به گزارش خبرگزاری مهر، زهرا حاج ابراهیمی دانش آموخته دکتری ژنتیک دانشگاه تربیت مدرس در این پژوهش در قالب رساله دکتری تخصصی علت مرگ سلولهای شبه عصبی حاصل از تمایز سلولهای بنیادین مغز استخوان قبل و بعد از پیوند را بررسی کرد و توانست در این تحقیق که بر روی موش صحرایی انجام شد با مهار ژن موسوم به ژن مرگ، میزان مرگ و میر را به یک سوم کاهش دهد.
وی تاکید کرد: توانایی سیستم عصبی انسان پس از تولد در ترمیم ضایعات عصبی بسیار محدود است و می توان گفت بعد از تولد سلولهای عصبی تقریبا خاصیت ترمیم خود را پس از بروز ضایعات از دست می دهند.
این دانش آموخته دکتری ژنتیک افزود: در چند دهه اخیر سلولهای بنیادی به عنوان ابزار قدرتمندی جهت درمان و ترمیم ضایعات سیستم عصبی مورد توجه بوده است اما پیوند موفقت آمیز سلولهای بنیادی در محل ضایعه به زنده ماندن طولانی مدت این سلولها و فعالیت صحیح آنها در محل جدید بستگی دارد.
وی اضافه کرد: این واقعیت که اغلب این سلولهای شبه عصبی قبل یا بعد از پیوند دچار مرگ می شوند، استفاده های بالینی آنها را با مشکل مواجه ساخته است. در این پژوهش بیان ژنهای کلیدی و تنظیم کننده در سیستم عصبی ارزیابی شد و مورد مطالعه قرار گرفت و سپس مقایسه آن با سلولهای بنیادی قبل و بعد از تمایز به سلولهای عصبی انجام شد که اطلاعات ارزشمندی از آن بدست آمد.
حاجی ابراهیمی با اشاره ایجاد ضایعات عصبی در موشهای صحرایی جهت تحقیق و بررسی گفت: برای بررسی این مهم که پس از تمایز سلولهای بنیادی و پیوند سلولهای شبه عصبی حاصل ازاین تمایز به بافت آسیب دیده، ژنهای کلیدی دچار چه تغییرات و اتفاقاتی می شوند ضایعات عصبی را در موشهای صحرایی ایجاد کردیم در بخشی از این پژوهش مشخص شد که ژن نوروتروفین که از مهمترین فاکتورهای رشد در سیستم عصبی است و نقش کلیدی در بقا و مرگ سلولهای عصبی دارد، قبل و بعد از تمایز بیان نمی شود در حالیکه در صورت بیان و پیوند موفقیت آمیز نقش مهمی در ترمیم ایفا خواهد کرد.
این دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در استفاده از سلولهای شبه عصبی حاصل از تمایز سلولهای بنیادی برای درمان ضایعات عصبی وجود دارد مرگ اکثر آنها به دنبال القا تمایز عصبی است که با انجام تحقیقات ژن موسوم به ژن مرگ که بیان آن در سلولهای موجب مرگ سلولی می شود شناسایی شد و با مهار بیان این ژن با استفاده از فناوری SIRNA میزان مرگ و میر به یک سوم کاهش یافت. این مطالعه روشی را برای افزایش بقا سلولهای شبه عصبی حاصل از تمایز سلولهای بنیادین مغز استخوان با استفاده از SIRNA بر علیه ژن P75NTR و دستکاری آنها در جهت افزایش کارایی آنها برای پیوند معرفی کرد.
حاجی ابراهیمی با اشاره به دستاوردهای این پژوهش در درمان ضایعات عصبی گفت: در بروز ضایعات عصبی همچون قطع عصب سیاتیک که موجب بی حسی اندامهای تحتانی می شود با بهره گیری از سلولهای بنیادی دو ناحیه عصب قطع شده را پیوند می زنند یا در مواردی که با قطع نخاع یا له شدگی نخاع مواجه هستیم و اکثر سلولهای عصبی در ناحیه آسیب دیده دچار مرگ شده اند، سلولهای بنیادی پس از تمایز به محل آسیب دیده پیوند زده می شوند این سلولها پیوند زده شده به ترمیم سلولهای مرده می پردازند و از طرفی جلوی مرگ و میر بیشتر سلولهای عصبی را گرفته و با ترشح فاکتورهایی که در رشد موثر هستند به بیدار سازی سلولهای خفته و ترمیم ناحیه آسیب دیده می پردازند.
این تحقیق در قالب رساله دکتری تخصصی زهرا حاج ابراهیمی به راهنمایی دکتر سید جواد مولی و مشاوره دکتر منصوره موحدین ودکتر محمود تولایی صورت پذیرفت.
نظر شما