به گزارش خبرنگار مهر در یزد، شهر یزد با محلات و کوچه پس کوچه های پیچ در پیچ و طاقهای ضربی و کوچه های آشتی کنان، بعد از تهران دارای بیشترین بافت تاریخی است و از گذشته های دور خانواده های بزرگ و اصیل شهر در این بافتها زندگی کرده اند.
کوچه های بن بست بافت تاریخی یزد، هر بیننده ای را به یاد دوستی، اتحاد و همدلی مردم این مناطق در گذشته های دور و حتی هم اکنون که ارتباط همسایه ها در بیشتر شهرها رنگ باخته است، می اندازد.
مشاهده درهای کوچک و بزرگ چوبی و کلونهای آهنی، سکوهای کنار منازل، آب انبارها، دیوارهای کاهگلی، بادگیرها و هزاران جاذبه دیگر که انسان را به صدها سال پیش می برد، در دل شهر و مرکز استان یزد تعجب همگان به ویژه توریستها را برمی انگیزد.
روزگاری در خانه های قدیمی این بافت که خود اوج هنر اصیل معماری یزد را به نمایش می گذارد، مردان و زنانی زیسته اند که هم اکنون از آنها به عنوان بزرگان، علما و ریش سفیدان شهر یاد می شود و یادگاران آنها هنوز هم با حفظ میراث گذشتگان خود سعی در زندگی در این مناطق دارند.
به رغم وجود این ریشه های کهن، طی سالهای اخیر بنا به دلایل مختلفی خانوارها از این مناطق کوچیده اند و با ساخت و ساز در سایر مناطق، نقاط جدیدی در شهر ایجاد کرده اند.
فهادان، گازرگاه، کوشک نو، خواجه خضر، چهار منار، مریم آباد، تخت استاد و دهها محله دیگر از محلاتی هستند که افتخار قدمت را به دوش می کشند اما متاسفانه در سالهای اخیر بسیاری از این مناطق به دلیل خالی بودن خانه ها به پاتوق خلافکاران و محله های بدنام شهر تبدیل شده اند.
کوچ خانواده های ساکن در این مناطق و خالی شدن بافت تاریخی خواه ناخواه ساختمانها را به ویرانی می کشد و اگر این روند ادامه یابد در آینده ای نزدیک یزد شاهد تخریب بدنه اصلی خود خواهد بود.
یکی از ساکنان بافت تاریخی یزد در محله فهادان در خصوص مهاجرت همسایگان خود به سایر نقاط شهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: کمبود امکانات اولیه برای زندگی، بیشتر مردم این شهر را مجبور کرده تا بر خلاف میل باطنی خود این منطقه را که سالها در آن زیسته اند، ترک کنند.
ابراهیم ساجدی افزود: در این مناطق امکانات بهداشتی، حمل و نقل و در مجموع کلیه امکانات رفاهی وجود ندارد و مردم بافتهای تاریخی با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند.
وی یادآور شد: به دلیل باریک بودن کوچه ها و خیابانها در این مناطق و اجتماع خانه ها در یک هسته مرکزی، انتقال خطوط تاکسی و اتوبوس، اورژانس و ... مقدور نیست.
یکی دیگر از ساکنان این مناطق نیز بیان داشت: لوله های آب و فاضلاب در اکثر خانه های این منطقه فرسوده است و تعمیر و تجهیز شبکه های آب هزینه های هنگفتی دارد از طرفی انتقال شبکه فاضلاب به این مناطق ممکن نیست زیرا بافت منطقه ظرفیت ایجاد این شبکه را ندارد.
مریم شایق افزود: بیشتر خانه های قدیمی خالی از سکنه بافت تاریخی یزد به مامن معتادان، قاچاق فروشان، مرکز توزیع و خرید و فروش مواد مخدر و فساد تبدیل شده و این امر علاوه بر خدشه دار شدن امنیت منطقه، دیدگاه توریستهای بازدیدکننده از بافت تاریخی را نسبت به یزد و حتی کل کشور تغییر می دهد.
به هر ترتیب واضح است که مردم ساکن در مناطق قدیمی یزد همچون مردم سایر مناطق برای زندگی به امکانات اولیه نظیر حمل و نقل، بهداشت، روشنایی، امنیت و .... نیازمندند و در صورتیکه توقع آنها در این زمینه تامین نشود، طبیعی است که منطقه را ترک کنند و خاطرات خود و نیاکانشان را در خانه های قدیمی به دست ویرانی بسپارند.
رئیس شورای شهر یزد در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: هم اکنون 730 هکتار از بافت تاریخی یزد در فهرست آثار ملی ثبت شده و این امر مایه بسی خوشحالی مسئولان و مردم شهرستان یزد است اما این پیشینه سبب شده ارائه خدمات به این مناطق با مشکلات عدیده ای مواجه باشد.
سیدعلی میرحسینی اظهار داشت: اداره میراث فرهنگی بر اساس ضوابط و قوانین خود اجازه تخریب برخی خانه ها برای خیابان کشی و امکان تردد وسایل نقلیه را نمی دهد از اینرو ارائه خدمات حمل و نقل، اورژانس، شبکه فاضلاب و ... میسر نیست.
وی با اشاره به اینکه موافق تخریب منازل تاریخی نیستیم عنوان کرد: خواسته های مردم بافت تاریخی از یک سو و عدم امکان تخریب یا تغییر املاک قدیمی از سویی دیگر، مسئولان شورای شهر و شهرداری یزد را بر سر دو راهی قرار داده است.
میرحسینی یادآور شد: از سویی بدیهی است که اگر مردم بافت تاریخی به دلیل کمبود امکانات این منطقه را ترک کنند، ساختمانها خود به خود رو به نابودی می روند و منازل مسکونی تبدیل به پایگاههای امن معتادان یا محل تجمع برخی افاغنه مجاز یا غیرمجاز حاضر در شهر می شود.
این مشکل علاوه بر شهر یزد گریبانگیر سایر شهرستانهایی که در آنها نیز بافت تاریخی وجود دارد شده است و مردم مناطق تاریخی میبد، اردکان، مهریز، ابرکوه و ... نیز با مشکلات یاد شده دست و پنجه نرم می کنند.
به نظر می رسد برای حل سرگردانی مردم و مسئولان باید گروهی کارشناس گردهم آیند و با اتخاذ تدابیری ویژه، علاوه بر حفظ و احیا بافت تاریخی شهر به بهترین نحو، امکان تداوم حضور مردم این منطقه را فراهم آورند.
گاهی احساس می شود که مردم شهر یزد با مردم سایر نقاط کشور متفاوتند و حاضر نیستند به هیچ قیمتی حتی به قیمت زندگی پر زرق و برق شهرهای بزرگ، یادگارهای ارزشمند خود را که اغلب در بافتهای تاریخی قرار دارند رها کنند اما در برخی موارد کمبودها به حدی است که این مردم اصیل را بر خلاف میل باطنی آنها ناچار به ترک منازل خود می کند.
نظر شما