هنرهای رنگین صنایع دستی ایران در اوج بی مهری

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، اوج هنر مردمان ایران در تک تک نقوش رقم خورده بر صنایع دستی چون قلم زنی و صنایع چرم اصفهان، گلیم برجسته ایلام، تابلوفرش و تراش شیشه آذربایجان شرقی، گیوه دوزی کرمانشاه، سرامیک همدان، صنایع دریایی و مشبک بوشهر، ورشوسازی لرستان و چاپ باتیک تهران در میان آوای موسیقی لرستان و کردستان مجالی بود برای رجوع به گذشته ای درخشان با نام تمدن و فرهنگ ایران اسلامیمان... فرهنگ و تمدنی که امروز نشانه های آن را می توان در میان آثار به جا مانده از گذشتگان جستجو کرد.

صنایع دستی این مرز و بوم را شاید بتوان آینه ای تمام نما از زیبایی های سالیان دور و نزدیک این سرزمین دانست زیرا در هر منطقه متناسب با نیازها، نوع علایق و ویژه گی های موجود در آن ناحیه این صنایع شکل گرفته و تا به امروز همچنان درخشان و ناب باقی مانده اند.

اما آنچه جای سوال دارد این است که چرا امروزه جای خالی صنایع دستی در میان خانه های ایرانیان را مصنوعاتی پر کرده اند که شاید آنقدرها با پیشینه و فرهنگ این مردمان تناسب نداشته یا لااقل به گونه ای است که رنگی از رنگین کمان هنر بومی را نمی توان در آنها یافت.           

نمایشگاه منطقه ای صنایع دستی در مرکز لرستان بهانه ای برای گفتگو با هنرمندان و دست اندرکاران امر صنایع دستی که از 17 استان کشور در این نمایشگاه حضور یافته بودند را فراهم کرد.

عدم شناخت جایگاه صنایع دستی و محصولات آن در میان مردم، بالا بودن هزینه های تهیه ابزار برخی صنایع دستی، بیمه صنعتگران، عدم حمایت مسئولان و استقبال ضعیف مردم از صنایع دستی از جمله مشکلات و موانعی بود که هنرمندان این عرصه از آن سخن گفتند.

یکی از هنرمندان غرفه صنایع دستی خراسان رضوی از آثار معرق موجود در این غرفه سخن گفت و اینکه این هنر در این استان پیشینه ای تاریخی دارد.

تهیه چوب برای معرق کاری مشکل بزرگی شده است

وی با بیان اینکه امروز تهیه چوب برای این صنعت به مشکلی بزرگ تبدیل شده است، گفت: با توجه به مسائل زیست محیطی و جلوگیری از قطع درختان، چوب مورد نیاز در این صنعت کمیاب شده است.

این معرق کار همچنین عدم شناخت این صنعت در کشور را یکی از مشکلات پیش روی این رشته دانست و پیرامون برگزاری نمایشگاه منطقه ای صنایع دستی در لرستان هم اینگونه پاسخ داد: این نمایشگاه به لحاظ موقعیت مکانی و زمانی به صورت مطلوب برگزار نشد و عدم استقبال مردم خرم آباد به همین دلیل بود.

صنعت نازک کاری چوب کردستان نیز از دیگر غرفه هایی بود که علاقمندان زیادی را به خود جذب کرد.

یکی از مسئولان این غرفه در گفتگو با مهر به معرفی نوعی بازی سنتی به نام " تخته نرد" پرداخت و ضمن تشریح نحوه بازی با این تخته، اظهار داشت: این بازی بیش از دو هزار سال قدمت دارد و بنا به قولی بازی شطرنج از روی این بازی اختراع شده است.

وی با اشاره به اینکه یکی از سوغات های شهر سنندج صنایع نازک کاری چوب است از عدم شناخت مردم کشور نسبت به این نوع از صنایع دستی به رغم شناخت جهانی آن ابراز تاسف کرد.

یکی دیگر از هنرمندان مشهدی درباره صنایع دستی نقاشی روی چرم توضیحاتی داد و بیان داشت: پیشینه این هنر به دوران انسانهای نخستین بازمی گردد.

این هنرمند نیز از عدم حمایت و توجه مسئولان گلایه کرده و اظهار داشت: در حال حاضر صنایع دستی در مجموع جایگاه مطلوبی در کشور ندارد.

فاطمه دادخواه ادامه داد: ما از کشورهای خارجی برای این صنعت سفارشهای خوبی داریم اما چون توسط مسئولان حمایت نمی شویم، نمی توانیم سفارشات زیادی بگیریم.

وی روی آوردن مردم در کشور به برخی اجناس خارجی به جای استفاده از محصولات بومی و با کیفیت داخلی را از دیگر موانع پیش روی صنعت چرم دانست و افزود: یکی از مشکلات پیش روی صنعتگران بحث بیمه آنها است که در این زمینه تاکنون فعالیت مفیدی صورت نگرفته است.

این هنرمند با بیان اینکه تاکنون در نمایشگاههای مختلف در کشورهای دنیا حاضر بوده است، گفت: استقبال مردم کشورهای خارجی از هنرهای دستی ایران در مقایسه با میزان استقبال در برخی استانهای داخل کشور در سطح بسیاری خوبی قرار دارد.

چهارمحال و بختیاری نیز با صنایع دستی ساخته شده از ساقه گندم نمادی از هنر دست هنرمندان ایرانی بود که ما را به سوی خود فراخواند. 

یکی از غرفه داران این استان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کار ساخت صنایع دستی با استفاده از ساقه گندم در کشور تنها در چهارمحال و بختیاری صورت می گیرد.

وی با اشاره به اینکه این کار نیاز به صرف وقت و حوصله زیادی دارد، افزود: هزینه تهیه ساقه گندم بالاست که این امر موجب می شود قیمت تابلوهای ساخته شده گران تمام شود و در نتیجه استقبال مردم از خریداری آنها نیز کمتر می شود.

قلم زنی اصفهان از دیگر غرفه هایی بود که اوج هنر هنرمندان این مرز و بوم را در میان نقوش مختلف آن می توان به وضوح یافت و مشاهده کرد.

یکی از هنرمندان این رشته از قدمت 400 ساله این صنعت می گوید و ادامه می دهد: روزی از هنر قلم زنی برای ساخت کلیه وسایل مردم استفاده می شد ولی امروز تنها از این صنعت دستی برای وسایل تزیینی و تابلو استفاده می شود.

وی هزینه ساخت وسایل با استفاده از این هنر را بالا دانست و مهمترین مشکل پیش روی این صنعت را عدم شناخت مردم عنوان کرد.

نمایشگاه منطقه ای صنایع دستی در لرستان شاید تنها نمایانگر گوشه ای از عظمت هنر ایرانی بود اما همین گوشه کوچک نیز در خود حکایت های زیادی نهفته داشت و شاید دهها گزارش از این عرصه، تنها بتواند ذره ای از واقعیت های موجود را نشان دهد.

آنچه شاید همواره باید به خاطر داشت این است که روزی مردمان این سرزمین امور جاری خود را با آنچه امروز تنها با عنوان صنعت دستی از آن یاد می شود می گذراندند و حال این صنعت به جا مانده از نیاکان ما باید بیش از این مورد تفقد قرار گیرد و این امر میسر نخواهد شد مگر با اراده ای همه جانبه و حضور پررنگ مردم و مسئولان.