سمینار تئاتر خصوصی آغاز به کار کرد

به گزارش خبرنگار مهر، محمدحسین ایمانی خوشخو با طرح این سئوال که اگر اقتصاد تئاتر دارای اهمیت است چرا تاکنون در این حوزه به جایگاهی ارزشمند دست نیافته‌ایم گفت: بنده بر این باورم که تبیین و روشن نکردن موضوع بحث، ریشه‌یابی و ریشه‌شناسی درست و فقدان آسیب‌شناسی مناسب دلیل این امر است.

وی درباره چیستایی اقتصاد هنر گفت: اقتصاد هنر با موضوع بحث خود ما یعنی اقتصاد تئاتر چیزی نیست که تنها کارشناس هنری یا یک کارشناس و متخصص تئاتر و از سوی دیگر یک کارشناس یا متخصص اقتصاد به آن بپردازند. گرچه راه تحقیق در این زمینه برای همه باز است. اقتصاد هنر از آن جهت که من به آن می‌پردازم به عبارتی نه اقتصاد است نه تئاتر. اقتصاد هنر خود یک علم مستقل و در هم تنیده است.

معاون وزیر ارشاد افزود: پاسخ به چیستایی اقتصاد هنر یا علم اقتصاد هنر امری دشوار است چرا که با یک موضوع سر و کار نداریم. بلکه دو موضوع از دو جنس داریم. دو موضوع که اینک به یک موضوع و یک علم مستقل غیر قابل تفکیک بدل شده است. دو راه برای فهم اقتصاد هنر وجود دارد. در طریقه اول نیروهای اقتصادی تعیین‌کننده هنر و پیامدهای اقتصادی آن مورد مطالعه قرار می‌گیرند و در طریقه دوم تحلیل اقتصادی در مورد تولید و مصرف هنرهای مختلف به کار می‌رود.

ایمانی خوشخو در بخش دیگر سخنان خود گفت: مفهوم اقتصادی هنر به عنوان پیامدهای رجحان‌ها و قیود محدودکننده کلیه عوامل ذیربط در تولید و مصرف هنر تعریف می‌شود. موقعیت‌های غیر تعادلی که در آن عرضه بیش از تقاضا یا تقاض بیش از عرضه باشد امکان فهم بهتر فرایند تولید و تقاضای هنر و به همراه آن فهم بهتر نحوه تکامل مفهوم اقتصادی هنر را فراهم می‌کند.

وی تأکید کرد: نکته مهم دیگر در این زمینه تعیین جایگاه و اندازه هنر از دید اقتصاد کلان است. اندازه گیری دقیق بخش هنر با مشکلات تحلیلی و آماری بزرگی روبروست. تجزیه و تحلیل هزینه فایده چنین کاری نشان خواهد داد که مشکلات آماری بزرگتر از مشکلات تحلیلی است. مسائل اقتصادی بخش هنر مسائل خرد هستند. تخمین های مربوط به اندازه کلان بخش هنر برای طرفداران و حامیان این بخش سودمند است و ما نباید چندان نگران فقدان این تخمین ها باشیم.

وی درباره اقتصاد تئاتر توضیح داد: اقتصاد تئاتر نه اقتصاد تئاتری نه تئاتر اقتصادی و نه حتی اقتصاد و تئاتر است. در عین حال علم اقتصاد تئاتر را هم علمی می‌دانم که به ما کمک می کند تا زوایای پنهان و آشکار تئاتر را با هدف توسعه کمی و کیفی تئاتر بیشتر بکاویم و تشریح کنیم. بنابراین از این زاویه، نگاه بنده به علم اقتصاد تئاتر قبل از آن که نگاهی اقتصادی باشد یا حتی نگاهی تئاتری، نگاه پژوهشی و فلسفی است.

ایمانی ادامه داد: علم اقتصاد تئاتر گرچه خود یک علم است اما جزو علوم میان‌رشته‌ای به حساب می‌آید، پس شناخت مقوله اقتصاد، شناخت مقوله تئاتر یا یافتن وجوه اشتراک و افتراق آنها می‌تواند ما را به سمت علمی که نام آن اقتصاد تئاتر است رهنمون کند. علمی که نه تئاتر است نه اقتصاد و در عین حال شامل هر دو آنها است. اقتصاد تئاتر علمی مستقل و درهم تنیده است و تنها چیزی که می‌تواند ما را به ساحت آن نزدیک کند یافتن وجوه اشتراک و افتراق آن است.

این مدیر فرهنگی با اشاره به اینکه موضوع علم اقتصاد تئاتر را می توان توسعه تئاتر دور از دغدغه‌های مالی دانست، درباره تعریف تئاتر خصوصی اظهار داشت: به نظر من تئاتر خصوصی تنها تئاتری نیست که خودگردان باشد که به نظر می‌رسد چنین چیزی چندان با ذات تئاتر همسو نیست. تئاتر خصوصی را می‌توان در همان موضوع مورد بحث یعنی توسعه تئاتر دور از دغدغه‌های مالی تعریف و حدود آن را نیز ترسیم کرد.

وی گفت: تداوم حمایت دولتی و غیر دولتی و حمایت بنگاه و سازمان‌های فعال اقتصادی و حمایت رسانه‌ها و دولت، تلاش برای جذب مخاطب بیشتر، رفع مشکل فضاهای نمایشی به خصوص از سوی دولت و اختصاص فضای مناسب، استفاده بیشتر از پتانسیل هنرمندان در ایجاد تشکل‌های خصوصی تئاتر، تناسب مضامین نمایش‌ها با سلایق فرهنگی، برقراری اعتماد بیشتر میان دستگاههای دولتی و تهیه‌کنندگان خصوصی و نظام حقوقی قانون کپی رایت از جمله راهکارهای تقویت اقتصاد تئاتر هستند.

معاون وزیر ارشاد طراحی نظام حساب‌های اقتصادی برای هر زیربخش فرهنگ و هنر از جمله هنر نمایش، مطالعه نظری ابعاد اقتصادی فعالیت‌های فرهنگی هنری، ایجاد نگاه اقتصادی به هنر، تعیین اولویت و نیازهای خاص، پیش‌بینی راهکارهای مناسب برای افزایش مشارکت هنرمندان و دست‌اندرکاران و بخش تعاونی و خصوصی با ایجاد مؤسسات تک‌منظوره نمایشی، رقابتی کردن فعالیت تئاتری، تدوین و طراحی نظام جامع اطلاع‌رسانی در حوزه تئاتر و... را از راهکارهای تقویت اقتصاد تئاتر دانست.

در ادامه این مراسم مهرداد رایانی مخصوص دبیر سمینار تئاتر خصوصی با یادآوری فعالیت‌های مدون چهار ساله مدیریت دفتر پژوهش و انتشارات اداره کل هنرهای نمایشی اظهار داشت: حقیقت این است که در بخش‌هایی مثل نشر، تحصیلات دانشگاهی و سایت‌های خبری که به مقوله تئاتر می‌پردازند، بخش خصوصی سامان یافته و علاقمندان خاص خود را دارد و آنها نیز دریافته‌اند که باید برای دست یافتن به میل و تصمیمشان هزینه کنند.

وی افزود: این نکته در بخش تولید نمایش و شکل یافتن اجراها بسیار کمرنگ است و اگر هم نمونه‌هایی وجود دارد به لحاظ کیفی، سطحی نامطلوب دارند. نکته دیگر آنکه تئاتر خصوصی در کنار تئاتر دولتی می‌تواند رقابت سالم و خوبی را شکل دهد که در نهایت منجر به رشد تئاتر می‌شود. همواره ایجاد رقابت سالم می‌تواند پیشرفت و رشد را سرعت ببخشد البته مشروط به مشخص بودن ضوابط و سالم بودن آن.

رایانی مخصوص با اشاره به نبود افراط و تفریط در این حوزه تأکید کرد: تئاتر دولتی یا خصوصی به تنهایی مقصد و منزلی مطلوب را شکل نخواهد داد. همجواری این دو و تأثیر و تأثری که از تعامل و گاه تقابل این دو رویه و روند تولید در تئاتر شکل می‌گیرد می‌تواند ما را بهتر به ایده‌آل نزدیک کند. سمینار پژوهشی تئاتر خصوصی با چنین رویکردی و با توجه به نیازسنجی کلان شکل گرفته است.

نخستین سمینار تئاتر خصوصی روزهای 29 و 30 دی و اول بهمن‌ماه در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار می‌شود.