علي افضلي : برهان وجودي از ابتكارات فلسفه غرب است

به گزارش خبرنگار گروه دين وانديشه خبرگزاري "مهر" ، وي گفت : برهان وجودي برهاني است كه در اثبات وجود خداوند به كار مي رود . اين برهان تفاوت اساسي با ساير براهين اثبات وجود خداوند دارد . در براهين ديگر ، از وجود عالم خارج به اثبات وجود خداوند مي پردازند ، اما در برهان وجودي به هيچ عنوان به عالم خارج ارجاع داده نمي شود . در برهان وجودي از تعريف ذهني مفهوم خداوند براي اثبات وجود او استفاده مي كنند .

دكتر افضلي افزود : برهان وجودي از ابتكارات فلسفه غرب است كه اولين بار توسط سنت آنسلم بيان شده است . در فلسفه اسلامي از برهان وجودي استفاده نشده است . البته برخي ها برهان صديقين ملاصدرا را با برهان وجودي مقايسه كرده اند كه مقايسه درستي به نظر نمي رسد ، زيرا در برهان صديقين از وجود عالم خارج شروع كرده و سپس بر اساس آن به اثبات وجود خداوند مي پردازند ، در حالي كه همانگونه كه گفتم در برهان وجودي از تعريف ذهني و بدون رجوع به عالم خارج وجود خداوند اثبات مي شود .

وي اضافه كرد : در ميان فيلسوفان اسلامي ، تنها آيت الله غروي اصفهاني - معروف به كمپاني - در كتاب " تحفه الحكيم " كه به زبان شعر است در قالب چند بيت از برهان وجودي استفاده كرده است . البته وي به نام برهان وجودي اشاره نكرده است بلكه از محتوي آن استفاده كرده است .

دكتر افضلي در بخش ديگري از سخنان خود به طور اجمالي از تقريرات مختلف برهان وجودي نزد آنسلم و دكارت ياد كرده و گفت : در ميان فيلسوفان معاصر در ايران ، آيت الله مهدي حائري يزدي، آيت الله مطهري ، و آيت الله محمد تقي جعفري موضع خاصي در باره برهان وجودي دارند . از ميان آنان ، آيت الله مطهري اين برهان را قبول نداشت ، اما در مقابل ، آيت الله محمد تقي جعفري و آيت الله مهدي حائري يزدي  اين برهان را قبول داشتند .

وي افزود : لايب نيتس مدافع برهان وجودي است و تقريرات مختلفي از آن بدست داده است . وي در يكي از تقريرات خود از مفهوم " وجوب وجود"  استفاده كرده و معتقد است اين مفهوم بهتر از مفهوم " كمال " در برهان وجودي مورد استفاده قرار مي گيرد . وي مي خواهد ثابت كند كه اشكال ندارد كه همه كمالات در يك وجود حضور داشته باشند . او پس از تعريف مفهوم كمال نشان مي دهد كه مفهوم خدا مفهومي تناقض آميز، محال، و ممتنع نيست .

دكتر افضلي در پايان سخنان خود به صورت اجمالي نظر آيت الله غروي را نيز بيان كرده ، اما بدليل كمي فرصت نتوانست به مقايسه ديدگاه لايب نيتس و آيت الله غروي بپردازد و حاضرين را به متن كامل مقاله خود ارجاع داد .