به گزارش خبرنگار مهر، تمرین‌های نمایش تازه هوشمند هنرکار از مدتی پیش در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر آغاز شده است. در سکوت سالن سایه، هنرکار روی یکی از صندلی‌های ردیف اول نشسته و بازی بازیگرانش را تماشا می‌کند. آزیتا نوری وفا و شیدا ابراهیمی بازیگران این صحنه هستند.
نوری وفا که سال گذشته در نمایش "پرده‌ها از راه می‌رسند" بازی کرده بود در نمایش تازه هنرکار نقش آنتیگونه را بازی می‌کند. کاظم هژیر آزاد به دلیل بیماری مادرش در تمرین غیبت دارد، او بازیگر نقش کرئون است و شیدا نقش ایزمین خواهر آنتیگونه را بازی می‌کند.
در نقطه مرکزی صحنه دو بازیگر زن در کشمشی فیزیکی، دشواری موقعیت شخصیت‌ها را منعکس می‌کنند و هنرکار درباره نوع حرکت و لحن بیان دیالوگ بازیگرانش را راهنمایی می‌کند. آنتیگونه و ایزمین برای رسیدن به اهداف و آرمان‌هایشان با هم درگیر شده‌اند.
ایزمین: اگر او بپذیرد من هم گناهکارم. من شریک جرم و خواهان مجازات خویشم.
آنتیگونه: این خلاف عدالت است و تو دستی در کار نداشتی...
نوری وفا و ابراهیمی در نمایی از تمرین "آنتیگونه"
هنرکار وارد صحنه می‌شود و حرکت بازیگرانش را تصحیح می‌کند. در فاصله‌ای که بازیگران استراحت می‌کنند هنرکار درباره نمایش تازه‌اش صحبت می‌کند. او دلیل انتخاب این متن را جذابیت‌های آن می‌داند و می‌گوید: انتخاب یک متن به مجموعه عوامل بستگی دارد که بخشی از آن به کارگردان برمی‌گردد، شرایط و فضای تئاتر هم در انتخاب متن تاثیر دارد.
وی ادامه می‌دهد: اجرای "آنتیگونه" از سال‌ها قبل دغدغه من بوده است. اما دوست داشتم اگر این متن ماندگار را به صحنه می‌برم بازنگری و بازتعریفی از دیدگاه خود در آن داشته باشم. برداشتی که من از این متن دارم تا به حال نشده است. این برداشت حاصل تحقیق‌های گسترده روی این متن و تاریخ تئاتر ایران و یونان است.
هنرکار می‌گوید: این متن را از منظر یک ایرانی تجزیه و تحلیل کردم. سوفوکل در آن زمان نمی‌توانسته دوستدار فرهنگ و تاریخ ایران باشد. ایران و یونان در آن سال‌ها دو ابرقدرت و دشمن یکدیگر بودند. یونانی‌ها همیشه کابوس حمله ایران را داشته‌اند و هنرمند نمی‌تواند به چنین شرایط و وضعیتی بی‌توجه باشد.
این کارگردان می‌افزاید: سوفوکل با "آنتیگونه" با ایران مقابله فرهنگی می‌کند. کشمکش تراژیک اصلی در این متن بر سر تدفین مردگان است. آنتیگونه بر این موضوع پافشاری می‌کند، در آن دوره در ایران تدفین مردگان مرسوم نبوده است. برادرکشی که به درستی در نمایش تقبیح می‌شود در جامعه سلطنتی ایران آن روزها رایج بوده است. این ویژگی‌ها دیدگاهی به من داد تا تصویری دیگرگون از این متن ارائه دهم.
کارگردان "پرده‌ها از راه می‌رسند" می‌گوید: راز ماندگاری شاهکارهای ادبی این است که قابل تاویل و تفسیر در طول زمان هستند، آنچه در بطن "آنتیگونه" وجود دارد و مایه‌هایی که من در آن برجسته کرده‌ام با دغدغه‌های انسان معاصر همخوانی دارد.
این کارگردان تحلیلی جالب از شخصیت آنتیگونه دارد: آنتیگونه شخصیتی محافظه‌کار و سنتی است. باورهای مذهبی دارد و نمی‌خواهد خلاف این اعتقاد و باور حرکت کند. من این نوع نگاه و طرز تفکر را در تروریست‌های امروزی می‌بینم. ذهنیتی خطرناک و مخرب که تصویر معصومانه آنتیگونه را می‌شکند، اما این شخصیت به دلیل صداقت در رفتار و باورهایش برای تماشاگر جذاب و دوست داشتنی است.
نمایش "آنتیگونه" قرار بود تابستان روی صحنه برود اما اجرای آن تا زمستان به تاخیر افتاد، هنرکار با اشاره به این موضوع می‌گوید: تحقیق روی متن و موضوع از یکسال و نیم پیش شروع شده بود. هشت ماه قبل گفتگوها و تمرین‌ها را شروع کردیم و قرار بود نمایش تابستان اجرا شود، اما این اتفاق نیفتاد.
وی ادامه داد: نیمه دوم مهرماه تاریخ بعدی بود که برای اجرای نمایش در نظر گرفته شد، اما حتی در این زمان هم نتوانستم نمایش را روی صحنه ببریم و عملا نیمی از گروه را از دست دادم. آنها تعهد داشتند و باید به گروههای دیگر ملحق می‌شدند. در این فاصله تعدادی از بازیگران، گروه موسیقی و طراحی صحنه و هم‌آوایی تغییر کرد. هماهنگی اعضای جدید زمان و انرژی مضاعف می‌طلبید.
هنرکار با اشاره به همدلی اعضای گروه گفت: خوشبختانه شاکله اصلی حفظ شد و دوستان با همراهی‌شان انگیزه من را برای اجرای این نمایش بیشتر کردند. این نمایش تا آستانه تعطیلی رفت اما با حمایت اعضای گروه این اتفاق نیفتاد. مخاطب می‌تواند به اندازه سلیقه و دیدگاه خود از این نمایش لذت ببرد اما فکر نمی‌کنم تماشاگری که برای دیدن تئاتر تربیت نشده با این نمایش ارتباط برقرار کند.
با پایان صحبت‌های هنرکار تمرین ادامه پیدا می‌کند. در غیاب هژیر آزاد، هنرکار دیالوگ‌های کرئون را می‌گوید تا در تمرین بازیگران خللی وارد نشود. در آغاز این قسمت از نمایش ابراهیمی گوشه‌ای از صحنه ایستاده و به نزدیکی آنتیگونه که در وسط صحنه در خود پیچیده و اندوهگین است می‌رسد خود را به زمین می‌زند. حرکت او بارها و با وسواس هنرکار تصحیح می‌شود تا کار ادامه پیدا کند.
ایزمین: از خود مرانم، بگذار با تو بمیرم.
آنتیگونه: نمی‌خواهم مرگ ما را متحد سازد و تو از افتخاری که شایسته آن نیستی بهره‌مند شوی...
بازیگر نقش آنتیگونه این شخصیت را متفاوت با تصویر عمومی از آنتیگونه سوفوکل می‌داند: اینجا با آنتیگونه‌ای پاک‌سرشت و فرشته‌گون روبرو نیستیم. این شخصیت ابعاد مختلف دارد و خاکستری است. اجرای چنین شخصیتی دشوارتر از بازی در نقش یک شخصیت کاملاً مثبت است.
نوری وفا به سوابق همکاری خود با هنرکار اشاره می‌کند و می‌گوید: من از سال‌ها پیش هنرکار را می‌شناسم و در سه نمایش او روی صحنه رفته‌ام. خوشحالم که فرصت همکاری مجدد با متن درخشان و ماندنی سوفوکل پیش آمده، متنی که با بازنگری هنرکار امروزی شده است.
وی ادامه می دهد: گروه بازیگران صمیمی، حرفه‌ای و جدی هستند. این همدلی در کار تاثیر مثبت می گذارد. من به نتیجه این نمایش و همدلی امیدوارم. امیدوارم تماشاگر هم با این نمایش ارتباط برقرار کند.
ابراهیمی پیش از این در فیلم کوتاه "وسوسه‌های خاک" به کارگردانی هنرکار ایفای نقش کرده و بازی در "آنتیگونه" اولین همکاری آنان در تئاتر است: ایزیمن قطب مخالف آنتیگونه است. ایزمین دلبسته خانواده است و تلاش می‌کند خانواده را حفظ کند و حتی به خاطر خواهرش از جان می‌گذرد. آنتیگونه دلبسته قدرت و زنی محافظه‌کار است اما ایزمین این ویژگی‌ها را ندارد.
وی ادامه می‌دهد: "آنتیگونه" یک متن جذاب و کلاسیک است که بازی در آن برای هر بازیگری تجربه‌ای لذت‌بخش است. ما باید در فرصتی کوتاه به خوبی هماهنگ شویم و این نیاز به تلاش مضاعف دارد.
تمرین ادامه پیدا می‌کند. هنرکار تماشاگر تمرین دو بازیگری است که روی صحنه گلاویز شده‌اند. دو زن که هر یک برای چیزی می‌جنگد. یکی برای حفظ سنت‌ها و باورهایش و دیگری برای پاسداری از کیان خانواده...
این نمایش بلافاصله پس از پایان کار جشنواره تئاتر فجر از روز سیزدهم بهمن‌ماه در تالار اصلی مولوی روی صحنه می‌رود.
نظر شما