نقش پدیدارشناسی در تحلیل مکان انکارناپذیر است

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «پدیدارشناسی مکان»، اثر دکتر پروین پرتوی، استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر، ‌در مرکز هنر پژوهشی نقش‌جهان رونمایی شد.

کتاب پدیدارشناسی مکان نوشتة دکتر پروین پرتوی، در جلسه‌ای با حضور دکتر سیدمحمد بهشتی، دکتر محمود توسلی، مهندس یارزاده و گروهی از معماران و علاقمندان در مرکز هنر پژوهی نقش‌جهان رونمایی شد.

سیدمحمد بهشتی، در آغاز این جلسه با تأکید بر لزوم انتشار کتاب‌هایی دربارة شهرسازی گفت: ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که دوباره تمنای شهر و رفتن به سمت مدنیت را داریم. اگر مکانی مدنیت پیدا کند، ما متقاضی هستیم و به سمت آن جذب می‌شویم. از سال‌ها که دچار بیماری فراگیری شده بودیم که شهر را به کناری پرت کرده بودیم، حالا در آرزوی شهر و مدنیت به سرمی‌بریم. پس باید فضای شهری و شهرها را بشناسیم. از این جهت خوشحالی من از انتشار این‌گونه کتاب‌ها از روی تعارف نیست. در این مسیر هر قدمی برداشته شود اگر موفق باشد که چه بهتر و اگر ناموفق هم باشد، بازهم ارزشمند است.

 دکتر بهشتی دربارة کتاب‌ «پدیدارشناسی مکان» گفت: ارزش این کتاب، نه به لحاظ صحت و سقم موضوعات؛ بیشتر به لحاظ شجاعت در وارد شدن به این مسیر است. در مورد کتاب «پدیدارشناسی مکان» نظرهایی هست، معناهایی و انتقادهایی، اما برای آن‌ها که فکر می‌کنند می‌توانند در این مسیر، گویی بزنند، آغاز خوبی است؛ این گوی و این میدان، بیایند به شهرسازی ما کمک کنند.»

دکتر محمود توسلی نیز ضمن تبریک به دکتر پرتوی به خاطر تحقیق دشواری که در این کتاب صورت داده است گفت: این کتاب مجموع چندرسالة دکتری است. کاری که در این تحقیق انجام گرفته چندین بخش مبتنی بر نظریات چند فیلسوف است به ویژه فیلسوف معروف پدیدارشناسی، هوسرل و هایدگر که به تازگی بعضی از کتاب‌هایشان در حال ترجمه است. اما به اعتقاد من نیاز هست که در چاپ‌های بعدی این کتاب، بخشی در باب پدیدارشناسی به طور کامل ارائه شود. چرا که به نظر من چندین کتاب باید قبل از این کتاب ترجمه و نوشته شود.»

دکتر توسلی از فرهنگستان هنر خواست که به دانشگاه و دانشجویان نزدیک‌تر شود: استدعای من از فرهنگستان هنر این است که یک جوری به دانشگاه نزدیک شود و روی این مفاهیم بنیادی کار کند. ما در بحث فلسفه ، رسالات زیادی داریم که به صورت خلاصه و در صفحات کم مفاهیم بنیادی فلسفه را به طور کامل و شفاف توضیح می‌دهد. در بحث معماری نیز نیاز به این کتاب‌ها هست که در متنی شفاف و راهگشا مفاهیم معماری بازگشایی شود.»

در ادامه دکتر پروین پرتوی، نگارندة کتاب «پدیدارشناسی مکان» به 30 سال تحصیل‌اش در رشتة شهرسازی اشاره کرد و گفت: ‌یک ماه دیگر 30 سال است که در رشتة شهرسازی تحصیل می‌کنم. اوایل مثل هر دانشجویی سعی می‌کردم آموخته‌هایم را در بخش‌های کاربردی به‌کار ببرم و خیلی هم شوق داشتم، اما بعدها دچار یاس تدریجی شدم، احساس می‌کردم یک علامت سوال در من هست که با این کارها به آن نمی‌رسیم. وقتی به عنوان کسی که باید نیاز این مردم را بشناسد، به شهر یا روستایی می‌رفتم، همیشه از امکاناتی که به من داده بودند و آن‌چه باید به آن می‌رسیدم، وحشت داشتم. تا زمانی که ساکن آن منطقه نمی‌شدم و با مردم‌اش نمی‌نشستم، شروع به کار نمی‌کردم. از همان ابتدا نگاهم یک نگاه پدیدارشناسانه به شهرسازی بود. در دورة دکترا مقاله‌ای را با نام «پدیدة مکان» دیدم و به قدری به آن مباحث احساس نزدیکی کردم که تصمیم‌گرفتم رسالة دکترایم را دربارة مکان بنویسم.

دکتر پرتوی دربارة کتاب پدیدارشناسی مکان گفت: تمام اشیاء و پدیده‌های عالم در صورتی که با انسان رشد پیداکنند، تبلور واقعی می‌یابند، این بحث اصلی کتاب من است. هایدگر، معتقد است که تمام پدیده‌های عالم، نشانی از خداوند و انسان‌ها دارند. پدیدارشناسی می‌گوید اگر ما پدیدارشناس هستیم، می‌گذاریم پدیده آشکار شود چون پدیده، به صورت بالقوه در خود، آن شکل را دارد و پدیدارشناسی تنها به پدیده کمک می‌کند که آن شکل را پیدا کند.

دکتر پرتوی به مباحث مختلف این کتاب اشاره کرد و گفت:‌ برای این کتاب،‌ دو سال در حوزة پدیدارشناسی مطالعه می‌کردم، بعد به تعریف مکان و این‌که پدیدارشناسی مکان چه مفهومی دارد، رسیدم. در غرب از دهة 60 به این سو در حوزة معماری و شهرسازی تحقیقات خوبی انجام شده است. من در این رساله شیوه‌های کاربردی کردن پدیدارشناسی مکان را در مطالعات معماری و شهرسازی بررسی کردم و این کتاب، به مباحث اصول و مفاهیم پدیدارشناسی،‌ بررسی اجمالی مفهوم شناخت،‌ پدیدة مکان و سکنا گزینی، پدیدارشناسی مکان و چالش‌ها و راهکارها می‌پردازد.

دکتر پروین پرتوی در پایان گفت: بازگشت ما به هویت مکان در شهرسازی و معماری، یک عزم عمومی می‌خواهد. باید این دغدغه به حوزة درسی سرایت کند و بر آن کار و مطالعه شود تا جذب شود. با یک کتاب نمی‌توان بحث مکان را در شهرسازی کامل کرد.

در پایان دکتر پرتوی از فرهنگستان هنر که زمینة چاپ این کتاب را فراهم کرده تشکر و قدردانی کرد.