افزایش قدرت چانه زنی ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا

موقعیت سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی ترکیه

جمهوری ترکیه، کشوری است در خاورمیانه و قسمتی از آن در اروپا واقع است این کشور در سال ۱۹۲۳ به رهبری مصطفی کمال پاشا (آتاترک) جانشین امپراتوری عثمانی شد.

امپراتوری عثمانی در جنگ اول جهانی از هم پاشید و مورد تهاجم بریتانیا و متحدانش واقع شد، مصطفی کمال پاشا به دلیل سازماندهی مقاومت ملی علیه دول خارجی قهرمان ملی ترکیه گردید و توانست جمهوری ترکیه را بر پایه اصل جدایی دین از سیاست بنا کند و ملقب به آتاترک شد.

بعد از یک دوران تک‌حزبی در سال ۱۹۵۰ حزب دمکرات از گروه سیاسی مخالف قدرت را بدست گرفت و به تعداد احزاب اضافه شد ولی آزادی سیاسی با دوره‌هایی از کودتاهای نظامیان در سالهای ۱۹۶۰، ۱۹۷۱ و ۱۹۸۰ شکسته شد.

در سال ۱۹۷۴ ترکیه با دخالت نظامی خود بر علیه کودتای یونانی ها در قبرس مانع از الحاق قبرس به یونان شد.

در سال ۱۹۹۶ باز نیروهای نظامی دولتی را که با برنامه‌های اسلامی روی کار آمده بود، ساقط کرد.

از سال ۱۹۸۴ تاکنون حزب کارگران کردستان و حکومت ترکیه درگیری‌های نظامی بسیاری داشته‌اند که باعث مرگ بیش از 30 هزار نفر گردیده است.

ترکیه در سال ۱۹۴۶ به عضویت سازمان ملل در آمد و در سال ۱۹۵۲ به ناتو پیوست. ترکیه عضو جنبی جامعه اروپا است و اکنون با اجرای اصلاحاتی سعی در تحکیم و تقویت مردمسالاری و اقتصاد خود را دارد تا بتواند مذاکرات برای عضویت در اتحادیه اروپا را آغاز نماید.

زبان اکثر اهالی در ترکیه ترکی است ولی در کنار آن زبانهای کردی، عربی و ارمنی در میان گروه های قومی استفاده می شود. گروه های قومی کوچک‌تری چون لازها، زازاها و چرکس‌ها به تنوع زبانی و فرهنگی این کشور افزوده‌اند.

کردهای ترکیه بیشتر در جنوب شرقی و شرق کشور زندگی می‌کنند. زبان رسمی این کشور ترکی است. گروه های قومی کوچک‌تر در ترکیه عبارت‌اند از ترک های آذربایجانی ها(شمال شرق)، لازها (شمال)، عرب‌ها (جنوب) و ارمنی‌ها (استانبول).

ترک‌های ترکیه از اقوام ترک سلجوقی بودند که از آسیای میانه به فلات آناتولی کوچ کردند و پس از غلبه بر امپراتوری بیزانس (روم شرقی)، امپراتوری عثمانی را در آنجا بنا نهادند.

ترکیه پیوندگاه دو قاره مهم آسیا و اروپا است. ترکیه در جنوب شرقی اروپا و جنوب غربی آسیا واقع شده‌است و بین ۵/۳۶ و ۴۲ درجه عرض شمالی و ۲۶ و ۴۵ درجه طول شرقی در نیمکره شمالی قرار گرفته‌است، سرزمین ترکیه بصورت مستطیلی قابل تصور است که طول آن از شرق تا غرب ۱۶۶۰ کیلومتر و عرض آن بطور متوسط ۵۵۰ کیلومتر می‌باشد. ترکیه از سه طرف با دریا احاطه شده‌است. از دیدگاه وسعت ترکیه با 780 هزار 580 کیلومتر مربع مساحت٬ سی و پنجمین کشور جهان بشمار می‌آید.

ترکیه شش همسایهٔ آسیایی و دو همسایهٔ اروپایی دارد. کشورهای هم مرز ترکیه عبارت‌اند از: جمهوری آذربایجان ۹ کیلومتر، ارمنستان ۲۶۸ کیلومتر، ایران ۴۹۹ کیلومتر، بلغارستان ۲۴۰ کیلومتر، گرجستان ۲۵۲ کیلومتر، عراق ۳۵۲ کیلومتر، سوریه ۸۲۲ کیلومتر، یونان ۲۰۶ کیلومتر.

جالش های ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا
 
موقعیت جغرافیایی ترکیه و اتحادیه اروپا باعث درخواست رسمی ترکیه برای پیوستن به جامعه اروپا (نهادی که بعدها به اتحادیه اروپا تبدیل شد) در ۱۴ آوریل ۱۹۸۷ ارائه شد.

ترکیه از ۱۲ دسامبر ۱۹۹۹ به طور رسمی به عنوان کاندیدای عضویت در اتحادیه اروپا شناخته شد و مذاکرات برای الحاق ترکیه از ۱۳ اکتبر ۲۰۰۵ آغاز شد و به نظر می‌رسد روند عضویت کامل ترکیه، یک دوره ۱۰ ساله به طول بینجامد. 

مهمترین چالش های ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا عبارتند از:

مساله قبرس و بستن بنادر ترکیه به روی یونانی تبارها قبرس.
مساله حقوق اقلیت‌ها (بخصوص کردهای جنوب شرق این کشور).
مساله حقوق زنان
مساله نسل کشی ارامنه در سال ۱۹۱۵
ساختارهای زیربنایی دموکراسی

همچنین مخالفت‌های کشورهای مهم اروپایی، بخصوص فرانسه و آلمان بر چالش پیش‌روی ترکیه در پیوستن به اتحادیه اروپا افزوده است، برای مثال نیکلا سارکوزی در اولین اظهار نظرش پس از پیروزی در انتخابات گفت:نمی‌توانم تصور کنم که مرزهای اتحادیه اروپا به کشورهای چون ایران، سوریه و عراق منتهی شود.

بحران سیاسی داخلی ترکیه و غرب، کاتالیزور بحران

سرانجام پس از ماهها کشمکش دادگاه قانون اساسی ترکیه پنج شنبه با مخالفت با درخواست دادستان کل این کشور برای منحل کردن حزب حاکم رای به بقای حزب اسلامگرای عدالت و توسعه داد.

حمایت مردمی و مقبولیت جهانی راز پیروزی اسلامگرایان بر سکولارها

"رجب طیب اردوغان" نخست وزیر ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه پس از صدور این رای، در جمع نمایندگان و هواداران حزب حاکم ترکیه گفت: حکم دادگاه قانون اساسی ترکیه قوه قضائیه را رو در روی اراده ملت قرار نداد و دموکراسی در این کشور پیروز شد.

اردوغان در ادامه افزود: با رد درخواست انحلال حزب حاکم عدالت و توسعه دوران نامشخص و مبهم در ترکیه به پایان رسید.

وی با تاکید بر این که هرگز حزب عدالت و توسعه کانون مخالفت با لائیسم نبوده و پس از این نیز از اصول جمهوری نوین و لائیسم دفاع خواهد کرد، افزود: همه احزاب سیاسی و اقشار مختلف مردم مسئولیت کمک به همبستگی ملی را برعهده دارند.

اردوغان با اشاره به این که ترکیه دوران سختی را پشت سر گذاشته است، بر تلاش حزبش برای همبستگی و وحدت ملی تاکید کرد و افزود: راه حزب عدالت و توسعه راه رفاه ، عضویت در اتحادیه اروپا، دستیابی به دموکراسی و راه خدمت به مردم است.

اعلام رای دادگاه قانون اساسی ترکیه را می توان اعلام پیروزی اسلامگرایان بر سکولارها و همچنین اعلام پیروزی غربگرایان بر شرق گرایان و اوراسیاگراها در این کشور ارزیابی کرد.

درکشور ترکیه جریان های مختلفی حاکم است که طیفی از این جریان ها که طیف سنتی ارتشیان و گروهی از سکولارهای این کشور را در برمی گیرد، در جستجوی رشد این کشور از طریق حضور یافتن آن درعرصه سیاسی اقتصادی اوراسیا یا همان آسیای میانه است.

این طیف سیاسی ترکیه معتقد است آسیای میانه با داشتن منابع عظیم انرژی و همچنین داشتن یک موقعیت ژئوپلیتیک از جهت اینکه پل اتصال شرق و غرب است می تواند منبع قدرت و ثروت و در نهایت رشد برای آنکارا باشد.

این طیف همچنین با بازگشت ترکیه به دوران امپراطوری عثمانی و حاکمیت اسلام بر این کشور مخالف است و لغو ممنوعیت حجاب از سوی اسلامگرایان را به شدت نکوهش کرده است.

در مقابل این جریان طیف اسلامگرایان قرار دارند که با توجه به اسلام در تلاش برای ظهور اسلام در جامعه ترکیه هستند و لغو ممنوعیت حجاب در دانشگاههای این کشور و همچنین خوردن مسکرات در رستوران های وابسته به حزب عدالت و توسعه از جمله برنامه های این طیف در این جهت بوده است.

اما در رویکردی غلط و در اشتباهی بزرگ، طیف اسلامگرای ترکیه در جستجوی کسب رشد از طریق پیوستن به اتحادیه اروپا و پذیرش سیاست های منطقه ای و بین المللی آمریکا است.

این طیف که راه اوکراین، گرجستان و بسیاری از کشورهای سابق اتحاد جماهیر شوروی سابق را در پیش گرفته است و در کنار عضویت در ناتو(پیمان آتلانتیک شمالی)، سال هاست برای بدست آوردن اجماع در اتحادیه اروپا و کسب رضایت ایشان از بسیاری از منافع ملی خود کوتاه آمده است، به نوعی در حال آب در هاون کوبیدن است.

آنکارا در جهت کسب رضایت آمریکا و اتحادیه اروپا، حتی حاضر به دادن امتیاز به گروه تروریستی حزب کارگران کردستان پ ک ک) شد و اکنون این گروه تروریستی تبدیل به تهدیدی برای تمامیت ارضی ترکیه شده است.

 اگر چه حملات شورشیان پ ک ک تهدیدی بزرگ برای امنیت و تمامیت ارضی ترکیه است اما بحران بین همین طیف های سیاسی که در بالا به آنها اشاره شد می تواند با وجود پیروزی حزب عدالت و توسعه بر سکولارها در دادگاه قانون اساسی در آینده به یک  جنگ داخلی مثل آنچه در لبنان اتفاق افتاد دامن بزند.

پاسخ دادن به این سئوال که آیا ترکیه خواهد توانست به اتحادیه اروپا بپیوندد می تواند کانون تنش بین دو جناح سیاسی در آنکارا را از بین ببرد.

بازگشت ترکیه به جهان اسلام به جای تلاش برای پیوستن به غرب، احیاگر امپراطوری قوی عثمانی

اگر از نگاه فاشیستی اروپایی ها و بویژه آلمان ها، فرانسوی ها و انگلیسی ها به ترک ها و آسیایی ها بگذریم، اتحادیه اروپا هرگز به کشوری که بیش از 5 درصد کل اتحادیه اروپا جمعیت داشته باشد را به آسانی در جمع خود نخواهد پذیرفت، آنهم کشوری که جمعیتی مسلمان دارد.

اینکه اتحادیه اروپا، ترکیه را کاندیدای عضویت کرده است تنها سیاستی برای نگه داشتن آنکارا در کنار خود علیه چین، روسیه، هند و دیگر بلوک های سیاسی و اقتصادی و استفاده از توان نظامی آن در ناتوست.

ترکیه با کنار زدن غرب که خود را کعبه آمال دنیا معرفی کرده که هر کس به آن نزدیک باشد پیشرفت خواهد کرد با بازگشت کامل به جهان اسلام می تواند تداعی کننده امپراطوری قوی اسلامی عثمانی در جهان باشد .

کشورهای اسلامی با بازگشت به خود خواهند توانست از موقعیت ژئوپلیتیک خود و همچنین موقعیت برتر خود در حوزه انرژی، تاریخ و تمدن، نه تنها جیره خوار غرب نباشند بلکه غرب را کنار زده و  قرن بیست و یکم را قرن ظهور دوباره اسلام نمایند.