اسماعیل عباسی درباره شرایط برپایی دوسالانه یازدهم عکس به خبرنگار مهر گفت: اواخر تابستان 86 موزه هنرهای معاصر برای برنامه‌ریزی دوسالانه از 20 نفر دعوت کرد که با آغاز جلسه‌ها این تعداد به 17 نفر شامل کورش ادیم، مجتبی آقایی، محسن راستانی، مسعود زنده‌روح، محمد ستاری، حمید سوری، افشین شاهرودی، یونس شکرخواه، ابراهیم صافی، سیف‌الله صمدیان، محمد فرنود، علیرضا کریمی صارمی، مهدی مقیم‌نژاد، حسن نمکدوست، ساعد نیک‌ذات، علیرضا نیک‌نژاد و من رسید.
وی در ادامه افزود: جلسه‌های اعضای شورای سیاستگذاری برای برنامه‌ریزی دوسالانه تا اواخر اسفندماه به طول انجامید و فروردین فراخوان از سوی شورا به موزه ارائه و در دو سایت منتشر شد. در این فراخوان نحوه معرفی دبیر، داوران، زمان داوری، برگزاری و... دوسالانه ملی عکس ایران اعلام شده بود.
استعفا از دبیری دوسالانه یازدهم
عباسی گفت: در این جلسه‌ها من به عنوان دبیر دوسالانه انتخاب شدم و مدیر کل مرکز هنرهای تجسمی وقت آقای حبیب‌الله صادقی از این موضوع حمایت کرد. از آنجا که در شورای سیاستگذاری و هیئت داوری دوسالانه‌های نهم و دهم حضور داشتم و با کمبود مالی آنها از نزدیک آشنا بودم، از صادقی خواستم قراردادی با من بسته و کلیه مطالبات مالی دوسالانه حتماً پرداخت شود.
کامران عدل و اسماعیل عباسی در خبرگزاری مهر
دبیر دوسالانه یازدهم عکس ادامه داد: این قرار‌داد به امضای من و ایشان رسید، اما در بخش مالی مرکز هنرهای تجسمی بلاتکلف ماند. این مسئله موجب شد من از دبیری دوسالانه استعفا کنم. این اتفاق همزمان شد با تغییر مدیریت در این مرکز و معرفی محمود شالویی به عنوان جانشین صادقی.
حضور شالویی و بلاتکلیفی در برگزاری دوسالانه
این عکاس پیشکسوت گفت: شالویی ابتدا نظراتی متفاوت با شورای سیاستگذاری داشت و معتقد بود باید آئین‌نامه‌ها از نو تدوین و تصویب شود. این شورا دو نفر را معرفی کرد تا ایشان رئیس را از میان آنها انتخاب کند. در بررسی‌های بعد شورا به این نتیجه رسید که دوسالانه با آئین‌نامه قبلی به کار خود ادامه دهد و اگر مدیر کل تجسمی شرایطی دیگر دارد خودش آن را برگزار کند.
عباسی افزود: با تعیین سید‌عباس میرهاشمی به عنوان مشاور شالویی بخشی از گره‌های موجود باز شد. میرهاشمی با ایجاد فضای اعتماد و معرفی شورای سیاستگذاری، شرایط برگزاری جشنواره را فراهم کرد. به این ترتیب قرار شد با کمی تغییر در فراخوان مانند تغییر زمان، دوسالانه اول زمستان برگزار شود.
وی اشاره کرد: البته شالویی به تمرکز‌زدایی و برپایی همزمان دوسالانه در دیگر شهرها اصرار داشت و با توجه به فرصت موجود برای تکثیر عکس‌ها با این مسئله موافقت کرد. باید به این نکته نیز اشاره کنم که وی چون یک مدیر اجرایی است به تمام تعهدهای خود عمل کرد و ما در زمینه اجرایی کاملاً موفق بودیم. مثلا کتاب دوسالانه یازدهم در زمان افتتاح نمایشگاه عرضه شد، در حالی که هنوز کتاب دوسالانه دهم منتشر نشده است.
از دست دادن زمان و تصمیم‌گیری برای برگزاری دوسالانه
دبیر دوسالانه یازدهم ادامه داد: زمانی که شرایط مهیا شد حدود سه ماه برای انتشار فراخوان وقت داشتیم. آن هم در شرایطی که موزه هنرهای معاصر برنامه خود را تا پایان سال بسته بود و‌نمی‌توانستیم از این مکان برای نمایشگاه استفاده کنیم. شورا چون نمی‌خواست دوسالانه عکس به سه‌سالانه بدل شود، تصمیم گرفت در زمان باقیمانده آن را برگزار کند. با توجه به موضوع دوسالانه (عکاسی خلاق)، عقیده داشتیم عکاسان در این دو سال کارشان را انجام داده‌اند و فراخوان را منتشر کردیم.
عباسی افزود: برگزاری دوسالانه یازدهم از سوی شورا غیر رقابتی و محل برپایی گنجینه فرهنگ و هنر یزد و موسسه فرهنگی هنری صبا در نظر گرفته شد. با انتشار فراخوان 12500 عکس از 2279 عکاس به دبیرخانه رسید که هیئت داوران آنها را بازبینی کرد و در نهایت آثار 135 هنرمند با 123 تک‌عکس و 33 مجموعه و در مجموع 298 قطعه عکس برای نمایشگاه یازدهمین دوسالانه انتخاب شد.
آثار نمایشگاه دوسالانه نتیجه انتخاب داوران
عباسی درباره آثار برگزیده گفت: من در داوری‌ها دخالتی نداشتم و آنچه امروز در نمایشگاه حضور دارد دیدگاه هیئت داوری است. شاید با حضور برخی آثار موافق نباشم اما با بازبینی 12500 عکس، می‌توان گفت فقط 100 عکس دیگر شایستگی حضور در نمایشگاه را داشتند. به جرات می‌توان گفت 12000 عکس دیگر فاقد ارزش عرضه در نمایشگاه دوسالانه بودند و به همین دلیل معتقدم این نمایشگاه توان دو سال عکاسی ایران است.
وی تصریح کرد: البته در میان این 12000 عکس آثاری قابل توجه بودند که به دلیل همخوانی نداشتن با موضوع دوسالانه از آنها صرف نظر کردیم و می‌توانند در نمایشگاههای دیگر عرضه شوند. در این میان آثار افراد تازه‌کار هم بود که نمی‌توان به راحتی از آنها صرف نظر کرد. به نظرم در بخش آموزش عکاسی مشکلات بسیار داریم که باید در این زمینه کار شود.
عکاسان از مجموعه عکس شناخت ندارند
دبیر دوسالانه یازدهم با ضعیف دانستن بخش مجموعه عکس گفت: بیشترین مشکل ما در عکاسی نشناختن مجموعه عکس است. این ضعف در دوسالانه یازدهم مشهود است و جز چند مجموعه ارزشمند، بقیه مجموعه‌ها با اغماض به نمایشگاه راه یافتند. متأسفانه عکاسان هنوز در این زمینه با تعاریف آشنا نیستند و به اشتباه فکر می‌کنند یک آلبوم عکس خانوادگی نیز مجموعه تلقی می‌شود. در صورتی که اگر مجموعه عکس روایت یا بیانیه نداشته باشد، نمی‌توان آن را مجموعه دانست.
ضعف دوسالانه را باید در جای دیگر جستجو کرد
عباسی گفت: ضعف این دوسالانه را نباید در 200 قطعه عکس نمایشگاه جستجو کرد. باید عوامل واقعی مشکلات عکاسی کشور را پیدا کرد. شرایط آموزشی و اجتماعی ما چگونه بوده و چقدر از امکانات عکاسی، اینترنت، نرم‌افزارها و... شناخت داریم؟ آموزش عکاسی فقط شناخت دوربین و مسائل نظری نیست، بلکه شناخت عکاسی دنیا و دیدگاههای عکاسان جهان است.
وی ادامه داد: امروز عکاسی از شکل مستقیم خود خارج شده، گرچه در مواردی چون عکس خبری هنوز به شکل مستقیم است. امروز دنیا به عکاسی معنوی و فلسفی رسیده، عکاسان جوان ما چقدر با این موضوع آشنا هستند؟ در واقع عکاسی مانند دیگر هنرها در کشورمان فقط مصرف‌کننده است و بدون شناخت از دیدگاههای عکاسان دنیا از آنها الگوبرداری می‌کنیم.
زمان برای برگزاری کارگاه آموزشی وجود نداشت
وی درباره برگزار نکردن کارگاههای آموزشی در کنار دوسالانه اظهار کرد: برپایی این کارگاهها در دوسالانه نهم و دهم چه حاصلی داشته است؟ در این کارگاهها عکاسانی سخنرانی می‌کنند که تجربه چندانی ندارند. من خودم حضور داشتم و شاهد بودم که بیشتر وقت به قصه‌گویی و بازگویی مسائل ابتدایی عکاسی می‌گذرد.
عباسی ادامه داد: در چند جلسه محدود چه کاری می‌توان پیش برد؟ من با برگزاری کارگاه آموزشی موافق هستم اما معتقدم این موضوع نیاز به برنامه‌ریزی منسجم دارد. ما در دوسالانه یازدهم به خاطر تنگنای زمانی که برای برگزاری داشتیم نتوانستیم برنامه‌ریزی برای کارگاههای آموزشی داشته باشیم.
ضعف آثار نمایشگاه دوسالانه به سردرگمی عکاسی ایران مرتبط است
اسماعیل عباسی درباره ضعف کیفی آثار این دوسالانه در مقایسه با دیگر مسابقهها و جشنواره‌های عکاسی گفت: هدف ما در این دوسالانه با دیگر مسابقهها و نمایشگاه‌ها متفاوت بود. دوسالانه نگاه نوآورانه دو سال گذشته عکاسی را مطرح می‌کند. اگر این اتفاق در دوسالانه نیفتاده می‌توان از آثار رسیده گله کرد.
دبیر دوسالانه عکس افزود: ظرفیت عکاسی ما این سال‌ها خوب بوده اما شاهد سردرگمی در این هنر هستیم. عکاسان ما هنوز درگیر مسائل ابتدایی هستند، اما می‌خواهند حرف‌های بزرگ عکاسان غربی را بگویند. این شکاف در عکاسی ما مشهود است. با دیدن آثار عکاسان به این نتیجه رسیدم که ای کاش می‌توانستیم 10 سال دوسالانه را تعطیل و با یک آموزش درست از اول شروع کنیم.
وی تصریح کرد: ما برای رسیدن به این پاسخ‌ها در حال تحقیق روی مشکلات این دوسالانه هستیم. باید بررسی کنیم که کجا مشکل داریم و چه بخشی از تعاریف ما ایراد دارد. این پژوهش باید در اختیار دوسالانه بعد قرار بگیرد تا شرایطی بهتر را برای عکاسی کشور فراهم کند. با توجه به اینکه قرار است شرایط برگزاری دوسالانه دوازدهم را نیز فراهم کنیم، این پژوهش می‌تواند مفید باشد.
پیشکسوتان حاضر به رقابت نیستند
عباسی درباره حضور نداشتن پیشکسوتان عکاسی در دوسالانه گفت: برای این موضوع می‌توان دلایل متعدد آورد. اما معتقدم پیشکسوتان در مسابقه و شرایط رقابت حضور نمی‌یابند چون نمی‌توانند حذف آثارشان را بپذیرند. اما هنرمندانی همچون امیرعلی جوادیان هستند که با وجود رد شدن اثرشان اعتراض نمی‌کنند و همواره در رقابت‌ها حضور دارند. من شخصاً در مسابقهها و جشنواره‌ها شرکت نمی‌کنم، چون معتقدم نباید جای جوانان را تنگ کرد. برخی پیشکسوتان نیز همین عقیده را دارند و نمی‌توان آن را به ضعف دوسالانه ارتباط داد.
دوسالانه یازدهم برآیند دوسال عکاسی ایران است
دبیر دوسالانه عکاسی گفت: این دوسالانه برآیند دوسال عکاسی خلاق و نوجویانه عکاسان کشور است. فکر می‌کنم اگر به دنبال گناهکار نباشیم و ریشه‌یابی کنیم که این آثار در حد دوسالانه ملی عکس ایران هستند یا نه، می‌توان برای آینده شرایطی بهتر را فراهم کرد. به نظر من پژوهش در زمینه عکاسی بهترین راه حل مشکل حال حاضر عکاسی کشور است. آثار این دوسالانه در کلیت حاصل عکاسی ما است. شاید برخی آثار در جزئیات مورد پسند نباشند، اما نمی‌توان منکر این کلیت شد.
نظر شما