این توجه و انعکاس گسترده متأثر از دو نکته مهم است. نکته اول بازمی‌گردد به روند کند صدور پروانه فیلمسازی از ماه آغازین سال 87 که انتقاد بسیاری از فیلمسازان مانده پشت درهای بسته را به همراه داشت. فیلمسازانی که در ماراتن تولید از کلید زدن کارشان در فصل و زمان خاص بازماندند و چرایی این امر آنها را به سوال کردن واداشت.
"به همین سادگی" رضا میرکریمی
این پرسش‌های متعدد و تبدیل شدن آن به یک موج باعث شد نوک پیکان انتقادها بیش از پیش شورای صدور پروانه ساخت را نشانه برود. شاید به همین دلیل بود که پس از انتشار نامه 72 سینماگر در اعتراض به روند فرسایشی صدور پروانه فیلمسازی، به فاصله چند روز ظاهراً تغییری در این روند شکل گرفت.
البته کمی بعد مشخص شد این تغییر چیزی جز اضافه شدن یک مرحله در روند صدور پروانه ساخت نبوده و در واقع این مسئله قرار نیست بهبودی خاص در پویایی این پروسه طاقت‌فرسا ایجاد کند. خبر حاکی بود از انتقال دبیرخانه شورای صدور پروانه ساخت سینمایی از دفتر نظارت و ارزشیابی ارشاد به شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما.
منوچهر محمدی رئیس شورای عالی تهیه‌کنندگان در این باره توضیح داد: در پی ارائه نامه مدیر کل نظارت و ارزشیابی سینما حرفه‌ای مبنی بر کاهش مراجعه تهیه‌کنندگان به دوایر دولتی و همچنین جلوگیری از اطلاع‌رسانی غیرشفاف و گاه توأم با اشکالات به شورای عالی تهیه‌کنندگان، پیشنهاد انتقال دبیرخانه شورای صدور پروانه ساخت به شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما مطرح شده و کلیت آن از سوی اکثریت اعضاء شورا به تصویب رسیده است.
به این ترتیب از این پس تهیه‌کنندگان تقاضای پروانه ساخت خود را با اخد نامه از تشکل صنفی مربوط به شورای عالی ارائه می‌کنند و این شورا پیگیر مراحل ارائه تا اخذ پروانه ساخت برای آنها می‌شود. پس از این شفاف سازی محمود اربابی مدیر کل نظارت و ارزشیابی ارشاد نیز بر این وجه صحه گذاشت که قرار نیست تغییری شگرف در این روند ایجاد شود.
روند صدور پروانه ساخت در سال 87 بر این پیش فرض صحه می گذارد. به این ترتیب با توجه به اینکه قرار نیست تغییری در این روند ایجاد شود، مروری کوتاه داریم بر پروانه ساخت‌های صادر شده از سوی شورای نظارت و ارزشیابی ارشاد تا روزهای پایانی مردادماه که تعداد آنها به یازده پروژه سینمایی می‌رسد.
با ذکر این نکته مهم که در این مرور آنچه بیش از هر چیز مورد توجه قرار می‌گیرد، غیبت فیلمسازان حرفه‌ای است که همگان از ماندن پروژه‌های آنان پشت درهای بسته مطلع هستند و انتقاد و اعتراض‌هایشان هم گاه رسانه‌ای شده است. از میان این 11 پروانه ساخت صادر شده تنها سه پروژه متعلق به کارگردانان حرفه‌ای و فعال حال حاضر سینماست و بقیه فیلم‌ها اثر اول و دوم فیلمسازان تازه‌کار و یا غیرفعال سینماست که پس از سالها می‌خواهند بخت خود را در سینما بیازمایند.
"یک حبه قند" به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدرضا میرکریمی اولین پروانه ساخت صادر شده در سال 87 را به خود اختصاص داد که 18 اردیبهشت مجوز آن صادر شد. میرکریمی مجوز ساخت ششمین فیلم خود را در حالی گرفت که "به همین سادگی" را روی اکران داشت و حضوری موفق را با آن در بیست و ششمین جشنواره فجر از سر گذرانده بود.
به گفته دیگر او از معدود فیلمسازان حرفه‌ای و فعال است که توانست با وقفه‌ای کوتاه مقدمات ساخت فیلم جدیدیش را در ادامه همکاری موفق با شادمهر راستین فیلمنامه‌نویس "به همین سادگی" آغاز کند. میرکریمی فیلم‌های "کودک و سرباز"، "زیر نور ماه"، "اینجا چراغی روشن است"، "خیلی دور خیلی نزدیک" و "به همین سادگی" و مجموعه‌های "آفتاب و عزیز خانم" و "بچه‌های مدرسه همت" را در کارنامه دارد.
"آل" به تهیه‌کنندگی علی معلم و کارگردانی بهرام بهرامیان 25 اردیبهشت ماه پروانه ساخت گرفت. فیلمنامه این اثر تعلیقی و ترسناک را بهرام عظیمی نوشته که اولین تجربه سینمایی بهرامیان محسوب می‌شود. کارگردانی که مجموعه‌های "ساعت شنی"، "مشق عشق" و ... را در کارنامه دارد و از جنجال‌هایی که مجموعه اخیرش در حیطه تلویزیون ایجاد کرد، به نفع حضور خود در عرصه سینما استفاده کرد.
معلم در مقام تهیه‌کننده فیلم‌هایی متفاوت چون "گاوخونی" بهروز افخمی و "ازدواج به سبک ایرانی" حسن فتحی را در کارنامه دارد. تهیه‌کننده‌ای که همواره قصد پیشرو بودن البته بر اساس نگاه و تعریف خاص خود از سینما دارد.
"بیست" به تهیه‌کنندگی پوران درخشنده و کارگردانی عبدالرضا کاهانی 21 خردادماه پروانه ساخت گرفت. این فیلم سومین اثر کاهانی پس از "آدم" و "آنجا" است که هر دو از اکران عمومی محروم ماندند. هر چند "آدم" در بیست و پنجمین جشنواره فجر به نمایش درآمد و اکران آن هنوز محقق نشده، اما "آنجا" شانس حضور جشنواره‌ای را هم نداشت و با یک نمایش خصوصی و محدود در خانه سینما با اکران عمومی خداحافظی کرد.
طولانی شدن روند صدور پروانه ساخت این فیلم شرایطی پدید آورد تا کاهانی با نامه‌ای اعتراض خود را رسانه‌ای کند و در نهایت این پروژه با معرفی درخشنده به عنوان تهیه‌کننده، از نافرجامی نجات پیدا کرد. فیلمنامه "بیست" را کاهانی نوشته و همراه با حسین مهکام بازنویسی کرده که درباره چند کارگر است که وابستگی اقتصادی شدید به یک تالار دارند.
"10 رقمی" همایون اسعدیان
"یک بازی ساده" به تهیه‌کنندگی منوچهر زبردست و کارگردانی سیدمهدی برقعی نیز 21 خردادماه پروانه ساخت گرفت. برقعی پیش از این فیلم سینمایی "سفر به شرق" را کارگردانی کرده و دو تله فیلم "او شبیه گل داودی بود" و "وقتی سفر کردیم" را نیز در کارنامه دارد. زبردست که مدیر عامل شرکت پخش سبحان‌گستر است تهیه‌کننده "حماسه قهرمانان"، "اتانازی"، "زهر عسل"، "جوان ایرانی"، "سرود تولد"، "بازنده" و "چپ دست" بوده است.
"آناهیتا" تهیه‌کنندگی و کارگردانی عزیزالله حمیدنژاد 18 تیرماه پروانه ساخت گرفت. این پروژه ششمین فیلم حمیدنژاد پس از "هور در آتش"، "ستارگان خاک"، "قله دنیا"، "اشک سرما" و "شکوفه‌های سنگی" که آخرین فیلمش محصول سال 83 بوده است. جدیدترین فیلم حمیدنژاد یک درام علمی اجتماعی است که به خلق فناوری‌های نوین توسط قشر جوان و استفاده از آن در جهت تحقق عدالت اجتماعی می‌پردازد و کاری تازه در عرصه سینمای ایران و کارنامه این فیلمساز محسوب می‌شود.
"زمهریر" به تهیه‌کنندگی سیدضیا هاشمی و کارگردانی علی رویین‌تن نیز 21 خردادماه پروانه ساخت گرفت. رویین‌تن فیلم "دلشکسته" را در کارنامه دارد که در بخش میهمان بیست و ششمین جشنواره فجر به نمایش درآمد و اخیراً با دریافت پروانه نمایش عمومی در نوبت اکران قرار گرفته است.
"زمهریر" اثری با موضوع عاشقانه در ژانر دفاع مقدس است که از نظر ساختاری تجربه‌ای متفاوت از "دلشکسته" است. هاشمی نیز در مقام تهیه‌کننده فیلم‌های "عروس"، "روز فرشته"، "روز شیطان"، "شوکران"، "اعتراض" و "پرونده هاوانا" را در کارنامه دارد.
"بیرون آوردن مردگان" به تهیه‌کنندگی محمود فلاح و کارگردانی جواد افشار سی‌ام تیرماه پروانه گرفت. فیلمنامه این فیلم را که اولین تجربه سینمایی افشار است، برزو نیک‌نژاد در ژانر وحشت نوشته است. جواد افشار 12 فیلم و هفت مجموعه تلویزیونی ساخته و اولین حضور خود را در سینما با این گونه سینمایی تجربه می‌کند که موقعیتی مشابه بهرامیان با فیلم "آل" دارد.
در خبر تکمیل‌کننده این پروژه حسین صابری و محمود فلاح به عنوان تهیه‌کنندگان مشترک ذکر شدند. فلاح در مقام تهیه‌کننده آثاری چون "آوای جبرئیل"، "رسم عاشق‌کشی"، "چند کیلو خرما برای مراسم تدفین"، "جایی در دوردست" و "چراغی در مه" را در کارنامه دارد. صابری نیز تهیه‌کننده "بایکوت"، اپیزود اول و دوم "دستفروش"، "اْ منفی"، "تعقیب سایه‌ها" و "بدوک" بوده است.
"طلا و مس" به تهیه‌کنندگی منوچهر محمدی و کارگردانی همایون اسعدیان 14 مردادماه پروانه ساخت گرفت. این فیلم سومین بخش از سه‌گانه فرش اسعدیان پس از "10 رقمی" و تله فیلم "آخرین گره خورشید" است. فیلمنامه را حامد محمدی نوشته که یک درام اجتماعی عاشقانه است.
"طلا و مس" هفتمین فیلم اسعدیان پس از "نیش"، "مرد آفتابی"، "شب روباه"، "شوخی"، "آخر بازی" و "10 رقمی" است که این فیلم بر اکران سینماهاست. اسعدیان در فاصله ساخت "آخر بازی" در سال 79 تا 87 در تلویزیون چند مجموعه ساخته است. محمدی هم پروژه‌هایی متعدد را تهیه کرده که از مهمترین آنها می‌توان به "زیر نور ماه"، "مارمولک"، "ارتفاع پست" و "میم مثل مادر" اشاره کرد.
"یک چکه باران" به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مجید جوانمرد نیز 14 مردادماه پروانه ساخت گرفت. این فیلم هشتمین اثر جوانمرد پس از "مار"، "شکار"، "دستمزد"، "تیغ آفتاب"، "قافله"، "عروسی خون" و "در سرزمینی دیگر" است که آخرین فیلمش محصول سال 75 بوده است.
جوانمرد فیلمنامه را هشت سال پیش نوشته که یک درام جاده‌ای با قصه‌ای اجتماعی حادثه‌ای است و در این مدت بازنویسی‌های متعدد روی آن انجام داده است. این فیلمساز که 10 سال از سینما دور بوده دوست دارد سینمای مورد علاقه خود را دنبال کند و با "یک چکه باران" شانس خود را در سینما بیازماید.
"چینوت" به تهیه‌کنندگی و کارگردانی حسن کاربخش 19 مردادماه پروانه ساخت گرفت. این فیلم هفتمین اثر کاربخش پس از "دیار عاشقان"، "زنجیرهای ابریشمی"، "عروس حلبچه"، "پرواز از اردوگاه"، "لبنان عشق من" و "ترور" است که آخرین فیلمش محصول سال 76 بوده است.
"چینوت" نام موقت پروژه است که به زودی به "ریسک" تغییر می‌کند و فیلمنامه را کاربخش به طور مشترک با تمنا رستگار نوشته که کاری اسطوره‌ای با درونمایه طنز است. فیلم داستان چند خواهر و برادر است که در بحرانی خانوادگی با یک تابوت باستانی مواجه می‌شوند و تصور می‌کنند داخل آن گنج است، اما جنازه درون تابوت زنده می‌شود و با آنها ارتباط برقرار می‌کند. سوژه‌ای که مانند "بیرون آوردن مردگان" و "آل" توجهی خاص به گونه سینمایی وحشت دارد.
"دعوت" ابراهیم حاتمی‌کیا
"قبل از دعوت" به تهیه‌کنندگی محمد پیرهادی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا 22 مردادماه پروانه ساخت گرفت. این فیلم شانزدهمین اثر حاتمی‌کیا پس از فیلم‌هایی چون "آژانس شیشه‌ای"، "روبان قرمز"، "موج مرده"، "ارتفاع پست"، "به رنگ ارغوان"، "به نام پدر" و "دعوت" است.
این فیلمساز فیلم "دعوت" را در نوبت اکران عید فطر گروه سینمایی آفریقا دارد و به گفته پیرهادی پروژه جدید ربطی به این فیلم ندارد. این سومین همکاری حاتمی‌کیا و پیرهادی پس از مجموعه تلویزیونی "حلقه سبز" و فیلم سینمایی "دعوت" و محصول حک‌فیلم است.
از میان پروژه‌های ذکر شده "یک حبه قند"، "قبل از دعوت" و "طلا و مس" متعلق به فیلمسازان فعال و حرفه‌ای سینما هستند که با کمترین وقفه پس از اثر متأخر خود، موفق به گرفتن پروانه ساخت شده‌اند.
از این میان، دو فیلم اول "آل" و "بیرون آوردن مردگان"، دو فیلم دوم "یک بازی ساده" و "زمهریر"، یک فیلم سوم "بیست" قرار دارد و سه فیلم "آناهیتا"، "یک چکه باران" و "چینوت" نیز پروژه‌های فیلمسازانی هستند که پس از چند سال وقفه قصد بازگشت به سینما را دارند.
نظر شما