صدای خرد شدن استخوانهایت را نمی شنوی!

به گزارش خبرنگار مهر ، روند بیماری پوکی استخوان از 35 سالگی آغاز می شود و حدود نیمی از زنان مسن تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن تر از 75 سال، به پوکی استخوان مبتلا می شوند. به طور تقریبی از هر سه زن، یک نفر و از هر 12مرد یک نفر به پوکی استخوان مبتلا می شود و این امر در سال منجر به دهها هزار شکستگـی ناتـوان کننده در مبتلایان می شود.

از سوی دیگر مطالعات نشان می دهد حدود 5 درصد جمعیت 20 تا 70 سال ایران به پوکی استخوان در ستون فقرات مبتلا هستند. این در حالی است که در اثر ابتلا به این بیماری، استخوانها بدون هیچ علامتی پوک می شود و وقتی علائم درد و شکستگی بروز پیدا می کند که بیماری در مرحله پیشرفته قرار دارد.

همچنین مطالعات دیگری نشان می دهد که 47 درصد زنان و 44 درصد مردان بالای 50 سال در کشورمان دچار کمبود تراکم استخوان هستند. در حالی که گفته می شود سوء تغذیه یکی از علل مهم بروز پوکی استخوان در مردان است، مصرف سیگار، ناراحتی ‌های روحی و روانی، افزایش وزن، بی تحرکی و بی اشتهایی عصبی و... از دیگر عوامل ابتلا به بیماری خاموش است.

پوکی استخوان به علت ناشناخته به طور معمول در مردان بعد از سنین 45 سال به بالا مشخص می ‌شود و به طور متوسط مردان 10 سال دیرتر از زنان همسن خود به شکستگی استخوانی مبتلا می شوند.

اگرچه با افزایش سن ، هم مردان و هم زنان بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می گیرند اما زنان در مجموع 4 برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. علت این امر، کوچک و ظریف بودن استخوان های زنان نسبت به مردان و متراکم بودن بیشتر استخوان آقایان است.

زنان در 75 سالگی به طور متوسط 25 درصد حجم استخوانهای متراکم و 40 درصد حجم استخوانهای اسفنجـی شـان را از دسـت می دهنـد و بـه طور کلی 84 درصد زنان بالای 80 سال دچار پوکی استخوان می شونـد.

از طرفـی هـر قـدر دوران یائسگـی در سنیـن پایین تر آغاز شود خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش می یابد. یائسگی معمولا در سن 50 سالگی رخ می دهد و با بروز آن میزان هورمون های استروژن تخمدان کاهش می یابد. این هورمون نقش مهمی در استحکام استخوانها دارد، با کمبود هورمون استروژن تخریب بافت استخوانی افزایش می یابد. زنانی که یائسگی زودرس دارند (قبل از 45 سالگی) و نیز خانم هایی که تخمدان های شان با جراحی برداشته شده است بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. زنانی که بسیار لاغرند و استخوان بندی ظریفی دارند بیش از زنان چاق یا افرادی که اسکلت بندی درشتی دارند مستعد پوکی استخوان هستند.

بررسی ها نشان می دهد که مصرف کم لبنیات در کشورمان سبب شده تا 90 درصد خانواده های ایرانی، کمتر از حد استاندارد کلسیم دریافت کنند. سرانه مصرف شیر در ایران 91 کیلوگرم در سال است، در حالی که این سرانه در اروپا 300 کیلوگرم برآورد می ‌شود.

از سوی دیگر، طبق آخرین آمار در مورد سبد غذایی مصرفی ایرانیان، مصرف لبنیات به ازای هر نفر روزانه 139 گرم است که فقط 38 گرم از این میزان را شیر تشکیل می ‌دهد؛ در شرایطی که مصرف مطلوب لبنیات هر فرد باید روزانه 225 تا 240 گرم باشد.

در نقطه مقابل ، بالا رفتن آمار مصرف نوشابه های گازدار در کنار فست فودها و... باعث شده که شدت ابتلا به پوکی استخوان افزایش یابد ، به طوری که زنانی که روزانه یک لیوان نوشابه مصرف می کنند، سه برابر بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. زیرا برای جذب کلسیم موجود در غذاها از طریق دستگاه گوارش نیاز به برقراری نوعی تعادل میان میزان کلسیم و فسفر وجود دارد که وقتی این تعادل بر اثر نوشیدن نوشابه گازدار حاوی اسید فسفریک به هم می خورد، جذب کلسیم از دستگاه گوارش نیز دچار اختلال می شود.

بنابراین، بدن از یک سو از کلسیم ذخیره شده در استخوان استفاده می کند و از سوی دیگر به راحتی نمی تواند کلسیم جذب کند، در نتیجه دچار نوعی فقر کلسیم و کاهش تراکم استخوانی و در نهایت پوکی بافت استخوانی خواهد شد. به طوری کلی افرادی که به میزان زیاد نوشابه مصرف می کنند، احتمال شکستگی استخوان در آنان سه تا چهار برابر کسانی است که نوشابه مصرف نمی کنند.

در آستانه 28 مهر، روز جهانی پوکی استخوان که آن را بیماری خاموش می نامند، متولیان امر سلامت می بایست بر تلاشهای خود در جهت فرهنگ صحیح تغذیه و همچنین عدم مصرف برخی خوراکی ها و نوشیدنی ها مضر که می تواند روند ابتلا به این بیماری را شدت بخشد، بیفزایند و زمینه های اطلاع رسانی و آموزش را مورد توجه دستگاههای مربوطه سازند.