به گزارش خبرنگار مهر، منظور از تلفات انرژی در شبکه برقرسانی در واقع کل تلفاتی است که شبکه در فرآیند تحویل انرژی الکتریکی از تولید تا مصرف متحمل می شود، تولید و انتقال نیرو، تغییر سطح ولتاژ توسط پستهای تبدیل، پستهای توزیع نیرو، مصرف کنندگان برق، اعم از مشترکان خانگی، تجاری، اداری، صنعتی و کشاورزی هرکدام بخشی از انرژی را تلف می کنند.
یکی از موارد مهمی که کمتر به عنوان تلفات منظور می شود دیماند بیش از حد مشترکان صنعتی است، بنابراین با اجرای صحیح مدیریت مصرف می توان بیشینه توان مصرف کننده را کاهش داده بدون آنکه خللی در برنامه کار مصرف کننده بوجود آید.
تلفات می تواند همانند نیاز مصرف باعث افزایش ظرفیت نیروگاه ها شود. به هرحال کاهش تلفات انرژی امری شایسته است که باید مورد نظر قرار گیرد.
در این میان تلفات می تواند شامل تلفات تاسیساتی و تلفات غیرتاسیساتی شود. تلفات تاسیساتی ناشی از مقاومت رساناها، ترانسفورماتور و تنظیم کننده ولتاژ، تلفات عایقی، وسایل اندازه گیری، ضریب توان باشد و تلفات غیرتاسیساتی نیز شامل برق دزدی توسط مشترکان دارای کنتور برق و انشعاب گیری غیرقانونی است.
از سوی دیگر کارکرد نادرست کنتورهای برق نیز می تواند یکی از علل تلفات انرژی باشد. در این میان آسیب دیدگی کنتورها و کالیبره یا تنظیم نبودن آنها، سیم کشی غیراستاندارد کنتورهای برق، تقلب کنتورنویسان، صدور قبض برق کمتر از مقدار مصرف واقعی مشترک و مصرف برق ثبت و ضبط نشده توسط کارکنان شرکت های توزیع برق نیز از جمله این علل به شمار می آیند.
براساس برآوردها، تولید ناخالص برق به نحوی تعریف می شود که برابر با مجموع تولید شبکه سراسری و شبکه های جدا افتاده یا ایزوله به علاوه مجموع انرژی الکتریکی خریداری شده است.
اما برخی نیز تلفات برق را ناشی از قیمتهای غیرواقعی برق می دانند که علاوه بر رشد مصرف بی رویه، منجر به عدم استفاده از وسائل برقی بهینه خصوصا برای مشترکان خانگی را نیز به همراه داشته و میزان زیادی از این انرژی به صورت انرژی حرارتی تلف می شود.
محمد احمدیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: قیمتهای غیرواقعی برق علاوه بر اینکه باعث عدم تعادل بین منابع و مصارف برق شده، رشد بی رویه مصرف برق را نیز طی سه دهه گذشته به وجود آورده است.
وی با تاکید بر ضرورت کاهش تلفات در شبکه های برق گفت: شرکت توانیر برنامه های مختلفی را برای کاهش هدررفت برق در شبکه ها در دست اجرا دارد که خوشبختانه سال گذشته برای اولین بار کشور شاهد کاهش 1 درصدی این هدر رفت بود.
احمدیان خاطرنشان کرد: در این راستا وزارت نیرو در سال جاری نیز فعالیتهای خود را با کمک نهادهای غیردولتی و با جدیت دنبال خواهد کرد که یکی از این کارها، کاهش شبکه های فشار ضعیف و افزایش شبکه‌های فشار متوسط است که باعث بهبود ولتاژ درشبکه های توزیع برق خواهد شد.
وی گفت: اقدامات وزارت نیرو اثر خود را در کاهش تلفات نشان داده و در صورت کنترل آمارهای میزان تلفات در 7 سال گذشته این روند به خوبی قابل مشاهده است. در سال 86 این میزان 3/1 درصد برای تلفات شبکه توزیع کاهش یافته است. امسال نیز هدفگذاری شده که 2 درصد کاهش یابد.
احمدیان اظهار داشت: با تداوم شیوه های فعلی قطعا در سالهای آتی به وضعیت مطلوبی در کاهش تلفات شبکه های توزیع خواهیم رسید.
اما باید توجه داشت که تلفات بهینه در هر شبکه موضوعی است که مطالعات فنی و اقتصادی پاسخ آنرا روشن می کند. به گفته برخی کارشناسان صنعت برق، در حال حاضر تلفات انرژی در شبکه های توزیع کشور بیش از حدود ده درصد است که البته در برخی مناطق تا 28 درصد نیز بالا رفته است.
در مقابل توان متناظر با این میزان تلفات نیز به 30 درصد می رسد به این معنا که از 36 هزار مگاوات قدرت شبکه برق در حدود 10 هزار مگاوات تولید برای جبران تلفات انرژی مصرف می شود.
در این میان وزارت نیرو در سه- چهار سال اخیر برنامه قابل توجهی برای کاهش این تلفات داشته است. از سوی دیگر به لحاظ هزینه بر بودن کاهش تلفات و اصلاح شبکه های توزیع برای این امر، مشخص شده تا منابع مالی که پس از واگذاری ها به وزارت نیرو اختصاص می یابدف سهم سرمایه گذاری در تولید نیروگاهی توسط بخش خصوصی و کاهش تلفات شبکه شود.
در صورت رسیدن به استانداردهای مطلوب در شبکه های توزیع، 5/3 درصد از توان تولیدی که معادل یک نیروگاه 700 مگاواتی است، آزاد می شود.
این درحالی است که در تابستان سال گذشته 35 هزار مگاوات مصرف برق برای کشور رقم خورده که 16 درصد این رقم یعنى بالاى 5 هزار مگاوات تلفات بوده که این رقم معادل 2 تا 3 میلیارد دلار سرمایه گذارى است.
کشور کره با اصلاح ساختار خود توانست تلفات را به 5 درصد برساند. این درحالی است که شرکتهاى توزیع در گذشته نسبت به تلفات برق بى توجه بودند چون بودجه آنها از طریق دولت تأمین مى شد؛ اما از زمانى که قانون استقلال شرکتهاى توزیع در مجلس به تصویب رسیده و هیأت تنظیم بازار برق تشکیل شد، روش به این صورت شد که وزارت نیرو برق را در ورودى شرکتهاى توزیع تحویل داده و در همان ورودى مبلغ را دریافت مى کند؛ اما شرکتهای توزیع در انتها مبلغ خود را از مصرف کنندگان دریافت مى کنند.
بنابراین اگر یک شرکت توزیع 2 هزار مگاوات برق بخرد و تلفاتش حدود 10 درصد باشد از 20 هزار مگاوات برق خریدارى شده، 18 هزار مگاوات را به مصرف کننده مى رساند و همین رقم پول خواهد گرفت و 2 هزار مگاوات برق تلف مى شود.
البته آمار نشان داده که تعداد زیادى از تلفات با سرمایه گذارى در مدت کوتاه قابل برگشت هستند. بحثى که امروزه به آن توجه مى شود تولید همزمان برق و حرارت است که البته در ایران در مراحل ابتدایى قراردارد.
نیروگاه هاى حرارتى در ایران حدود 30 تا 40 درصد راندمان کارى دارند یعنى هر 100 واحد انرژى ورودى 65 درصد به صورت گرما پرت مى شود. نیروگاه گازى که راندمان کارى 25 تا 30 درصد دارند و بیش از 70 درصد انرژی آنها هدر مى رود.
نیروگاه هاى سیکل ترکیبى راندمان 45 درصدى دارند. یعنى در کل 50 تا 70 درصد انرژى ما در هنگام تبدیل برق تلف مى شود. یکی از موانعی که بر سر راه است این است که شبکه برق کشور تلفات دارد البته شبکه انتقال و فوق توزیع به میزان 5 درصد تلفات دارد که با استانداردهای و معیارهای جهانی مطابقت دارد اما در توزیع تلفات بالا است.
به هرحال اگرچه گامهای مطلوبی در زمینه کاهش تلفات شبکه های برق از سوی وزارت نیرو برداشته شده ولی به نظر می رسد که دولت باید برنامه های تدوین شده در این راستا را با تامین منابع مالی، حمایت کند.
نظر شما