امیرالمؤمنین (ع) در نگاه اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان

جرج جرداق نویسنده مسیحی لبنان: "تاریخ و حقیقت گواهی می دهند که او وجدان بیدار و قهار، شهید نامی، پدر و بزرگ شهیدان، علی بن ابی طالب، صوت عدالت انسانی، شخصیت جاوید شرق است. ای جهان چه می شد اگر هر چه قدرت داری به کار می بردی و در هر زمان علی با آن عقلش، با آن قلبش، با آن زبانش و با آن ذوالفقارش به عالم می بخشیدی؟!"

کارلایل فیلسوف انگلیسی: "علی جوانمردی عالیقدر و بزرگ نفس بود، از سرچشمه وجدانش خیر و نیکی می جوشید، از دلش شعله های شور و حماسه زبانه می زد، شجاع تر از شیر ژیان بود ولی شجاعتی ممزوج با لطف و رحمت و عواطف رقیق و رأفت... در کوفه غافلگیر و کشته شد، شدت عدلش موجب این جنایت گردید!... پیش از مرگش درباره قاتل خود گفت که اگر زنده ماندم خود می دانم و اگر درگذشتم کار به دست شماست، اگر درگذرید به تقوا نزدیک تر است!..."

جبران خلیل جبران نویسنده مسیحی لبنانی: "علی بن ابی طالب از این دنیا چشم فرو بست، مانند آن پیامبران که به قومی مبعوث می شدند و آن قوم شایستگی آن پیامبران را نداشتند، در جامعه ای زندگی می کردند که جامعه ایشان نبوده  است..."

میخائیل نعیمه شاعر و نویسنده مسیحی لبنانی: "هیچ مورخ و نویسنده ای به هر اندازه که باهوش و با شخصیت و نکته سنج و نابغه باشد، امکان ندارد که حتی در هزار صفحه بتواند تصویر کاملی از علی نشان بدهد. آنچه که این شخصیت بزرگ، بین خود و خدای خود گفته و عمل کرده از اموری است که هرگز هیچ گوشی و هیچ چشمی مانند آن را نشنیده و ندیده است، بنابراین هر تصویری که ما از او ترسیم کنیم مسلماً تصویری ناقص خواهد بود، تنها چیزی که ما به آن امیدواریم جنبش و تکانی است که به زندگی ما می دهد."

لامنس کشیش بلژیکی: "برای عظمت علی این بس که تمام اخبار و تواریخ علمی اسلامی از او سرچشمه می‌گیرد. او حافظه شگفت انگیزی داشت. علمای اسلام از مخالف و موافق، از دوست و دشمن مفتخرند که گفتار خود را به علی مستند دارند چه گفتار او حجیت قطعی داشت، او باب مدینه علم بود و با روح کلی پیوستگی تام داشت."

مادام دیالافوا نویسنده مسیحی فرانسوی: "احترام علی (ع) نزد شیعه به منتهی درجه است و باید این طور باشد؛ زیرا این مرد بزرگ علاوه بر جنگها و فداکاریهایی که برای پیشرفت اسلام کرد، در دانش، فضائل، عدالت و صفات نیک بی نظیر بود و نسلی پاک و مقدس نیز از خود باقی گذاشت. فرزندانش نیز از او پیروی کردند و برای پیشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند. علی کسی است که اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود، او کسی است که تهدید و نویدش قطعی بود. "

پطروشفسکی استاد دانشگاه لنینگراد: "علی (ع) تا سرحد شور و عشق پایبند دین، صادق و راستگو بود... و مقام صفات اولیاءالله در وجودش جمع بود."

ابوعلی سینا متفکر و فیلسوف شرق: "علی (ع) نسبت به اصحاب، مانند معقول بود نسبت به محسوس. علی (ع) در میان یاران رسول خدا (ص) مانند عقول قاهره نسبت به اجسام مادیه بود. حضرت علی (ع) شخصیتی است دارای ابعاد مختلف و جامع صفات اضداد. حضرت فرمانروایی است پر قدرت و صلابت و در عین حال بردبار، در میدان جنگ دلاوری کم نظیر، در محراب عبادت عابدی گریان، با دشمنان قاطع، در برابر یتیمان و بیوه زنان مهربان و رقیق القلب، سخاوتمندی بی مانند، در عین حال ساده پوشی کارگر و کشاورز، حکیمی دانا، قاضی دادگر، بی گذشت و دقیق النظر بود."

طه حسین نویسنده مصری: "من پس از وحی و سخن خدا، سخنی پر جلال تر و شیواتر از سخن ایشان ندیده و نمی شناسم. ایستادگی حضرت در برابر ناکثین، قاسطین، مارقین حقیقتی است روشن. حلم و صبر و سکوتش، در مدت بیست سال و اندی، به خاطر مصالح کلی اسلام و مسلمانان حقیقتی است دردناک و شگفت انگیز که تاریخ هرگز فراموش نخواهد کرد."