به گزارش خبرنگار مهر، همایش بین‌المللی ایران فرهنگی (گذشته حال و آینده) با حضور اندیشمندان و صاحبنظران دوشنبه و سه شنبه این هفته در سالن شیخ انصاری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.
در نشست صبح دیروز این همایش چندین سخنرانی ایراد شد.
"قابلیتهای نوروز در به کارگیری به عنوان عنصر دیپلماسی فرهنگی" عنوان سخنرانی دکتر بهرام امیر احمدیان بود.
پژوهشگر مسایل آسیای مرکزی و قفقاز گفت: آیا جشنها و آیینهای نوروزی که دارای اندیشه‌ها و آرمانهای انسانی و یزدانی و پس ازگسترش اسلام جزء معدود آداب و رسومی است که پا بر جا مانده، توانایی آن را دارد که ملل و اقوام گوناگونی را که آن را باور دارند و همه ساله برپا می دارند، به هم نزدیک کند؟ این وظیفه را کدام کشور و ملتی می‌تواند انجام دهد؟ جشنهای سال نو میلادی مسیحی صبغه دینی و مذهبی دارد؛ ولی همۀ پیروان مسیحیت چه آنهایی که اعتقاد مذهبی و دینی ندارند و بدان پای بند نیستند و چه مومنان و پیروان راستین حضرت عیسی مسیح(ع)، آن را گرامی می‌دارند. آیا نوروز می‌تواند چنین نقشی ایفا کند؟
وی در ادامه گفت: اگر جشن سال نو مسیحی که در نیمکره شمالی و در سرمای طاقت فرسا برگزار می‌شود، می‌تواند میلیونها انسان را به یک حس و باور مشترک رهنمون شود، آیا نوروزی که در آغاز بهار طبیعت همین نیمکره برگزار می‌شود نیز قادر است ملل و اقوام مسلمان را از هر مذهب اسلامی اعم از سنی و شیعه به هم نزدیک کند؟
وی تصریح کرد: از استان "سین کیانگ" در کشور چین تا کشور مصر در حوزۀ نوروز قرار می‌گیرند. بنا براین نوروز قابلیت شگرفی در همگرایی فرهنگی مردمان این سرزمینها دارد. همچنین نوروز می‌تواند نقش برجسته‌ای در همگرایی قومیتهای داخل کشور که می‌توان از آن به بافت فرهنگی موزاییک وار اشاره کرد ایفا کند.
او در پایان برای نشان دادن اهمیت نوروز تأکید کرد: اخیراً نامه‌ای به "بان کی مون" دبیر کل سازمان ملل متحد ارسال شده و خواهان وارد کردن نوروز در تقویم سازمان ملل شده است.
"گذشته و آینده زبان فارسی در شبه قاره" عنوان سخنرانی دکتر سید مهدی حسینی از کشور پاکستان بود.
وی گفت: زبان فارسی از شاخه‌های ایرانی است که خود نیز از زبانهای هند و اروپایی منشعب شده است بدین لحاظ، با زبان هندی پیوندی دیرین دارد. گذشته از این خویشی، زبان فارسی مقارن با ورود غزنویان به شبه قاره راه یافت و در آن زمان، به عنوان زبان درباری و رسمی برگزیده شد.
او در ادامه افزود: این موقعیت همچنان تا دوره‌های بعد، در زمان غوریان، سلاطین دهلی، گورکانی و ... ادامه داشت. بدین ترتیب زبان فارسی سرتاسر شبه قاره را در نوردید و نه تنها پناهگاه آن شد، بسیاری از نویسندگان و شاعران مهم را در دامان خود پروراند.
وی تصریح کرد: به طور خلاصه، نفوذ و گسترش زبان فارسی را در شبه قاره می‌توان نتیجه عوامل ذیل دانست.الف-انتخاب زبان فارسی به عنوان زبان رسمی؛ب-توجه به فارسی به عنوان زبان مذهبی؛ج-مهاجرت مبلغان، نویسندگان، شعرا و علما به شبه قاره؛د-ساخت و ترکیب های ویژۀ زبان فارسی؛ه-تشویق و حمایت حکمرانان شبه قاره از اهل علم و ادب.
"عناصر پایداری فرهنگ ایرانی در مواجهه با فرهنگ های بیگانه" عنوان سخنرانی آقای کریم خان محمدی بود.
وی با اشاره به مختصات فرهنگی ایران در ادوار تاریخی، همانند "ایرانیت"،"دینداری"،"شاهنشاهی"،"تنوع فرهنگی" و پیوستار فرهنگی" گفت : فرهنگ، علی رغم تجربه تغییرات که ذاتی پدیده های اجتماعی است، از یک سری عناصر پایدار برخوردار است که می توان از آن به "روح ملت ها" یاد کرد.
او تصریح کرد: با مطالعه اسناد تاریخی، می‌توان گفت ایران به دلیل "تنوع و موقعیت جغرافیایی" در طول تاریخ دارای تاریخ متنوع، و همواره در آن، زمینه برای گسست اجتماعی فراهم بوده است؛از سوی دیگر "تفرد معنوی" با دو ویژگی اعتقاد به مبدأ توحیدی و آیندۀ روشن خواستار انسجام تاریخی است.
وی در پایان گفت: ایرانیان برای فائق آمدن بر چالش "انسجام اجتماعی" و "گسست"، به ایده "حکیم حکم" رهنمون شدند که در نظام شاهنشاهی تبلور یافت.
"روایت خاقانی شروانی و نظامی گنجوی از نخستین جنگهای روس با ایران" عنوان سخنرانی آقای محمد طاهری خسروشاهی بود.
وی گفت: شرحی راجع به تاخت و تاز روس ها به شهر بردعه قفقاز در منظومه اسکندر نامه نظامی گنجوی و در دیوان قصاید خاقانی وجود دارد که باید از این دو متن ادبی به عنوان "نخستین بازتاب جنگهای روس با ایران در شعر فارسی" یاد کرد.
وی در پایان افزود: نظامی نخستین شاعر پارسی گوی است که در باب هجوم دشمن به خاک میهن، به واکنش برخاسته و این واقعیت تاریخی را با هنرهای شاعرانه آرایش داده است.پس از نظامی گنجوی، شاعر هم عصر او،خاقانی شروانی نیز در دیوان قصاید خود از حمله روس به قفقاز سخن می گوید.
"ایران فرهنگی و چالش های هویتی" عنوان سخنرانی دکتر مهدی رهبری بود.
استادیار علوم سیاسی دانشگاه مازندران گفت: تمدن ایرانی با وجود اشتراکات در حوزه‌های هویت سازی چون تاریخ، زبان، نمادها، اسطوره ها، مذهب و آداب و رسوم، در طول تاریخ دچار چالش بوده است.
وی گفت: در مقابل، اشتراکات فرهنگی یکپارچه ساز، عناصر متمایز ساز سلفی گری مذهبی، مدرن(ملی گرایی و غرب گرایی)، پست مدرن(کثرت گرایی) و جهان گرا به ضعیف شدن فرهنگ ایرانی در دوران جدید انجامیده‌اند.
"فارسی نویسان و فارسی سرایان معاصر پاکستان در نیمه دوم قرن چهاردهم شمسی" عنوان سخنرانی دکتر سید مرتضی موسوی از کشور پاکستان بود.
او گفت: در اوایل قرن سیزدهم هجری شمسی، با افول خورشید قدرت تیموریان شبه قاره، زبان فارسی از رسمیت افتاد.اما در همین دوره، نویسندگان و سخنوران مشهور در شبه قاره آثاری ارزنده به وجود آوردند؛ کسانی همچون "اسدالله غالب"،"سید احمد خان"،"الطاف حسین حالی" و "شبلی نعمانی".
وی در ادامه فارسی سرایان برجسته نیمه اول قرن چهاردهم هجری شمسی را از آن "علامه اقبال" و معاصرانش نظیر "رعنای کاظمی پیشاوری"،"فیروز طغرایی"،"یوسف عزیز مگسی"،"زیب مگسی" و "عزیز الدین عظامی" دانست.
"دیپلماسی عمومی در ایران؛مقایسه با تجربه سایر کشورها" عنوان سخنرانی خانم افسانه احدی بود.
او با اشاره به اهمیت دیپلماسی عمومی در روابط بین المللی کنونی گفت: پیشرفتهای عظیم در زمینه ارتباطات، موجب شده تا موج گسترده ای از اطلاعات به سرعت در تمام نقاط جهان منتشر شود و از طرف دیگر، تغییر در نظام بین الملل این امکان را فراهم آورده تا افراد در شکل دهی به سیاست و عملکردهای جهانی نقش ایفا کنند؛به گونه ای که امروزه افکار عمومی بین المللی تأثیر بسیاری در سیاستگذاری ها در مقایسه با گذشته یافته اند.
وی گفت: این مسئله باعث شده تا برقراری ارتباط با مخاطبان عام و تأثیرگذاری بر آنها در کشورهای مختلف، مورد توجه دولت نیز قرار گیرد که می‌توان این امر را در قالب "دیپلماسی عمومی" در کشورهای گوناگون بررسی کرد.
در پایان این همایش دکتر دینانی به ایراد سخن پرداخت. وی با بیان اینکه گستره ایران فرهنگی بسی فراتر از مرزهای کنونی آن است افزود: تعیین مرزهای فرهنگی ایران بسیار سخت و دشوار است. زبان فارسی که می‌توان از آن به فرهنگ ایران یاد کرد، مورد علاقه بسیاری از مردم شبه قاره است.
وی در ادامه به تأثیر شگرف ایرانیان بر جهان اسلام اشاره کرد و گفت: ایرانیان چه در علوم نقلی و چه در علوم عقلی منشای خدمات فراوانی در جهان اسلام بوده‌اند. برجسته‌ترین فقها، عرفا، محدثین و مفسران قرآن کریم متعلق به ایران فرهنگی بوده‌اند.
وی در ادامه به محبوبیت ابو حامد محمد غزالی طوسی در جهان اسلام سخن راند و تصریح کرد: عرفان ریشه در ایران باستان دارد اگر چه عرفای ما بر اساس کلام وحی سخن گفته‌اند.
او گفت: ایران مهد یکتا پرستی بوده است.
وی در ادامه گفت: "نیچه" فیلسوف شهیر غرب با وجود اینکه در کتابش اشاره‌ای به نام زرتشت نداشته است ولی به نام زرتشت در عنوان کتابش استفاده کرده گفت: نیچه چون طرفدار صدق و راستی بود و به باطن انسانها توجه داشت از این رو نام کتاب خود را "چنین گفت زرتشت" نامید. چرا که از نظر نیچه اولین منادی "صدق" زرتشت بوده است.
وی در پایان گفت: با وجود مرزهای سیاسی که قابل احترام هستند نمی‌توان برای فرهنگ مرز کشید و آن را محدود کرد. اگر به فرهنگ ایران توجه کنیم خیلی حرف برای گفتن در دنیا خواهیم داشت.
در پایان این همایش دکتر ایوب کریمی به جمع بندی مقالات و مباحث مطرح شده دراین همایش پرداخت.
نظر شما