رصد ستاره های متغیر دوتایی در رصدخانه شیراز / تعیین زمان صفر ستاره ها

دکتر نعمت الله ریاضی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این خبر افزود: رصدخانه دانشگاه شیراز از جمله رصدخانه های حرفه ای است که در حوزه های نظری و عملی نجوم فعالیت می کند.

وی با بیان اینکه این فعالیتها با تلسکوپ های 12، 14 و 20 اینچ انجام می شود، گفت: عمده ترین کار این رصدخانه نور سنجی ستاره های دو تایی است.

ریاضی با بیان اینکه 80 درصد از ستاره های منظومه شمسی دوتایی هستند، توضیح داد: در این سیستم ستارگان به طور فیزیکی با هم در ارتباط هستند و تحت تاثیر جاذبه متقابل ناشی از گرانش میان آنها به دور هم می گردند.

وی ستاره های "الغول" یا "برساوش"، "ذات الکرسی" و .RZC Cas را از نمونه های ستاره های دوتایی ذکر کرد و ادامه داد: زمانی که ستاره ها از کنار یکدیگر عبور می کنند ستاره پر نور پشت ستاره کم نور و یا بالعکس قرار می گیرد و برای لحظاتی نور آن به زمین نمی رسد از این رو در این مرکز با استفاده از دستگاههای نور سنجی اقدام به رصد این ستاره ها می شود.

ریاضی تاکید کرد: نورسنجی از این ستاره ها داده هایی را در خصوص میزان افت و خیز درخشش این ستاره ها، سایز دو ستاره نسبت به یکدیگر، آهنگ چرخش مدار، شعاع ستاره های متغیر، دمای سطحی و لکه های خورشیدی بر روی ستاره ها متغیر ارائه می دهد.

وی با تاکید بر اینکه با استفاده از این اطلاعات می توانیم "زمان صفر ستاره" را محاسبه کنیم، توضیح داد: زمان صفر آغاز  دوره پریود ستاره زمانی است که ستاره در کم نورترین حالت خود قرار می گیرد. با استفاده از اطلاعاتی که از نور سنجی ستاره های متغیر دوتایی به دست می آید قادر به محاسبه این زمان هستیم.

رئیس رصد خانه ابوریحان با بیان اینکه نور سنجی از برخی از ستاره های دو تایی در حد یک شب و در برخی دیگر ماهها و شاید سالها بطول می انجامد به مهر گفت: در عین حال برخی از ستاره های متغیر دوتایی به دلیل اینکه خصوصیات آنها دائما در حال تغییر است چندین بار نور سنجی می شوند و در هر رصد اطلاعات تازه تری به دست می آید.

وی خاطرنشان کرد: اطلاعات به دست آمده از نور سنجی این ستاره ها ثبت می شود و در نهایت می توان منحنی تغییرات نوری ستاره های متغیر دوتایی را ترسیم کرد.

به گفته ریاضی بیش از 100 مقاله از نتایج این تحقیقات در مجلات معتبر بین المللی به چاپ رسیده است.

رئیس رصد خانه ابوریحان، بررسی وقایع نجومی چون ظهور دنباله دارها، مقارنه و رویت هلال ماه را از اقدامات دیگر این رصدخانه دانست.