بار در اشعارش اوزان عروضی را شکست و شعر آزاد گفت. قبانی همچنین برای نخستین بار در جهان عرب از زن سخن گفت، زنی که وجود داشت و به عنوان معشوق در آثار او یاد می شد. با این حال وی همواره در تیررس این اتهام بود که اشعارش از تعهد اجتماعی برخوردار نیست اما این اشتباه محض است. به عنوان مثال شعر معروف "بیروت" او به خوبی گواه این تعهد اجتماعی است. نزار از 22 سالگی وارد عالم دیپلماسی شد تا اینکه بالاخره از سیاست کناره گرفت و با تاسیس انتشارات قبانی به فعالیت فرهنگی پرداخت.

این مترجم افزود: او بواسطه شغلش به سه زبان انگلیسی، فرانسه و اسپانیایی اشراف داشت. پس از مرگ فجیع زنش به سوئد و از آنجا به فرانسه و سپس به لندن رفت و در 30 آوریل 1998 درگذشت. او در زمان حیات جوایز زیادی گرفت و کتابهایش با تیراژ بالا چاپ شد.

وی در پایان گفت: مترجمانی زیادی در ایران کتابهای او را ترجمه کرده اند و من نیز مجموعه شعر "در بندر آبی چشمانت" را از او ترجمه کردم که توسط نشر چشمه چهار بار به چاپ رسید.

در پایان شب شعر چشمه مهرداد فلاح به شعرخوانی پرداخت.