۱۹ مرداد ۱۳۸۷، ۱۳:۲۷

نگاهی به یک فیلم/

بازخوانی یک موقعیت کلیشه‌ای در "چند متر آنطرفتر"

بازخوانی یک موقعیت کلیشه‌ای در "چند متر آنطرفتر"

فیلم "چند متر آنطرفتر" ساخته فریدون فرهودی هر چند بر محور موقعیت اولیه‌ای آشنا و کلیشه‌ای بنا شده، اما در ادامه با انتخاب یک زاویه دید تازه می‌تواند از نمونه‌های مشابه فاصله بگیرد و مهمترین کلیشه اینگونه فیلم‌ها را احیا کند.

به گزارش خبرنگار مهر، کارگردان در "چند متر آنطرفتر" تلاش کرده تقابل چالش برانگیز افراد یک خانواده را به شیوه‌ای دراماتیک روایت کند و برای این منظور زمان و مکان را محدود به یک موقعیت کوتاه چند ساعته کرده است.

فیلم قصه آشنای جمع شدن افراد یک خانواده با تفکر و نقطه نظرهای مختلف محور کار قرار داده که نمونه‌های مشابه متعدد در سینمای ایران و جهان دارد، اما بازخوانی خاص خود را از این موقعیت ارائه می‌دهد. اینگونه است که می‌توان گفت فیلم "چند متر آنطرفتر" زوایا و نقاطی تازه را پیش چشم مخاطب خود قرار داده است.

یک خطی فیلم قصه دختران و پسرانی است که با وخیم شدن حال پدر دور هم جمع می‌شوند تا به ظاهر برای وضعیت او تصمیم بگیرند اما در واقع این گردهمایی برای سر و سامان دادن به اموال موروثی و خانه و زمین، ...و  در واقع تقسیم ارث است. قصه‌ای که هر چند متکی بر تک موقعیت است، اما پتانسیل خود را در تغییر رویکردها و نقطه نظرهای افراد حاضر دریافت می‌کند.

این خانواده پرجمعیت تشکیل شده از سه خواهر و سه برادر که هر کدام گره‌هایی در گذشته زندگی خود و در ارتباط نزدیک با پدر خود دارند. حالا قرار است این همجواری چند ساعته پس از مدتها، پرده از این گره‌ها و البته بخش‌هایی پنهان از گذشته خانواده بردارد.

در چنین آثاری اولین و روشنترین گزینه موضعگیری اکثریت در برابر اقلیتی است که می‌تواند افراد کوچکتر خانواده را دربر بگیرد که بیشتر دمخور پدر بیمار بوده و خود به خود شبهه توطئه برای بالا کشیدن ارث و میراث را ایجاد می‌کند. در "چند متر" نیز هر چند این تعریف اولیه برای چیدمان موقعیت و معرفی شخصیت‌ها مد نظر قرار گرفته، اما یک نقطه دید جدید باعث شده کلیشه آشنا و همیشگی بشکند.

در اینگونه فیلم‌ها معمولاً پدر یا مادری که در بستر بیماری و بی‌خبری به سر می برد، خود به خود منزه و عاری از خطا و اشتباه است. در واقع قرار گرفتن در موقعیت ضعف است که آنها را در مقابل فرزندان بی‌مهر و درگیر زندگی روزمره و مادیات، به گونه‌ای از پیش تعیین‌شده محق جلوه می‌دهد.

"چند متر"‌هر چند در ابتدا بر همین تعریف تکیه کرده، اما به تدریج نقاط لازم را برای شخصیت‌پردازی کاراکتر پدر وارد کار کرده تا از کلیشه همیشگی فاصله بگیرد و او را واجد بعد و رنگامیزی خاص کند. اتفاقی که شکلگیری آن پیرامون کاراکتری که در طول فیلم قرار است در بیهوشی و بی‌خبری باشد، کاری ساده است.

در واقع در طول فیلم است که متوجه می‌شویم بی‌مهری فرزندان و تقابل غیر انسانی آنها ریشه در رفتارهای گذشته پدر دارد. این کدهای نه چندان روشن با خوانده شدن وصیت نامه پدر و حلالیت‌ طلبی او از تک تک فرزندان به خاطر آنچه خود می‌داند در حقشان روا داشته، پاسخی روشن می‌گیرند.

به این ترتیب کلیشه آشنا و نگاه تقدس گونه به این کاراکتر آشنا تعدیل شده و با این رویکرد است که می‌توان از موضع هر یک از فرزندان با آنها همذات پنداری کرده و ... در نهایت آنها را نه سیاه و منفی بلکه خاکستری و در حکم یک قربانی دید.

علاوه بر این پرداخت غیرکلیشه‌ای فیلم در مقاطع میانی که بسیار متکی بر چرخش شخصیت‌ها در موضعگیری و تغییر نقطه نظر آنهاست، بسیار متکی بر دیالوگ برای دراماتیزه کردن این سیر است. هر چند در این بخش گفتگوها می‌توانست پرداختی هنرمندانه‌تر و ریتمی بهتر داشته باشد - تا تغییر مواضع ناگهانی به نظر نیاید - اما در شکل فعلی هم می‌تواند در بسیاری از لحظات دراماتیک مخاطب را درگیر کند.

نقطه عطف برجسته فیلم حضور هوشمندانه پدر به عنوان شنونده در اوج جنجال فرزندان است. در شرایطی که او در وضعیت بی‌خبری مطلق به سر می‌برد، این اتفاق - که می‌تواند تعبیر ماورایی یا واقعی هم داشته باشد - ، موقعیتی ایجاد می‌کند که در چرخش نقطه نظر شخصیت‌های و تقابل آنها با هم، تأثیری مهم بگذارد.

موقعیتی که مخاطب هم می‌تواند تنبه و شرم آنها را حس کرده و در میان مقاطعی که در فاصله چند ساعت این شخصیت‌ها طی می‌کنند، بیش از هر چیز در ذهن مخاطب بماند. در شخصیت پردازی این شش فرزند و همسران آنها نیز تلاش شده با توجه به مشترک بودن خاستگاه، روحیات خاص و متفاوت هر یک با توجه به شغل‌های مختلف،‌ تنوع ایجاد کند.

به این ترتیب می‌توان این اشل کوچک افراد یک خانواده و تقابل آنها را به نمونه‌های فرامتنی نیز ارجاع داد. نکته‌ای که به نظر می‌آید می‌تواند تم فیلم را در زمان‌های مختلف قابل طرح و بررسی کند. فیلم "چند متر آنطرفتر" هر چند بر محور موقعیت اولیه‌ای آشنا و کلیشه‌ای بنا شده اما در ادامه با انتخاب یک زاویه دید تازه می‌تواند از نمونه‌های مشابه فاصله بگیرد و مهمترین کلیشه این گونه فیلم‌ها را احیا کند.

فیلم تلویزیونی "چند متر آنطرفتر" به کارگردانی فریدون فرهودی و تهیه‌کنندگی امیرعباس کنی جمعه 18 مرداد ساعت 16 از شبکه یک پخش شد. فیلمنامه را فدیا نوراللهیان بر مبنای طرحی از کنی نوشته و فاطمه گودرزی، ایرج نوذری، نفیسه روشن، لیلا بلوکات، امیر آتشانی، تبسم هاشمی، مسعود سخایی و حسین فیاضی در آن بازی کرده‌اند.

فیلم داستان پدری سالخورده را روایت می‌کند که به بیماری آلزایمر مبتلا شده و گرد هم آمدن فرزندانش باعث اتفاق‌هایی تازه می‌شود. از عوامل تولید "چند متر آنطرفتر" می‌توان به فرهاد مافی مدیر تصویربرداری، آرش برومند صدابردار، مریم دوستی طراح گریم، فرامرز بادرامپور طراح صحنه و لباس، سعید عدالتخواه مدیر اجرایی، روح‌الله انصاری صداگذار و جواد عاقبت‌بین مدیرتولید اشاره کرد.

این فیلم محصول سیما‌فیلم است. فرهودی به عنوان فیلمنامه‌نویس آثاری چون "تکیه بر باد"،  "تیک"، "پاپیتال" و "حس پنهان" را در کارنامه دارد و چند تله فیلم هم کارگردانی کرده است.

کد خبر 729648

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha